Molenechos's Homepage Molenechos.org

Nederbrakel (Brakel), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Toepmolen, Topmolen
Ligging
Kruisstraat 97
9660 Nederbrakel (Brakel)
noordwestzijde
op de Toep, nabij de Toepkapel
kadasterperceel B269a
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
1878
Verdwenen
1914 - 9 september, oorlog
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3694
© Prentkaart (coll. D. Vandenbulcke, Staden)

Beschrijving / geschiedenis

De Toepmolen of Topmolen was een houten graanwindmolen op het hoogste punt van Nederbrakel,  aan de noordwestzijde van de Kruisstraat (nr. 97). op de Toep bij de Toepkapel,

De staakmolen werd opgericht in 1878 door Alexander Jozef De Kegeleer, molenaar te Nederbrakel, en werd van elders overgebracht.

Opeenvolende eigenaars:
- 1878, opbouw: De Kegeleer-Notteghem Alexander Jozef, molenaar te Nederbrakel
- 10.03.1886, verkoop: (elk voor 1/2) a) Van Wassenhove Alfons, landbouwer te Parike en b) Van Wassenhove-Van Wijmeersch Amaat, landbouwer te Parike (notaris Van Damme - "onlangs nieuw gebouwde koornwindmolen op den Toep")
- 17.06.1896, ruil: Van Wassenhove-Van Wijmeersch Amaat, molenaar te Nederbrakel (notaris De Ruyver)

Bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog was de molen in het bezit van Amatus Van Wassenhove.

Deze molen werd op 9 september 1914 rond 10 uur gedynamiteerd door een commando van het IXe Reservekorps van generaal von Boehm, bestaande uit één ruiter en vier wielrijders, om te vermijden dat via de stand van de wieken boodschappen werden doorgeseind of dat de molen als uitkijkpost werd gebruikt. Hetzelfde commando vernielde op deze dag ook de Boterhoekmolen van Sint-Maria-Oudenhove (zie aldaar).

Naast een aantal prentkaarten van voor 1914, bleef ook een foto van de vernieling op 9 september 1914 bewaard. Daarop is goed te zien dat er drie aswielen waren op de molenas.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Werken
Baguet P. & Van De Mergel F., Terugblik op Nederbrakel, s.l., 1990, p. 50-51.
Baguet Paul, "Korenwindmolen aan de Boterhoek te St.-Maria-Oudenhove door de Duisers in 1913 gedynamiteerd", Triverius, jg. 35, 1, p. 45.
Bauters, Paul. Oostvlaams molenbestand 1986. Kultureel jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen nieuwe reeks nr 25, Gent, 1986, 174 p.
Brakels T., Geschiedenis van Nederbrakel Opbrakel en omstreken, Kortrijk, 1952, p. 57, 117.
P. Baguet, "80 jaar geleden werd de Toepmolen door de Duitsers gedynamiteerd", Triverius, jg. 1994, 4, p. 57.
De Stercke Bruno, Notities over "De molen te Vele" te Nederbrakel, Triverius, XL, 2010, 4, p. 8-12. De Stercke Bruno, Omtrent "De molen te Vele" en zijn molenaar Francies Vandevelde te Nederbrakel, in: Triverius, XLI, 2011, nr. 2.
De Temmerman, Ludwig. Aanvullingen in verband met ”de molen te Vele” te Nederbrakel. Triverius 40, 2010, 4, 13-17.
Duchêne Helena & Verbeeck Verbeeck,Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N4, (onuitgegeven werkdocumenten).
Holemans Herman, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
Huys Paul. Molens in veelvoudig perspectief. Kultureel jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen nieuwe reeks nr 36, Gent, 1993.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen, (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen 1962, Tweede band, 1963, p. 46).
Vandeputte Julien Th., De molens van het arrondissement Oudenaarde, Uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974, p. 56.
Van Isterdael, Herman. Alfabetische index der erflaters en erfgenamen en boedelinventaris (staten van goed) archief van de schepenbank Nederbrakel (1625-1796).
Van Trimpont, Marc. Het vredegerecht van het kanton Nederbrakel. Regesten van akten uit de Franse periode. Brakel, Triveriusgenootschap,1995, 304 pp.
Verpaalen John, Verdwenen Belgische windmolens in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1993, nr. 68.

Mailberichten
Ton Meesters, Breda, 24.10.2015.

Overige foto's

Toepmolen, Topmolen, Nederbrakel (Brakel), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Toepmolen, Topmolen, Nederbrakel (Brakel), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Toepmolen, Topmolen, Nederbrakel (Brakel), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Toepmolen, Topmolen, Nederbrakel (Brakel), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Toepmolen, Topmolen, Nederbrakel (Brakel), Vernield op 9 september 1914. Coll. Ton Meesters, Breda. Uitgegeven als prentkaart door Stichting Levende Molens, Breda | Database Belgische molens
© Vernield op 9 september 1914. Coll. Ton Meesters, Breda. Uitgegeven als prentkaart door Stichting Levende Molens, Breda