Molenechos's Homepage Molenechos.org

Kemmelbergmolen

Kemmel (Heuvelland), Vlaanderen, West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Kemmelbergmolen
Ligging
Kemmelbergweg 38
8956 Kemmel (Heuvelland)
huidige uitkijktoren Belvédère
900 m ZW v.d. kerk
kadasterperceel B687
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1830
Verdwenen
1887, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet
Database nummer
4056
© Eerste uitkijktoren, op de plaats van de Kemmelbergmolen. Prentkaart Edit. Florimond Bartier, Ieper.

Beschrijving / geschiedenis

De Kemmelbergmolen was een houten korenwindmolen op de Kemmelberg, aan de Kemmelbergweg 38, waar nu de  uitkijktoren Belvédère staat. De windmolen staat nog niet aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775. Een  hypothese is dat hij kort na 1800 werd opgericht, ter vervanging van de omgewaaide Kemmelmolen bij het orkaan van 9 november 1800 (zie onder: Kemmel, Kemmelmolen).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: (voor de grond) Dubuus (du Buus) d'Hollebeke - Moreel Charles, eigenaar te Lille en (voor het gebouw): a) Mavaut-Dehaeze Louis, François, molenaar te Kemmel en b) Vrambout-Bril Zacharie, de weduwe en de kinderen, molenaars te Kemmel
- later, erfenis: (van de grond) de weduwe en de kinderen (overlijden van Charles Dubuus-d'Hollebeke)
- 25.07.1834, verkoop: (van het gebouw) Desramault-Louis Jean Henri, herbergier te Warneton (notaris Theelen)
- 25.11.1841, verkoop: (van het gebouw) Vermeersch-Theelen Bazil Josephus, notaris te Nieuwkerke (onderhandse akte)
- 27.04.1850, erfenis (van de grond) de kinderen: a) Dubuus d'Hollebeke Charles, eigenaar te Lille (F), b) Dubuus d'Hollebeke Fidèle, eigenaar te Paris (F), c) Dubuus d'Hollebeke Victor, eigenaar te Rodobanges (F) en d) Dubuus d'Hollebeke Pauline, echtgenote Damiens de Ranchicourt Oscar, eigenaar te Ranchicourt (F) (overlijden van de weduwe)
- 06.03.1851, deling (van de grond) Dubuus d'Hollebeke Victor Eduardus Marie, eigenaar te Robodanges (F) (notaris Lambin)
- 06.09.1859, verkoop: (van het gebouw) Bouckaert-Baert Carolus, molenaar te Kemmel (notaris Therry)
- 13.12.1865, verkoop: (van de grond) de Maulde de Kemmel Charles Adrien Joseph, eigenaar te Lille (F) (notaris Vaneecke)
- 20.03.1876, erfenis: (van de grond) de kinderen (overlijden van Charles de Maulde de Kemmel)
- 08.10.1877, deling: (van de grond) de Maulde René Henri Marie Leopold, eigenaar te Kemmel (notaris Lambin)
- 06.09.1879, erfenis: (van het gebouw) en de kinderen (overlijden van vrouw Baert)
- 30.12.1885, verkoop: (van de grond) Bruneel-Delva Louis, de weduwe, eigenares te Kortrijk (notaris Glorie)
- 20.04.1886, verkoop: (van het gebouw) Calmeyn-Bortier Joseph, de weduwe, eigenares te Brussel (notaris Therry - incl. windmolen).

In 1836 lezen we: "Gemeente Kemmel op de Kemmelberg bij de Halve Maene: Een schoonen, vasten wel gekalanten koorn-wind-molen genaamd Kemmelberg-molen op de eigendom van Mr de Buus d'Hollebeke groot 70 a 56 ca begrepen de dreve dienende tot uytweg". Eigenaar was Joannes-Henricus Desramault. In het voorjaar van 1839 werd een nieuw poging ondernomen om de molen uit de hand te verkopen. Blijkbaar ging deze verkoop niet door want op 4 juni 1839 werd hij te huur aangeboden.

