Vijfwegemolen

De molen Verhulst was een stenen korenwindmolen (later ook een oliemolen), type bergmolen, aan de westzijde van de Wezestraat (nr. 21), aan de oostzijde van de Ardooisestraat (nr. 8-12), ten noorden van het gehucht Vijfwegen.

De molen werd in 1957-1858 gebouwd door Florentinus De Clercq, tapper te Ingelmunster. In een oude balk stond het jaar 1857 gegrift.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1858, opbouw: Declercq Florentius, tapper te Ingelmunster
- 07.06.1861, deling: Declercq-Catulle Bruno, brouwer te Emelgem (notaris Wautier)
- 31.03.1870, verkoop: a) Claerhout-Wybo Serafinus, landbouwer te Emelgem (notaris Demuelenaere - stenen graan- en oliewindmolen)
- 09.02.1883, begin vruchtgebruik: a) Claerhout-Wybo Serafinus, de weduwe (1/2 volle eigendom + 1/2 vruchtgebruik), landbouwster te Emelgem en b) Claerhout Leonie (1/2 naakte eigendom), kloosterlinge te Ingelmunster (overlijden van Serafinus Claerhout)
- 02.12.1886, verkoop: Verhulst-Dewulf Pierre François, molenaar te Emelgem (notaris Vandewiele)
- 23.10.1895, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Dewulf)
- 25.06.1915, erfenis: de kinderen (overlijden van Pierre François Verhulst)
- 02.03.1928, verkoop: Uyttenhove-Debacker Jules, zoinder beroep te Emelgem (notaris Denecker - "gebouw eertijds dienende voor molen" = romp)

In 1894 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog gebruik gemaakt van windkracht.

Er gebeurden twee dodelijke ongevallen door de kollergang in hetzelfde jaar 1883. In de verslaggeving werden de slachtoffers als "onvoorzichtig" betiteld.
- Op 10 april verongelukte de 18-jarige molenaarszoon van Verhulst (Emile Verhulst, °Izegem, 17.12.1865). De as van de pletstenen brak af, een kantsteen slierde neer en viel op hem. Hij was op slag dood.
- Op 28 juni verongelukte in gelijkaardige omstandigheden molenaarsgast Karel Viaene, uitbater van herberg het "Zaagsken" te Lendelede.
In beide ongevallen was een schoor de rechtstreekse oorzaak. Deze schoor dwong de bediener tot bukken, zodat het slachtoffer  het riscio liep om bij zijn hoofd door de kantstenen getroffen te worden. Aangezien er al twee personen verongelukten door deze schoor, zou men deze binnenkort wegnemen... 

De stoommachine werd in 1911 verwijderd. Vanaf dan werd opnieuw enkel met de wind gewerkt. Bij de verkoop in 1928 werd aangehaald dat het ging om een "gebouw eertijds dienende voor molen". Hierbij gaan we er van uit dat het wiekenkruis toen al verwijderd was.

De hoge schouw werd gesloopt en met de stenen ervan werd de naaststaande schuur gebouwd.

In 1938 werd genoteerd dat enkel nog een hoge stenen romp zonder wieken bestond. Hij was toen al zodanig ingebouwd dat het onmogelijk bleek er een foto van te nemen! In de molen werd nog met een elektrische motor gemalen. Alle maaldersbedrijvigheid viel stil in 1945.

De overgebleven romp werd begin 1970 gesloopt. Aan de Ardooisestraat nr. 2 staat nog het sterk verbouwde molenhuis of de vroegere molenaarswoning (opschrift "'t Molenhuis" op de voorgevel).

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Gedrukte bronnen
"Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen", woensdag 11.04.1883, p. 2, kol. 5 (jg. 90, nr. 43) en Ibid., maandag 02.07.1883, p. 3, kol. 1 (jg. 90, nr. 78) (over twee dodelijke ongevallen door de kollergang)

Werken
Raf Herman, "Oude Emelgemse molens: Verhulstjens molen. Princessemolen", Ten Mandere, XVII, 1967, 7/1, p. 13-17.

P. De Clercq, De oude windmolens te Izegem, in: De Mandelbode, 21 en 28 februari 1953; 7, 21 en 28 maart 1953 en 4, 11 en 18 april 1953;
P. De Clercq, De oude molens van Izegem, in: Ten Mandere, I, 1960, nr. 1, p. 22-36 en nr. 2, p. 9-21.
M. Naessens, Izegem een terugblik, Emelgem, 1998.
A. Vandromme, Izegem vroeger, beeld van een stad, Izegem, 1998, p. 192.
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971;
H. Holemans, Windmolens te Izegem, in: Ons Molenheem, Kinrooi, 1991, nr.. 4, p. 3-11, ill.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994, p. 38.
Lieven Denewet & Luc Goeminne, "Molenmakers in Vlaanderen. Het werkboek van Coussée uit Meulebeke (1881-1911)", Molenecho's. Vlaams tijdschrift voor molinologie, XXII, 1994, nr. 3-4 (speciaal themanummer 7), p. 108-331. Voor Izegem p. 230-232 en de Kotjesmolen op de voorkaft, voor Emelgem p. 212-217.
Christine Vanthuyne, "Geschiedenis van de gemeente Emelgem", De Gidsenkring, dec. 1977.