De "Edemolen" was een houten graanwindmolen oaan de noordoostzijde van de Steenweg Deinze (nr. 135) met de Gaversepontweg, in het gehucht Ede.

De staakmolen werd gebouwd voor 1664 als een staakmolen en werd voor 1844 herbouwd als een stenen bergmolen.

We vinden hem aangeduid op:
- de kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669, stadsarchief Oudenaarde) als een staakmolen op teerlingen
- Villaretkaart (1745-1748), als een staakmolen op teerlingen, met de benaming "Moulin de Nazaereth"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Eede Molen"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondoppervlak van een stenen windmolen, met de benaming "Eedemolen"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "Eede Molen".
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekening van de stenen molen met de benaming "Eede Molen".

Eigenaars-molenaars:
- 1797, Bernardus Franciscus Robbens, °Merelbeke 1762, molenaar.
- voor 1834, eigenaar: Depau-Boeykens Petrus Jan, landbouwer te Nazareth
-voor 1838, erfenis: de erfgenamen (overlijden van de echtelieden Depau-Boeyckens Petrus Jan
- 13.11.1838, deling: De Pau Josephus, molenaar te Nazareth - 1ste huwelijk: Van de Velde Marie Thérèse en 2de huwelijk: Van de Velde Marie Lucie (notaris De Bruyne)
- 09.03.1861, deling: de weduwe Marie Lucie Van de Velde en de kinderen uit het 1ste huwelijk met Josephus De Pau: a) De Pau Donat Théophile Isidore, landbouwer te Kruishoutem, b) De Pau Jules, landbouwer te Kruishoutem, c) De Pau Charlotte (overleden) en uit het tweede huwelijk: De Pau Marie Eulalie (notarissen Van Assche en Nowé).
- 25.10.1862, deling: Van de Velde Marie Lucie, echtgenote Van der Straeten Constantinus, landbouwer te Nazareth (notarissen Van Assche en Nowé).
- 24.07.1876, verkoop: De Vreeze-Van Poucke Jan-Baptist, landbouwer te Nazareth (notaris Eyman)
Theofiel Tillieu, in de volksmond Fielke de mulder, pachtte vanaf 1881 de Maldegemmolen te Ouwegem. Hij huwde in 1870 en was jarenlang muldersknecht. In 1899 pachtte hij d'Eerdemolen te Nazareth. Zijn zoon Hector werd er geboren.
- 13.01.1903, verkoop: Van Oostende-Dhondt Alfons, landbouwer te Nazareth (notaris Van Huffel)
- 06.09.1906, erfenis: a) Van Oostende Alfons, molenaar te Nazareth en b) Van Oostende Camilla Maria, minderjarige te Nazareth (overlijden van de vrouw Dhondt). Alfons Van Oostende was de laatste molenaar.

Een achterkleindochter van Bernardus Franciscus Robbens, geboren te Merelbeke in 1762 en molenaar op de Edemolen in 1797, was gehuwd met een Van Oostende (ca. 1895). Mogelijk bleef de molen in handen van dezelfde familie, maar niet steeds van vader op zoon.

Rond 1930 was de molen nog altijd in werking, maar hij was bouwvallig geraakt en er waren grote en kostelijke herstellingen nodig. Daarom werd de Edemolen in 1931 gesloopt.

Eigenlijk is het een wonder dat hij de eerste wereldoorlog overleefde, aangezien de "Slag bij de Edemolen" op 7 oktober 1914 zich rondom de molen afspeelde. Deze veldslag was een dappere poging van de Belgen om de oprukkende Duitsers tegen te houden. Verschillende rijkswachters (= de toenmalige federale politie) die bij deze molen verschanst zaten, werden door de Duitsers neergeschoten. Een monument voor café "Edemolen" herinnert hier nog aan. Nog jaarlijks wordt aan dat momument een herdenkingsplechtigheid gehouden.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archiefbronnen en landkaarten
- de kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669, stadsarchief Oudenaarde) 
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775) 
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) 
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) 

Werken
Bijdrage tot de Geschiedenis van de Gemeente Nazareth, Zingem, 1975.
F. De Potter & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 5, Gent, 1864-70.
K. Smith, Astene en Nazareth in de 2de helft van de XVIIIde eeuw. Een historisch-geografische studie, (onuitgegeven licentiaatsverhandeling R.U.G.), 1982.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962)
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
C. Bogaert & K. Lancluse, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N3, Brussel - Turnhout, 1991.
Stefaan De Groote, "Deel van van de bevolking van Nazareth vluchtte naar Gent. WO I in de Leiestreek (17): burgerwachters en Franse infanteristen verslaan Duitse legermacht aan Edemolen Nazareth", Het Nieuwsblad (dig.), 03.10.2014.
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (54-55).
Mailberichten Piet Delaey, 26 en28.03.2013