We vinden de staakmolen aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), de kaart Vander Maelen en de Poppkaart van ca. 1860.

De windmolen werd in 1887 afgebroken en niet herbouwd, zoals soms wordt geschreven. Wel liet Hubert Bruneel (1866-1918) op het kadasterperceel B687c (eigendom van Maria Delva, weduwe van Louis Bruneel) een hoge, bakstenen uitkijktoren ("Belvédère") bouwen, die in 1888 voltooid geraakte. Onderin huisde er een beer, als toeristische attractie. Na vernieling in 1915, werd deze toren in het begin van de jaren 1920 herbouwd. 

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
John Verpaalen, Molens van de frontstreek, Koksijde, De Klaproos, 1995.
Hubert Masquelin & Raymond Six, "Molens in het Heuvelland", in: "Bijdragen ter herdenking aan Hubert Masquelin", Heuvelland, 2011, p. 111-156.
Guido Vandermarliere, "Den 9de november 1800 - De groten tempeest", in: Doos Gazette, nr. 66, januari 2008, p. 1438-1440.
J. Beun, "De nalatenschap van Pieter Ludovicus Cuvelier, koster en schoolmeester in Reningelst", Aan de Schreven, XI, 1981, 1
Jos Desmet, "Zuidwestvlaamse tijdskroniek. Het 'memoriael van Reningelst' door koster P. Cuvelier, 1769-1814".
Mailbericht John Verpaalen, Roosendaal, 03.03.2015.

Overige foto's

Kemmelbergmolen, Kemmel (Heuvelland), De vernielde toren in 1915. | Database Belgische molens
© De vernielde toren in 1915.
Kemmelbergmolen, Kemmel (Heuvelland), De huidige uitkijktoren. Foto 2014. | Database Belgische molens
© De huidige uitkijktoren. Foto 2014.
Kemmelbergmolen, Kemmel (Heuvelland), Brief uit 1840, eigendom van Ghekiere Noël, brief dd 7 maart 1840 verstuurd door Augustus Baert, landbouwer uit Pittem aan zijn schoonzoon en dochter Carolus Ludovicus Bouckaert (°Rumbeke 21.01.1809, +Dranouter 23.02.1881) X Barbara Baert (°Pittem 04.12.1808, +Dranouter 24.12.1877). Geadresseerde Charles Bouckaert, zoon van de molenaarsfamilie Ludovicus Bouckaert X (Ieper 28.08.1839) met Catharina Verraes uit Rumbeke was dus al begin 1840 molenaar te Kemmel op den berg!!! Volgens de overlijdensakte van hun dochter Coralia (+Ledegem 20 juni 1843) waren haar ouders toen molenaar te Kemmel. Op de site molenecho's lees ik dat het echtpaar eigenaar wordt van de molen in sept 1859 en volgens de erfenisaangifte 1879, de kinderen eigenaar of mede-eigenaar worden van deze molen na het overlijden van hun moeder Barbara Baert in december 1877.  | Database Belgische molens
© Brief uit 1840, eigendom van Ghekiere Noël, brief dd 7 maart 1840 verstuurd door Augustus Baert, landbouwer uit Pittem aan zijn schoonzoon en dochter Carolus Ludovicus Bouckaert (°Rumbeke 21.01.1809, +Dranouter 23.02.1881) X Barbara Baert (°Pittem 04.12.1808, +Dranouter 24.12.1877). Geadresseerde Charles Bouckaert, zoon van de molenaarsfamilie Ludovicus Bouckaert X (Ieper 28.08.1839) met Catharina Verraes uit Rumbeke was dus al begin 1840 molenaar te Kemmel op den berg!!! Volgens de overlijdensakte van hun dochter Coralia (+Ledegem 20 juni 1843) waren haar ouders toen molenaar te Kemmel. Op de site molenecho's lees ik dat het echtpaar eigenaar wordt van de molen in sept 1859 en volgens de erfenisaangifte 1879, de kinderen eigenaar of mede-eigenaar worden van deze molen na het overlijden van hun moeder Barbara Baert in december 1877.