Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zwevegem, Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen te Wulfsberghe, Wulfsbergmolen, Molen Dhaenens
Ligging
Wulfsbergstraat 23
8550 Zwevegem
noordzijde
2,9 km O v.d. kerk
kadasterperceel B626
 
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1498 / 1663
Verdwenen
1662, brand / 1929 - 20 juni, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3555
© Foto jaren 1920. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Molen te Wulfsberghe of Wulsbergmolen was een houten graanwindmolen aan de noordzijde van de Wulfsbergstraat, ter hoogte van het huidig huisnummer 23, op 2,9 kilometer ten oosten van de kerk van Zwevegem. Hij stond er op het hoogste punt van Zwevegem en genoot van een uitstekende windvang.

Hij werd voor 1498 opgericht, maar brandde af in 1662. Hij werd in 1663 herbouwd.

We zien hem afgebeeld op:
- een kaart van de kasselrij Kortrijk uit 1664 met de benaming "Wulfsberg muhlen".
- kaart van de kasselrij Oudenaarde uit 1669 als één van de twee "Moulins de Wulfberg"
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen, zonder benaming.
- Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Zwevegem, nr. 626, Landboek van Zwevegem, ca. 1790, opgemaakt door E. Vandevenne.
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- de kaart Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Wolfsberg Molen"
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met de benaming "Wulfsberg Molen"

Op dezelfde heuvel stond, iets zuidelijker, ook een houten oliewindmolen, het Stampkot.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: D'Heygere-Decock Frans, landbouwer te Kortrijk
- 14.11.1841, erfenis: a) D'Heygere-Vromant Leo, landbouwer te Deerlijk, b) Vromant Bénigne, te Zwevegem en c) Vromant François, te Zwevegem (overlijden van vrouw Decock)
- 11.06.1844, deling: Vromant-Vannieuwenhuyze Franciscus Xaverius, landbouwer te Kortrijk (notaris Vandevenne)
- 21.12.1877, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Vannieuwenhuyze)
- 11.12.1884, verkoop: Sobry-Vromant Petrus, molenaar te Zwevegem (notaris Vandevenne)
- 20.03.1905, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Vromant)
- 18.07.1919, verkoop: Dhaenens-Bekaert Hector Augustinus, molenaar te Zwevegem (notaris Maelfayt - windmolen)
- 05.01.1925, verkoop: Geeraert-Blyau Adolphe, landbouwer te Moregem (notaris Joret - windmolen)
Adolf Geeraert, °Waregem 31.10.1886, +19.02.1966, gehuwd met Alida Blyau.

In augustus 1885 was molenaar Aloisius Steenlandt bezig met het raderwerk in te vetten, toen hij door de tanden van een rad gegrepen en meegesleept werd. "De ongelukkige werd het hoofd gemalen", zo berichtte de Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen van 14 augustus 1885. De molenaar was 23 jaar oud en woonde nog bij zijn ouders.

Molenaar François Meersseman, die er in 1905 werkzaam was, verkreeg de toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie West-Vlaanderen om naast zijn windmolen een stoommaalderij te bouwen.

In 1908 was de familie Dhaenens er molenaar. Hector Dhaenens (°1877) kocht de molen aan in 1919. Een zoon, Jozef Dhaenens (+1981), week uit naar Wallonië en nam in 1942 de nog bestaande Moulin de la Marquize in Moulbaix (Henegouwen) over.

Op zaterdagnamiddag 23 mei 1908 brak er een zeer hevig onweer los. De regen viel bij plassen neer, gemengd met grote hagelsteenen en het bliksemde voortdurend. De 20-jarige Adolf Van Haezebroeck, vrijgezel uit Sint-Lodewijk (Deerlijk) werkte als ketser bij molenaar D'Haenens. Hij was bezig met de molenwieken te ontzeilen, toen plotselings de bliksem langs de ketting neerplofte en de jongeling trof. Deze viel levenloos neer en men snelde hem onmiddellijk te hulp. Al zijn kledij was verbrand, hij had een gat in zijn hoofd, wonden aan de ogen en over het hele lichaam brandwonden. Dr Reyntjes, die vlug werd ontboden, diende het slachtoffer de beste zorgen toe en liet hem naar zijn woning overbrengen. Maandagmiddag was de toestand van Van Haezebroeck iets beter

De staakmolen werd op 20 juni 1929 gesloopt door landbouwer Adophe Gheeraert-Blyau (°Waregem 31.10.1886 - +19.02.1966), gehuwd met Alida Blyau, eigenaar sinds 1925. Hun zoon Daniël Geeraert, overleden op 6 april 2015 op 83-jarige leeftijd, werkte in een dichtbij gelegen maalderij, waar de  molenstenen met een motor werden aangedreven Tot zijn pensioen heeft hij graan gemalen en haver geplet voor de lokale boeren.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- een kaart van de kasselrij Kortrijk uit 1664 
- kaart van de kasselrij Oudenaarde uit 1669 
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart van ca. 1775 
- Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Zwevegem, nr. 626, Landboek van Zwevegem, ca. 1790, opgemaakt door E. Vandevenne.
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- de kaart Vandermaelen (ca. 1850) 
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) 
- Provinciaal Archief, 3de Afdeling, Hinderlijke, gevaarlijke en ongezonde bedrijven. Ref. BE PAWV A/1940-heden/A.3.-G.B./1997/P.B./27h. François Meersseman uit Zwevegem verkrijgt vergunning voor zijn korenwindmolen - stoommaalderij (1 omslag, met plannen).

Gedrukte bronnen
"Het Weekblad voor Oost- West- en Zeeuwsch-Vlaanderen", zondag 31 mei 1908, jg. 18, nr. 22.
"Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen", XCII, 1885, 96 (14 augustus), p. 2, kol. 2.J.

Werken
Bataille, Groot-Zwevegem in oude foto's, deel 2: Van Sweveghem naar Zwevegem, Eeklo, 1995.
C. Bourgeois & J. Bataille, Groot-Zwevegem in oude foto's, Eeklo, 1993.
A. Ovaere, Sprokkelingen uit Zwevegem's verleden, 3 delen, Kortrijk, s.d.
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (p. 92)(uitgegeven handschrift uit 1931).
J. Bataille, H. Demeulenaere, S. Vroman & J. Deloof, Onze molens nu en toen. Heestert, Moen, Otegem, Sint-Denijs en Zwevegem, Kortrijk, 1994.
P. Vanneste, Nog molens in Zwevegem, Heestert en Otegem..., in Zanen en Zanten, I, 1997, p. 51-55.
A. De Gunsch & S. De Leeuw m.m.v. T. Callens, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zwevegem, Deelgemeenten Zwevegem, Heestert, Moen, Otegem en Sint-Denijs, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL26, 2006.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
Jacques Lorthiois, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (126).

Info
Mailbericht van Caby Françoise, 24.05.2015 (sandersstefaan @ gmail.com)