Zomergem (Lievegem), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Oliemolen van Berlare
- Ligging
- De Stijne 10
9930 Zomergem (Lievegem)
ten NW, nabij de Oude Staatsbaan
gehucht Beke
3,3 km ten NO v.d. kerk van Zomergem
kadasterperceel B502 (windmolen)
B503bis (rosoliemolen)
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- voor 1642
- Verdwenen
- 1907, sloop
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Oliemolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 3969
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Oliemolen van Berlare of Oliemolen De Bal was een houten oliewindmolen aan de westzijde van De Stijne (nr. 10) nabij de Oude Staatsbaan.
Op het nabijgelegen perceel (kadaster B nr. 503bis, De Stijne 12) stond een olierosmolen, waarbij de paarden binnen liepen, om ook in windstille periodes olie te kunnen slaan.
De molen werd voor 1642 gebouwd.
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: (van de grond) Pacquet Jacobus, de kinderen en (van het gebouw) Goethals-Schepens François, molenaar te Zomergem
- 26.06.1833, verkoop: (van het gebouw) Grenier Edouard, eigenaar te Gent (notaris Beernaert)
- 29.06.1936, verkoop: (van de grond) Grenier Edouard, eigenaar te Gent (notaris Van Damme)
- 1870, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Edouard Grenier)
- 08.07.1870, verkoop: De Bal-De Baets Augustinus, olieslager te Zomergem (notaris De Rudder)
- 30.01.1897, erfenis: de weduwe en de kinderen (waaronder De Bal Elodie, gehuwd met een Dewulf) (overlijden van Augustinus De Bal)
- 08.09.1902, verkoop: De Bal-De Baets August, de weduwe en de kinderen (notaris De Mulder)
De staakoliemolen werd in 1907 gesloopt: hij was technisch en economisch geheel voorbijgestreefd. "Door verandering van de tijd werd het gewin te klein en de kosten te groot", zo schreef de Zomergemse molenaar P. Van Hecke het in zijn artikel in De Belgische Molenaar van 15 augustus 1925.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
De Vos A., Geschiedenis van Waarschoot, Waarschoot, 1990, deel II, p. 303-308.
Zomergem vroeger en nu, Zomergem, 1982.
De Muynck G., Groot-Zomergem in oude foto's, Eeklo, 1992-93, 2 dln.
De Potter F.-Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 8, Gent, 1864-1870.
Ryckaert M., Het bedrijfsleven te Zomergem, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 36, 1985.
Ryckaert M., Het kultuurlandschap van Zomergem in de voorbije eeuwen geschetst door een brok toponomie, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 20, 1969, p. 260-289.
Ryckaert M., De Zomergemse straatnamen voor 1800, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 18,1967, p. 278-295.
Ryckaert M., Zomergem, zijn heerlijkheden en hun heren, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 6, 1954, p. 67-164.
Ryckaert M.-Ryserhove A., Te Zomergem op bezoek, Maldegem, 1969.
Ryserhove A., Oud Zomergem (1-4), in "Ons Meetjesland", XIX, 1, 1986, p. 25-40; XIX, 2, 1986, p. 121-128; XIX, 3, 1986, p. 147-156; XIX, 4, 1986, p. 208-217.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962), p. 189.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
Bogaert C., Lanclus K. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Waarschoot - Zomergem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N5, Brussel - Turnhout, 1994.