Molen De Winne

De Molen De Winne  was een houten korenwindmolen aan de zuidoostzijde van Lange Munte, tegenover het huisnummer 22. 

De staakmolen werd tussen 1796 en 1822 gebouwd. Het proces-verbaal van afpaling van Scheldewindeke van 1822 geeft de volgende omschrijving: "il se trouwe dans la commune un moulin à vent, servant à moudre du grain: ik appartient ) J(ea)n B(aptis)te Van der Smessen Section B N°748 du plan. D'après les informations que l'expert a pris sur sa valeur locative et en égard à sa situation et à la population qui l'entoure, il estime qu'il doit être porté ) un revenu brut de fl. 150. Déduction faite d'un tiers pour réparations et entretien, donne un revenu net de fl. 100".

Op 24 april en 8 mei 1823 werd in Scheldewindeke openbaar verkocht "eenen schoonen houten Koorn-wind-molen, gereguleerd om daer in te plaetsen eenen olie-molen; actuëelyk in gebruyk by sieur Versmissen, verkooper van diere." Indien niet verkocht, zou de molen op 8 mei 1823 worden verhuurd.

We zien de molen aangeduid op de topografische kaart van Ph. Vandemaelen (1850).

Eigenaars na 1820:
- tot mei 1823, eigenaar: Versmissen, molenaar te Scheldewindeke
- mei 1823, openbare verkoop: Haesebeyt, vrederechter te Bottelare
-  29.06.1837, deling: (registratie 28.06.1837) Sonneville Bernard, advocaat te Scheldewindeke (notaris Eggermont)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Bernard Sonneville)
- 07.10.1857, verkoop: De Winne-Van Iper Marin, landbouwer te Balegem (notaris Claeys)
- 27.04.1881, deling: a) De Winne Prosper (voor 1/4 naakte eigendom), molenaar te Scheldewindeke, b) De Winne Louis Omer (voor 1/4 naakte eigendom) c) De Wine Louise Marie Cordule (voor 1/4 naakte eigendom), d) De Winne Emillie Marie Mathilde, e) De Munter-Van Yper Jan-Baptist (voor vruchtgebruik), landbouwer te Velzeke-Ruddershove (notaris Verstraeten)
- 08.06.1904, einde vruchtgebruik: a) De Winne Prosper, de erfgenamen; b) De Winne Louis Omer, molenaar te Scheldewindeke, c) De Winne Louise Marie Corduele en d) De Winne Emilie Marie, de erfgenamen (overlijden van Jan-Baptist De Munter)
- 08.03.1905, verkoop: De Witte-De Munter Hector Benoit, molenaar te Scheldewindeke (notaris Verstraeten)

De staakmolen werd in 1925 gesloopt (Dit werd in het kadaster pas in 1931 geregistreerd).

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

------------------------------------

Aan de overzijde van de straat (nr. 32), iets westwaats, bevindt zich een hoeve van het gesloten type, die vroeger tevens  het molenaarshuis was. Deze hoeve staat op de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Bouwkundige beschrijving van de molenhoeve (Chris Bogaert, Kathleen Lanclus & Mieke Verbeeck, Agentschap Onroerend Erfgoed, 1989)

Deels gekasseid  rechthoekige binnenerf omsloten door gewitte bakstenen bedrijfsgebouwen onder  snijdende zadeldaken (Vlaamse pannen). Een brede rechthoekige poort met doorrit  naast de paardestallen aan de straatzijde (Z.O.); ten Z. W. koestallen en  ten N.O. dwarsschuur.

Zuidoostelijk georiënteerd boerenburgerhuis ingeplant aan de achterzijde van  het binnenerf. Dubbelhuis van twee bouwlagen en vijf traveeën onder zadeldak  (Vlaamse pannen), aanvankelijk slechts één bouwlaag in kern  mogelijk uit eind 18de eeuw, eind 19de eeuw of begin 20ste eeuw verhoogd en aangepast.  Verankerde en beraapte lijstgevel op gecementeerde plint met schijnvoogen.  Gewitte en bepleisterde imitatie hoekkettingen, vensteromlijstingen en  horizontale banden. Getoogde vensters met hardstenen lekdrempel. Een omlijsting van grijze klompjes met oren en druiplijst rondom de getoogde  deur, voorts bekroond door een okergeelgekleurd beraapt driehoekig  pseudo-fronton. Gevel afgelijnd door een gewitte houten kroonlijst.

Archieven en landkaarten
Topografische kaart van Ph. Vandemaelen (ca. 1850)

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, nr. 1184 van 21 maart 1823 (verkoopsadvertentie)

Werken
- Frans De Potter & Jan Broeckaert, "Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen. Eerste reeks.-Arrondissement Gent. Zesde deel. Scheldewindeke", p. 3-4, Gent, C. Annoot-Braeckman, 1864-1870.
- Van Heegde D., Van Vuenteca tot Scheldewindeke, Scheldewindeke, 1976.
- Bogaert C. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N2, Brussel - Turnhout, 1989.
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).