Nijlen, Vlaanderen - Antwerpen
- Naam
- Molen Dom, Dommolen
- Ligging
- Statiestraat 2
2560 Nijlen
Stationsplein
kadasterperceel D412i
Vlaanderen - Antwerpen
- Geo positie
- 51.160240, 4.667011 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Privaat
- Gebouwd
- 1856
- Type
- Stenen bergmolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Ingekorte romp ingesloten tussen gebouwen
- Gevlucht/Rad
- Verdwenen in 1914
- Inrichting
- Horecazaak
- Toestand
- Romp zonder kap
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd, wel op vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Als horecazaak, dagelijks (behalve op maandag en dinsdag) vanaf 14 uur, tel. 03.481 88 86
- Database nummer
- 406
- Ten Bruggencatenummer
- 05939
- Internet bron
- Molen Dom, Dommolen
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Deze stenen bergmolen ligt vlak bij het station van Nijlen. De molen werd in 1856 door Simon Dom gebouwd, als vervanger van een houten molen. Hij bekwam daartoe op 5 september 1856 de toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen. De molen had , samen met 50 m² grond, in 1864 een belastbaar inkomen van 500 frank. De familie Dom bleef eigenaar tot in 1933, wanneer Frans Op de Beeck de molen aankocht.
Opeenvolgende eigenaars:
- 16.05.1856, verkoop: (van de grond) door Adriaensen-Vanherck Corneille, hoefsmid te Nijlen (notaris Ceulemans)
- 1856, opbouw: Dom-Vanherck Simon, molenaar te Nijlen ("nouvelle construction en maçonnerie d'un moulin à blé mû par le vent sur terrain vierge")
- na 1880, eigenaar: Helsen Antoine, molenaar te Nijlen
- 01.03.1883, verkoop: Dom Cosmas Florentinus, molenaar te Vremde (notaris De Bie)
- 04.04.1883, verkoop: Dom-Vanherck Constantin, molenaar en herbergier te Nijlen (notaris Anthoni)
- later, erfenis: en de kinderen (vrouw Vanherck)
- 11.06.1889, verkoop: Dom-Cuypers Cosmas Florentinus, molenaar te Nijlen (notaris Coen)
- 08.04.1933, erfenis: Dom Maria Theresia, echtgenote Biermans Florent Victor, grondwerker te Nijlen (overlijden van Cosmas Florentinus Dom)
- 07.11.1933, verkoop: Op de Beeck-Somers Frans, koopman te Nijlen (notaris Caluwaert)
- 14.12.1938, verkoop: Op de Beeck-Verhaegen Jan Lodewijk, molenaar te Nijlen (notaris Vernimmen)
De molen werd vernield in 1914; de gehavende romp bleef nog over. Later werd ook de ommuurde molenwal afgegraven en de molenromp ingekort. Rondom werden in 1926 hoge maalderijgebouwen opgetrokken. De nog bestaande ingekorte romp zit geprangd tussen deze gebouwen. Eén ervan werd in 1969 door Walter Op de Beeck ingericht als "Café De Molen". Deze bestaat nog altijd, werd in 2014 gerenoveerd, en heeft sinds 2000 Gino Van Looy, alias "Den Tits", als uitbater.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Aanvullende informatie
"Beelden van toen en nu. De Molen Dom, eens schakel tussen de milde aarde en het dagelijkse brood", De Poemp, Heemkring Davidsfonds Nijlen, 11de reeks, nr. 44, herfst 2004, p. 1.
Onze Nijlense molens waren vergroeid met het land en het volk, waarvan ze de vlijtige en onversaagde dienaars waren, schrijft Paul Van Camp in nummer 12 van De Poemp. Ze waren als levende, bezielde wezens in de dorpsgemeenschap, een onmisbaar deel, een schakel tussen de milde aarde en het dagelijkse brood!
In het fotoalbum van de Familie Van Ek vonden wij onlangs tot onze vreugde dit plaatje van de belt- of bergmolen Dom (Stationsplein) in het begin van vorige eeuw. De molen werd in 1856 door de familie Dom gebouwd, waarschijnlijk als vervanger van een houten molen. Deze familie blijft ervan eigenaar tot in 1939, wanneer Jan Lodewijk Op de Beeck (alias Louis Beek) de molen overneemt. De molen Dom bood een mooi dorpsgezicht tot het begin van de Eerste Wereldoorlog in 1914. Dan verliest hij kap en wieken. Nog later wordt de molenberg afgegraven, zodat wat rest van het gebouw nu in een put lijkt te staan. De oorspronkelijke molen werd bovendien erg ingebouwd. Hij lijkt nu meer op een niet zo sierlijke blokkendoos. Sic transit gloria mundi, hoe 's werelds schoonheid vergaat...
Literatuur
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Zuiderkempen, Nieuwkerken, 1978, p. 80-81
Leo Nestor, "Nijlen, ons lieflijk dorpje", s.l., 1987, p. 59-60
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 20.
H. Kennes H. & R. Steyaert, "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kantons Duffel - Heist-op-den-Berg", Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13N4, Brussel - Turnhout, 1997.
Toeristische Infobrochure gemeente Nijlen, p. 9.
"Beelden van toen en nu. De Molen Dom, eens schakel tussen de milde aarde en het dagelijkse brood", De Poemp, Heemkring Davidsfonds Nijlen, 11de reeks, nr. 44, herfst 2004, p. 1.
W. Van Mensel, "Molenaars Biermans", Ons Molenheem (Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem), jg. 1996, nr. 4, p. 9-13.
Persberichten
Bert Provoost, "Den Tits" blijft aan roer van uitgaansmonument", Gazet van Antwerpen, 31.07.2014.
KMA, "Nijlen. Caférapport. Van graanmolen naar café", Het Nieuwsblad, 06.06.2015.