Molenechos's Homepage Molenechos.org

Lokeren, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Hollandse Molen, Hollandsche Molen, Rozenmolen
Ligging
Martelarenlaan 2
9160 Lokeren
tegenover de Polderstraat
nabij Zelestraat
tegen de Durme
1 km O v.h. centrum
kadasterperceel sectie E 1051 f
voorheen E 1047
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
toon op kaart
Gebouwd
voor 1775
Verdwenen
1916 - oorlog / 1920, sloop restant
Type
Achtkante stenen bovenkruier
Functie
Korenmolen, later ook oliemolen
Database nummer
3765
© Prentkaart (coll. D. Vandenbulcke, Staden)

Beschrijving / geschiedenis

De Hollandse Molen of Rozenmolen was een stenen achtkante bergmolen, gelegen aan de huidige Martelarenlaan nr. 2, tegenover de Polderstraat, tegen de Durme, op de wijk Rozen (Roose, Roosen), op een kilometer rten oosten van het centrum van Lokeren. Naast de oliemolen stond de "Zoutkeete" van eigenaar "De Bus".

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het rood symbool van een stenen bovenkruier. Oorspronkelijk was hij ingericht als oliemolen, later werd er ook graanmolenstenen in ondergebracht.
Naast de molen verrees voor 1892 een stoombierbrouwerij en -olieslagerij.

De notaris en procureur Talboom, als gecommitteerde van de erfgenamen ten sterfhuize van dhr. Jan Bernard Dhanens te Lokeren, zal op woensdag 17 september 1788 in de herberg “den Groenen Lanteirn” bij Jan Karel Verbruggen binnen Lokeren openbaar verkopen: een Hollandse oliewindmolen met het recht van graanmaalderij en met de toebehorende gereedschappen, samen met de medegaande huisjes en grond, “t’eenen blokke” gelegen tegen het dorp van Lokeren, palende aan één kant aan de Durme en aan de andere kant komende langs een dreef tegen de Dendermondsesteenweg; momenteel nog onverpacht.

Notaris-procureur Maximiliaen Talboom, wonende in Lokeren “by de kerke”, daartoe gemachtigd door sieur Andries Backx, negociant aldaar, verkoopt publiekelijk bij instel op 30 april, 7, 14 en 21 mei 1794 in de herberg van sieur Philippe Persoons “t’eynden de Zeelsche Straete” in Lokeren: een schone Hollandse oliewindmolen, “dies de zwaerste staende ende draeyende werken sedert weinige jaeren nieuw gemaekt zyn, hebbende geoctroyeerd recht om graenen te maelen”. De molen is voorzien van grote geterraste oliebakken, een commodieus molenhuis met een zolder, zeer favorabel gesitueerd tegen de rivier de Durme, komende langs de dreef op de Dendermondse Heirweg op het einde van de voornoemde “Zeelsche Straete”. Wordt tegelijk mede verkocht: een groot, nieuw geconstrueerd stenen pakhuis met solide zolders, staande jegens de voornoemde molen. 

Op 27 september, 4 en 11 oktober 1797 in de herberg het Schippershuis (bij Augustinus van Sleyken) op de Grote Markt van Lokeren werd openbaar verkocht: een dubbele Hollandse stenen oliewindmolen, pas het jaar voordien nieuw gemaakt, met de molenberg ca. 150 roeden groot, alsmede al het molenaars-alaam (pashamer, handboom en zeilen), 4 koperen hekkens en 16 olievaten; annex een grote logie voor het leggen van nieuw en oud molenwerk; item twee geterraste oliebakken met een capaciteit van ca. 450 “haemen” olie. De molen, staande binnen Lokeren voorbij de houten brug over de Durme, was dadelijk gebruiksvrij. Inlichtingen waren te bekomen bij vrederechter Jean Baptiste Goethals in Loke-ren.

Eigenaars:
- tot 1788: Dhanens Jan Bernard (overlijden)
- 1788, openbare verkoop: Backx Andries, negociant te Lokeren
- 1794, openbare verkoop
- voor 1834, eigenaar: Thuysbaert Joseph Pierre, olieslager te Lokeren
- 13.03.1853, erfenis: Thuysbaert-De Moor François Antoine en broers, handelaar te Lokeren (overlijden van Joseph Thuysbaert)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van François Antoine Thuysbaert)
- 21.09.1874, deling: a) Thuysbaert Leonard Jean (voor 3/6), nijveraar te Lokeren, b) Thuysbaert Romain Charles (voor 1/6),  handelaar te Lokeren, c) Thuysbaert Gustave Pierre (voor 1/6) en d) Thuysbaert Hector Jean Marie (voor 1/6), handelaar te Lokeren (notaris Cruyt)
- 14.12.1880, deling: Thuysbaert-Rooms Leonard Jean, nijveraar te Lokeren (notaris Cruyt)
- 20.01.1881, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Leonard Jean Thuysbaert)
- 13.04.1889, deling: a) Thuysbaert Alphonse Pierre Marie, nijveraar te Lokeen, b) Thuysbaert Clement Charles Marie, nijveraar te Lokeren en c) Thuysbaert Leon Pierre Marie, nijveraar te Lokeren (notaris Lijssens)
- 20.03.1892, verkoop: Ongena-Van de Velde Désiré Amand, handelaar te Lokeren (notaris Cruyt)
Openbare verkoop van stoombierbrouwerij, -olieslagerij en oliewindmolen door notaris Cruyt te Gent
- 28.08.1897, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Désiré Ongena)
- 1909. deling: Ongena-De Smedt Maurice, handelaar te Lokeren (registratie op 05.08.1908°
- 07.11.1918, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw De Smedt)
- 02.06.1920, verkoop: Aenssens Maurice Evariste, landbouwer te Lokeren (notaris Van Winckel - o.a. "gebouwen gediende hebbende tot windmolen").

In het oorlogsjaar 1916 werd in het kadaster gemeld dat de molen in puinen lag. Dan werd hij door werkweigeraars en opgeëisten, die zich voor de Duitse Feldgendarmen moesten verstoppen, als schuilplaats gebruikt. In 1920 werd het restant gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", 11 september en 30 oktober 1788.
"Gazette van Gend", 17 en 21 april, 15 mei 1794 (openbare verkoop)
"Gazette van Gend", 25 september, 9, 16 en 30 oktober, 2 november 1797 of 4, 18 en 25 vendémiaire, 9 en 12 brumaire jaar VI (openbare verkoop)
"Gazette van Lokeren", 26.02.1892 (openbare verkoop door notaris Cruyt)

Werken
F. De Vos, "Onze Lokerse windmolens", in: De Stad Lokeren, 3-10-17 en 24 december 1960,
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963);
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 4. Gemeenten K-L", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2002
Roland Meyfroot e.a., "Lokerse Molens", Ekeren, 2002, 82 p.
W. Smet, "Kijk op het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1976.
W. Smet, "De Windmolens in het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1974.
Paul Huys, "Molens te Lokeren in 1769", De Souvereinen, XII, 1981, p. 101.