De Topmolen (in 1783 het "Stenen Kot" genaamd) was een stenen korenwindmolen, type grondzeiler, aan de noordzijde van de Hoogkouterbaan, op de hoek met de Topmolenstraat.

De molen werd in 1770 gebouwd als één van de eerste stenen windmolens van de streek.
Al in het begin gebeurde er een ongeval. Door de storm van 19 december 1770 sloeg de molenas uit de baan en bleef met het vangwiel boven op de muur hangen.

De molenaar van de Topmolen was één van de tarlijke molenaars die een bezwaarschrift indiende tegen het verzoekschrift van Benoit de Clercq van 6 november 1783 om in Denderhoutem een graanwindmolen op te richten. In de bundel steekt een "figuratieve kaart" met de molens uit de omgeivng, waaronder ook de stenen Topmolen wordt afgebeeld en met als bijschrift: "Item den gonen gettekent met de letter F: is den nieuwen moelen op het selve haeltert gesijt het steenen cot: afgelegen 3/4 uers".

We zien de molen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het rood symbool van een stenen windmolen, op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), met een cirkelvormig grondvlak, op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Topmolen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860), eveneens met de benaming "Topmolen".

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Haaltert in 1813: "il y a deux moulins dans la commune. L'un est situé S(ecti)on A n° 1015 appartenant au sieur Jean Baptiste De Grave est estimé en produit brut f. 240 ct, après déduction d'un tiers pour entretien et réparations, en produit net de f. 160".

Eigenaars na 1810:
- 1813, eigenaaar: De Graeve Jan Baptist, landbouwer te Mere
- na 1834, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Jan Baptist De Graven)
- 22.06.1856, deling: De Graeve-Redant Jan Baptist, de weduwe te Mere (onderhandse akte)
- later, mutatie: De Graeve Amand, molenaar te Aalst
- 23.09.1859, verkoop: a) De Graeve Lievin, olieslager te Mere, b) De Graeve Nicodemus en c) De Graeve Frans (notaris Arents)
- 28.09.1870, gift: a) De Graeve Frans en b) De Graeve Nicodeem, molenaar te Mere (notaris Maes - Lievin verkoopt zijn deel)
- 23.10.1875, deling: De Graeve-Verstraeten Frans, molenaar te Mere (notaris Verbrugghe - een steenen windmolen, de Topmolen, met oliestampmolen en grond)
- 28.02.1897, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Frans De Graeve)
- 17.04.1916, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Verstraeten van Frans De Graeve)
- 14.08.1919, deling: De Graeve-Brijs Theoduul Serafien, molenaar te Haaltert (notaris De Vuyst)
- 20.07.1925, erfenis: de weduwe en de erfgenamen van de man (overlijden van Theoduul De Graeve)
- 29.11.1954, erfenis: a) De Graeve-Brijs Theoduul Serafien, de weduwe (voor vruchtgebruik), te Haaltert, b) Crommelynck-Bael Eduard Ernest Omer (voor 5/6 naakte eigendom), oogmeester te Aalst en c) Crommelynck Marc Irenée Césarine (voor 1/6 naakte eigendom) te Aalst (overlijden van één van de erfgenamen)
- 29.11.1954, erfenis: a) De Graeve-Brijs Theoduul Serafien, de weduwe (voor vruchtgebruik), te Haaltert, b) Crommelynck-Bael Eduard Ernest Omer (naakte eigenaar), oogmeester te Aalst (overlijden van Marc Irenée Césarine Crommelynck)
- 07.03.1968, erfenis: Crommelynck-Bael Eduard Ernest Omer, de weduwe en de kinderen (overlijden van Eduard Ernest Omer Crommelynck)
- 17.12.1986, deling: (elk voor 3/4 naakte eigendom + 1/4 volle eigendom): a) Crommelynck Désirée Julie Cesarina, weduwe Vannieuwenhuyse Jozef Georges, te Schellebelle, b) Crommelynck Martine Victoria Remi, echtgenote Vanderroost Theofiel Marcel, geneesheer te Brussel, c) Crommelynck Odette Valentine Marcelle Jeanine, echtgenote Leemans Jacobus Florentius Maria Augustus, vrouwenarts te Aalst en d) Crommelinck Jeanina Gabrielal Alice Gilberta, echtgenote Steenhoudt Herman Joseph Romain, geneesheer te Mariakerke (Gent)(notaris De Smet - perceel bouwgrond met erop staande puin van windmolen)
- na 1994, erfenis: Crommelynck Odetta Valentina, weduwe Leemans Jacobus Florentius, te Koksijde (overlijden van Jacobus Leemans - grondperceel)

De molenaarsfamilie De Graeve werkte hier van voor 1813 tot bij de stillegging van de molen.
De stenen grondzeiler werd in 1946 onttakeld.
In 1997 werd de overgebleven romp gesloopt. Dit werd door sommigen betreurd, vooral vanwege de prachtligging op het hoogste punt van de gemeente.

Vlaams volksvertegenwoordiger Jos Stassen stelde op 6 juli 1998 een schriftelijke vraag aan de Vlaamse minister bevoegd voor monumentenzorg en aan Eddy Baldewijns, Vlaams minister van Openbare Werken, Vervoer en Ruimtelijke Ordening, over deze afbraak. De ministers antwoordden dat van de molen niet veel meer overbleef en dat in de aanpalende gemeente Erpe-Mere onlangs een achttal molens werden beschermd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad (oprichting, 1770)
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1918. Bezwaarschrift door de molenaar van de Topmolen tegen het verzoekschrift van Benoit de Clercq om in Denderhoutem een graanwindmolen op te richten in de omgeving van "Blockevelt", 1783 (met figuratieve kaart waarop o.m. de stenen Topmolen).

Gedrukte bronnen
De Denderbode, 20.01.1889 (kroniek, 177O-1771)

Werken
Paul Bauters, Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen, Gent, Provinciebestuur, 1985.
P. Bauters, Oostvlaams molenbestand 1986, Gent, 1985 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25); 
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
De Brouwer J., "Toponymie van Haaltert", Land van Aalst, 1955/3-5, p. 101-228.
De Potter F. & Broeckaert J., "Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen", Gent, 1897, reeks V, deel III.
Vanhoeck M., "Haaltert", Vlaamse toeristische bibliotheek, februari 1972/144.
D'Huyvetter Clio, de Longie Bea & Eeman Michèle m.m.v. Linters Adriaan, "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5N2 (H-Z), Brussel - Gent, 1978.

Mailberichten
John Verpaalen, Roosendaal, 06.08.2014 en 14.08.2014.