Overpelt (Pelt), Vlaanderen - Limburg
- Naam
- Slagmolen
- Ligging
- Slagmolenstraat 16
3900 Overpelt (Pelt)
zuidzijde
Haspershoven
op de Dommel
kadasterperceel C415
Vlaanderen - Limburg
- Geo positie
- 51.221821, 5.434359 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Dr. Lode Op de Beeck
- Gebouwd
- 1218, o.m. herbouwd voor 1557, in 1850 en 1902
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Korenmolen, oliemolen
- Kenmerken
- Gewit bakstenen gebouw
- Gevlucht/Rad
- Metalen onderslagrad
- Inrichting
- Verdwenen, ingericht als woning
- Toestand
- Vervallen rad, gerenoveerd gebouw
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd, wel vastgesteld als bouwkundig erfgoed - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Niet toegankelijk
- Database nummer
- 38
- Ten Bruggencatenummer
- 50038
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Slagmolen is een watermolen met metalen onderslagrad op de westelijke oever van de Dommel, op het uiteinde en aan de zuidkant van de Slagmolenstraat. Hij is de meest noordelijk gelegen nog bestaande molen op de Dommel in de gemeente Overpelt.
Hij werd in 1218 opgericht als een korenmolen en werd in 1557 als een slagmolen (oliemolen) vermeld, vandaar trouwens de molennaam. Tot rond 1900 was de molen als slagmolen in werking. Daarna werd hij omgebouwd tot een korenmolen.
We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 als een rode rechthoek, dus een bakstenen gebouw. Ook wordt hij aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), maar niet op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850). De molen werd namelijk in 1850 herbouwd.
De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 17 november 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,900 meter goed. De toenmalige eigenaar-olieslager was Gerard Juten-Laenen.
Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Jutten-Laenen Gerard, horlogemaker te Neerpelt
- 1890, erfenis: Jutten-Conincx Pieter, olieslager te Overpelt
- 1901, verkoop: Dewerd-Vanriel Jan, molenaar te Neerpelt
- 1903, erfenis: de weduwe en kinderen
- 1907, verkoop: Slegten-Wilms Theodoor, aannemer te Neerpelt
- 1919, verkoop: a) Slegten-Wilms, de weduwe, aanneemster te Neerpelt, b) Slegten Michel, aannemer te Neerpelt
- 1920, verkoop: Slegten-Cardinaels Emiel, rentenier te Neerpelt
- 1932, verkoop: Gijbels-Vermeulen Pieter, molenaar te Neerpelt
- 1948, erfenis: Rietra-Vandenbroek Mathieu, molenaar te Overpelt
- 1957, verkoop: a) Brebels Jan, molenaar te Neerpelt, b) Schouten Maria, zonder beroep te Hamont
- 1958, huwelijk: Brebels-Schouten Jan, handelaar te Overpelt
- 2000, eigenaar: bvba De Slagmolen
- 2008, verkoop: Op De Beeck Lode dr., Overpelt
In 1902 werd de molen geheel herbouwd.
Tot in de jaren 1960 was hij nog in werking als korenmolen, met als laatste molenaar Jan Brebels-Schouten. Later werd het gebouw gebruikt als laboratorium. Het waterrad verkeert in vervallen toestand en het binnenwerk is verdwenen. Het gebouw is ingericht als woning. Bvba De Slagmolen verkocht de molen in 2008 via Era-Carl Tournier Immobiliën uit Lommel, samen met 572 m² grond (vraagprijs: 495.000 > 330.000 euro).
Lieven DENEWET, Heman HOLEMANS & Rob SIMONS
Aanvullende informatie
Molen: Overpelt (Limb.), Wedelse molen & Slagmolen - watermolens met metalen onderslagrad
Bouwheer & ontwerper: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer, Afdeling Water, Hasselt
Opdracht: Algemene offerte-aanvraag voor de werken, leveringen en diensten die nodig zijn voor de ruiming van de onbevaarbare waterlopen van de eerste categorie in het Maasbekken in de provincie Limburg, o.m. de Dommel ter hoogte van de zandvang van het wachtbekken, de Wedelsemolen en de Slagmolen; cat. A, B of o/cat. B1, kl. 3, cat. 00, 01 of 02
Plaats aanbesteding: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Leefmilieu en Infrastructuur, Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer, Afd. Water, Gouverneur Roppesingel 25, 3500 Hasselt
Literatuur
H. Leynen, "Overpeltana, de drie molens", in: Limburg, XIII, 1931, p. 29-30;
J. Molemans, "Toponymie van Overpelt", Gent, 1975;
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
Nelleke Bulthuis-van Tuyl & Frans Brom, "De Dommel en haar watermolens", Eindhoven, Kempen Uitgevers, s.d.;
"De watermolens op de Dommel", in: Ons Molenheem, jg. 7 (1987), nr. 4, 19-24.
Jaak Perriens, "Vergeten molens in Overpelt", in: Een verhaal ove Water en Wind, jg. 27, nr. 106, dec. 2015, p. 15-19.