Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zomergem (Lievegem), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Hoetselmolen, Molen De Rijcke
Ligging
Hoetsel
9930 Zomergem (Lievegem)
ten noorden ervan
2 km ten W v.d. kerk van Zomergem
kadasterperceel F778
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1584 / voor 1650 / 1906
Verdwenen
1953, onttakeld / 1961, sloop romprestant
Type
Staakmolen, later stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3970
© Prentkaart Nels, ca. 1900. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

Aan het laatste deel van Hoetsel, ten noorden achterin en bij het begin van een rechte veldweg over de Hoetselkouter naar de Gentweg, stond de zogenaamde "Hoetselmolen".

Aanvankelijk was het een staakmolen die in 1584 al bestond, maar kort daarop werd vernield. Voor 1650 werd hij andermaal als staakmolen heropgebouwd. Maarten Snouckaert, die vele gronden in Zomergem bezat, was ook eigenaar van de Hoetselmolen.

We zien hem afgebeeld op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1833, eigenaar: De Vlieger Joseph, de kinderen
- 13.05.1833, deling: De Vlieger-Steenkiste Jean François, molenaar te Zomergem (onderhandse akte)
- 04.06.1839, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jean François De Vlieger)
- 10.06.1877, erfenis: de kinderen (waarvan respectievelijk overlijden: De Vlieger Virginie op 31.05.1881, De Vlieger Eduard op 10.01.1892, De Vlieger Auguste op 01.07.1902) (overlijden van de weduwe Steenkiste van Jean François De Vlieger)
- na 1880, eigenaar: de (overgebleven) kinderen: a) De Vlieger Melanie, b) De Vlieger Eugenie, zonder beroep te Zomergem en c) De Vlieger Theodoor
- 31.02.1903, erfenis: a) De Vlieger Melanie, zonder beroep te Zomergem en b) De Vlieger Eugenie, begijn te Gent (overlijden van Theodoor De Vlieger)
- 21.04.1906, verkoop: De Rijcke Bernard, weduwnaar van De Vlieger Melanie, bakker te Zomergem (notaris Verstraeten - houten graanwindmolen)
- na 1907, erfeni:s de kinderen (overlijden van Bernard De Rijcke)
- 24.06.1919, deling: De Rijcke-De Keer August, molenaar te Zomergem (notaris Verstraeten)
- 24.12.1937, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van August De Rijkce)
- 13.03.1957, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe De Keer van August De Rijcke)

In 1906 gebeurde de vervanging door een stenen bergmolen. Het gebouw van de naastgelegen rosmolen werd toen ook vergroot voor de plaatsing van een stoommachine.

Bij de bouw van de stenen molen werd een grote fout begaan. Eén van de andere molenaars, P. Van Hecke, schreef toen: "Here, vergeef het hun, want zij weten niet wat ze doen" (cfr. zijn citaat in de Belgische Molenaar van 15 augustus 1925).  De molen kreeg een ijzeren kruis, een houten molenas met  ijzeren askop en werd goed ingericht met degelijke  maalstenen en een armgasmotor.  Molenaar De Rijcke werd door zijn collega-molenaar Van Hecke omschreven als "een felle kerel, een volksvriend, die gedurende de oorlog (= eerste wereldoorlog) geen moeite gespaard heeft om marken te verzamelen en daar ook wel in gelukt is".

De laatste molenaar was August De Rijcke. Toen hij stopte kwam de molen in verval: in 1953 resteerde nog enkel de binenroede. De molenromp werd nog gebruikt als landgebouw en werd in 1961 gesloopt. Nog in 2009 was een restant van de molenwal aanwezig.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

P. Van Hecke, "Enige woorden over de molens van Zomergem", in: De Belgische Molenaar, 15 augustus 1925; overgenomen in: De Belgische Molenaar & Levende Molens, XI, 1989, nr. 2, p. 14.
Zomergem vroeger en nu, Zomergem, 1982.
De Muynck G., Groot-Zomergem in oude foto's, Eeklo, 1992-93, 2 dln.
Ryckaert M., Het bedrijfsleven te Zomergem, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 36, 1985.
Ryckaert M., Het kultuurlandschap van Zomergem in de voorbije eeuwen geschetst door een brok toponomie, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 20, 1969, p. 260-289.
Ryckaert M., De Zomergemse straatnamen voor 1800, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 18,1967, p. 278-295.
Ryckaert M. & Ryserhove A., Te Zomergem op bezoek, Maldegem, 1969.
Ryserhove A., Oud Zomergem (1-4), in "Ons Meetjesland", XIX, 1, 1986, p. 25-40; XIX, 2, 1986, p. 121-128; XIX, 3, 1986, p. 147-156; XIX, 4, 1986, p. 208-217.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
Bogaert C., Lanclus K. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Waarschoot - Zomergem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N5, Brussel - Turnhout, 1994.

Overige foto's

Hoetselmolen, Molen De Rijcke, Zomergem (Lievegem), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem