Molenechos's Homepage Molenechos.org

Gent, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Nedermolen, Neermolen
Ligging

Kortrijksesteenweg 557


9000 Gent
oostzijde
ten zuiden van de Fortlaan
Sint-Pieters-Aalst
kadasterperceel H6
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1390
Verdwenen
1870, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3838

Beschrijving / geschiedenis

De Nedermolen was een houten korenwindmolen, aan de oostzijde van de Kortrijksesteenweg (nr. 557), ten zuiden van de Fortlaan. in Sint-Pieters-Aalst buiten de vroegere Kortrijkse- of Peterseliepoort.

Hij werd voor 1390 gebouwd: vermelding "nedermolen".

De Gentse Sint-Pietersabdij verpachtte de Nedermolen in 1397 voor 18 mud rogge. 

Deze abdij verpachtte de Nedermolen in 1459 voor drie jaar aan Joris de Wite aan Joris de Witte. Opvallend is dat deze abdij al een jaar later (op 15 maart, Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart) de molen van Zwijnaarde eveneens voor drie jaar aan deze molenaar verpachtte.

Het Bureel van Weldadigheid van de stad Gent verpachtte "de Neêrmolen" in juli 1800, toen Dionysius Goethals er molenaar was, verpacht.

Vermeldingen
- 1390: de nedermolen (Rijksarchief Gent, Sint-Pieters, 171, 20 v°).
- 1800, 21 juli: "korenwindmolen, genaemd den Neêrmolen, staende buyten de Petercellepoorte en gebruikt bij Dionysius Goethals" (Gazette van Gent, 21.07.1800 - 2 thermidor an 8).

In opdracht van de administrateurs van het Bureel van Weldadigheid van Gent wordt te pachten gepresenteerd: een korenwindmolen met zijn toebehoren, genaamd “den Neêr-Molen”, staende buyten de Petercellepoorte, gebruikt door de burger Dionysius Goethals. De gegadigden moeten zich richten tot de secreta-rie van het voormelde Bureau (voorheen d’Arme-kamer, op de Pouillemerkt). (Gazette van Gend, 21 juli 1800, of 2 thermidor jaar VIII)

In de vergaderzaal van het Bureau van Weldadigheid (voorheen de Armenkamer) op de Poeljemarkt te Gent werd op 17 ventôse jaar X openbaar de verpachting ingesteld van de Neermolen te Gent, staande buiten de Petercellepoort, het laatst gebruikt geweest door Dionysius Goethals. (Gazette van Gent, nr. 829 van 25 februari 1802, of 6 ventôse jaar X).

Het "Bestuer van Weldaedigheyd" van de stad Gent liet op zaterdag 16 februari 1828 om 9 uur 's morgens in de "Aerme Kamer" op de "Pouille-merkt" in Gent, openbaar verpachten voor de notaris een "Koorn-Wind-Molen", genaamd de "Meer-Molen", met al zijn toebehoorten, gelegen bij de "Cortryksche-poorte" van de stad tegen de nieuwe versterkingswerken. De molen werd het laatst gepacht door Francies Thienpont.
De verpachtingsvoorwaarden berusten in het "Secretariaet" van het genoemde bestuur, in de "Aerme Kamer" op de "Pouille-merkt" te Gent (Gendschen Mercurius, 18 februari 1828).

De molen werd in 1834 door het kadaster ingedeeld in klasse 1.

Eigenaars na 1800:
- voor 1800 tot 1852, eigenaar: Het Bureel van Weldadigheid, te Gent
- 02.12.1852, verkoop: Lochtmans-Krpes Louis, fabrikant te Gent (notaris Lammens)
- 06.04.1857, verkoop: De Backer Emmanuel, zonder beroep te Gent (notaris Braet)

Notaris Braet (Onderstraat 44 te Gent) verkocht in maart 1857 openbaar een korenwindmolen, die tevens dienst doet voor rijstpelderij, genaamd "den Neermolen", gelegen buiten de Kortrijksepoort (kad. sectie H nrs. 5 tot 8), groot 17 a 30 ca., palend noordoost de Citadel en west de Kortrijksesteenweg.

De staakmolen werd in 1870 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
Rijksarchief Gent, Sint-Pieters, 171, 20 v° (1390)

Rijksarchief Gent, Sint-Pietersabdij, reeks 1, nr. 649 (rekeningen 1397-1398, verpachting Nedermolen)

- Rijksarchief Gent, Sint-Pietersabdij, reeks 1, nr. 87 (renteboek aug. 1460 - juni 1461), f° 2v°-3 r°. (verpachting aan molenaar Joris de Witte).

Gedrukte bronnen
Gazette van Gent, 21.07.1800 - 2 thermidor an 8.
Gazette van Gent, nr. 829 van 25 februari 1802, of 6 ventôse jaar X.
Gendschen Mercurius, 18 februari 1828.
Het Vlaemsche Land, jg. 1, nr. 77 van 18 maart 1857 (openbare verkoop)

Werken
Luc Van Durme, "Inventaris van de namen van de middeleeuwse Gentse windmolens", Molenecho's, XL, 2012, 1, p. 28-36.
Luc Van Durme, "Klapwiekend vrouwvolk in het middeleeuwse Gent", in: "Voor Magda: artikelen voor Magda Devos bij haar afscheid van de Universiteit Gent", Gent, Academia Press, 2010, p. 705-718.
Noël Kerckhaert, "Oude Oostvlaamse huisnamen", Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, nrs 4, 16, 21, 32, 34, 37 (1977, 1981,1983,1990,1991,1993)

Paul Huys, "Een herstelling aan de abdijmolen te Zwijnaarde (1397-98)", Molenecho's, jg. 13, 1985, 3, p. 133.
Paul Huys, "Over de naamgeving van windmolens. Volkskunde in Vlaanderen. Huldeboek Renaat van der Linden". Brugge, 1984.
Paul Huys, "Molen en molenaar te kijk gesteld. Molinologische opstellen II", Gent, 1996.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
Paul Huys, "Molensprokkelingen van anderhalve eeuw geleden", Molenecho's, jg. 30, 2002, 1, p. 50-53 (52).

Mededelingen
Georges Souffreau, Woubrechtgegem, 18.10.2016 (