Plaatsmolen

De Dorpsmolen stond aan de westzijde van de Noordstraat, op de Fluithoek, vandaar dat ook wel eens over Fluithoekmolen werd gesproken.

Op 4 april 1845 bekwam Ludovicus Vandamme de toesteming van de Bestendige Deputatie van de provincie West-Vlaanderen om een houten korenwindmolen te bouwen. Hij bouwde de molen in de duinen die eigendom waren van Bauwens uit Brugge. Op 31 maart 1845 werd het proces-verbaal van informatie "de commodo et incommodo betreffende het oprichten van eenkorenwindmolen" afgesloten.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1845, opbouw: Vandamme-Couzyn Philippus Louis, de kinderen (de kinderen: a) Vandamme Louis Joseph, b) Vandamme Justina, c) Vandamme Karel (Charles) en d) Van Damme Idesbald, moelnaar te Koksijde (o)àp grond van Bauwens)Vanderdonck Augustinus en consoorten, eigenaar te Brugge)
- 17.09.189, verkoop (van het geobuw) V&n Damme-)Thybaut Karel, moelnaar te Koksijde (notaris Decae)
- 02.11.1893, erfenos: (van het gebouw) de weduwe en de kinde'rn (overlijden van Karel Van Damme)

Zoon Karel (Charles) Vandamme, die de molen al beging, kocht hem in 1879 van zijn vader. Die Karel was geen lammetje. In de Gazette van Brugge van 14 februari 1885 lezen we: "Rechtbank Veurne - Vandamme, molenaar te Coxyde, tot 26 frank boete voor vrijwillige slagen" en een paar weken later: "Vandamme Karel, molenaar te Coxyde, tot 15 frank boete voor lichte geweldplegingen."

Op 1 augustus 1890 werd de molen om middernacht door de bliksem getroffen en brandde af. Door het tijdig ingrijpen van alle inwoners werden de omringende woningen met hun strooien daken gevrijwaard. In de Gazette van Brugge van 4 augustus 1890 lezen we het volgend relaas:" Vrijdag 1 oogst laatstleden is rond middernacht te Coxyde de molen van Heer Vandamme door brand gansch vernield. De naburige huizen waarvan verscheidene strooien dakingen hebben, zijn door de spoedige hulpmiddelen der inwoners onbeschadigd gebleven. Er bestaat twijfel over de oorzaak der rampe. Sommigen denken dat het door den bliksem is geschied, anderen dat er kwaadwilligheid in 't spel is. De schade is door de verzekering gedekt".

In 1891 werd een nieuwe windmolen gebouwd, ditmaal in steen, en met verstelbare kap en vier verdiepingen. Karel Vandamme heeft er niet lang plezier aan beleefd. Op 2 november 1893 om één uur in de namiddag, werd de Koksijdse molenaar Carolus Ludovicus Vandamme (°Koksijde, 23-02-1850) dood gevonden op het strand van Oostduinkerke. In de "Gazette van Rousselare" van 11 november 1893 staat dit als volgt beschreven: "Donderdag heeft men tusschen Nieuwpoort en Oostduinkerke het lijk gevonden van Karel Vandamme, molenaar te Coxyde, welk uit zee was aangespoeld". Hiermee eindigde een toch wel bijzonder tragisch leven van deze Koksijdenaar, in een tijd waarin de psychiatrie nog in haar kinderschoenen stond…

Tijdens de eerste wereldoorlog, vanaf 1917, werd de molen door het leger gebruikt. Telkens er vanuit de Uzerstreek stikgas in westelijke richting over het dorp aangedreven kwam, werd van op de stenen Vandammemolen gasalarm geblazen.

De laatste eigenaar, Prosper Vandamme, gehuwd met Liza Sesier, liet in 1923 de molen - die toen geen wiekenkruis meer had - slopen. Daarna werd dit stuk duin verkocht en werd er een villa op gebouwd.

Jozef AMEEUW & Lieven DENEWET

B. Bijnens & B. Lust, Koksijde. Historische gegevens en wetenswaardigheden, Koksijde, 1971-1977.
M. Dewaele, Koksijde in oude prentkaarten, Zaltbommel (Ned.), 1972.
M. Geerebaert, Geschiedenis van Koksijde (De Duinen. Bulletin van het Wetenschappelijk en Kultureel Centrum van de Duinenabdij en de Westhoek. 1-9).
Jozef Ameeuw, Molens van Veurne-Ambacht, Koksijde, De Klaproos, 2004
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
Joeri Stekelorum, Genealogie… ook met la petite histoire, in: Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, afdeling Westkust, driemaandelijkse Nieuwsbrief, IX, 2009, 2 (april-mei-juni), p. 14-17.
Bert Bijnens, Van een dolle molenaar, in: Bachten de Kupe, XVI, 1974, p. 92-95. [Betreft Lodewijk Vandamme, molenaar in Koksijde]