De Ondankmolen was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de Bruggestraat (nr. 78), op de hoek met de Grote Noordstraat, op de wijk "de Ondank". op een halve kilometer ten O-NO van de kerk van Hooglede.

De staakmolen werd gebouwd bij octrooi verleend door de Rekenkamer van Rijsel in 1636 aan Frans Kesteloot.

We vinden de molen aangeduid op:
- A. Sanderus, "Flandria Illustrata" (1641). Kaart van de Kasselrij Ieper "Hooglede Molen"
- de Fricxkaart (1712) met de benaming "Ondanck M."
- Nicolaes Visscher, "Flandriae Comitatus Pars Media Comprehendens Castellaniam Yprensem, Cortracensem, Aldenardsem", Amsterdam, Petrus Schenk Junior, (tussen 1715 en 1730): "Hooglede Molen"
- Reinier & Josua Otten, "Comitatus Flandriae Universe in Ditiones Peculiares Distinctae Tabula Nova & Accuratissima", Amsterdam, R & I. Otten, (tussen 1725 en 1750), zonder naam
- de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen.
- Topgrafische kaart Vandermaelen (ca. 1850, met de benaming "Ondanck Molen"
- Kadastraal plan van P.C. Popp (ca. 1860).

Rond 1700 was een De Decker er molenaar. Een dochter, Clara Isabelle De Decker (°Hooglede 20.10.1712 - +Hooglede 06.10.1798) huwde te Hooglede met Joannes Baptista Vandepitte (°Rumbeke 15.05.1711 - +Hooglede 03.12.1787), afkomstig van de Steenlandtmolen te Rumbeke. 

Joannes Vandepitte en Clara Isabella De Decker vestigden zich eerst te Beveren, waar Joannes Baptist de Plaatsmolen vanaf 1740 liet draaien. Het koppel verhuisde tussen 1751 en 1754 naar de Ondankmolen te Hooglede. Ze kregen er de volgende kinderen:

1. Joannes Baptiste Vandepitte, °Beveren, 31.12.1740.
2. Isabella Clara Vandepitte, °Beveren, 18.05.1742, +Beveren 01.05.1749.
3. Maria Theresia Vandepitte, °Beveren, 11.12.1743, +Hooglede 15.09.1814.
4. Petrus Jacobus Vandepitte, °Beveren 11.01.1746, +Beveren 29.11.1746
5. Henricus Josephus Vandepitte, °Beveren 30.12.1746
6. Regina Francisca Vandepitte, °Beveren 09.04.1748
7. Clement Vandepitte, °Beveren 06.11.1750
8. Petrus Jacobus Vandepitte, °Beveren 01.09.1751
9. Pierre-Joseph Vandepitte, geboren te Hooglede op 28 juni 1754 en er overleden op 18 juni 1832,  gehuwd te Hooglede op 11 oktober 1780 met Clara Doom, °Hooglede rond 1749 en er overleden op 28.11.1807. Pierre-Joseph huwde een tweede keer te Kortemark op 9 mei 1810 met Maria-Joanna Maes, °Kortemark 13.02.1783, +Hooglede, 12.01.1823.

Kinderen uit het eerste huwelijk (Pierre-Joseph Vandepitte en Clara Doom)

1. Cecilia Vandepitte, °Hooglede 06.02.1782, +Hooglede 14.02.1870, gehuwd te Hooglede op 22 september 1824 met Joannes-Baptiste Claeys, °Beselare 21.04.1767, + Wervik 13.01.....
2. Charles Vandepitte, °Hooglede 20.07.1783, +Hooglede, 08.09.1783
3. Joannes Baptiste Vandepitte, °Hooglede 06.08.1784
4. Charles Vandepitte, bakker, °Hooglede 19.09.1785, +Oekene op 22.11.1858. Gehuwd te Oostnieuwkerke op 8 augustus 1816 met Sophia Van Buynen, °Sint-Niklaas 18.07.1786, + Passendale 23.08.1830. Hij huwde een tweede keer te Passendale op 21.08.1833 met Rosalia Van Haelemeersch, °Koolskamp 20.10.1809, +Passendale 27.02.1838.
5. Henri-Jozef Vandepitte, landsman, °Hooglede 16.02.1787 en er ongehuwd overleden op 22 september 1828.
6. Clement Vandepitte, molenaar op de Ondankmolen, ° Hooglede 13.12.1788 en er ongehuwd overleden op 22.09.1828.
7. Camilia Vandepitte, °Hooglede 04.11.1791 en er ongehuwd overleden op 25 juli 1820.
8. Maria Theresia Vandepitte, °Hooglede 07.07.1793.

Kinderen uit het tweede huwelijk (Pierre-Joseph Vandepitte en Maria-Joanna Maes):

1. Ferdinand Vandepitte, molenaar op de Ondankmolen, °Hooglede 03.03.1811, +Hooglede 25.09.1882, gehuwd te Hooglede op 30 augustus 1833 met Romanie Roye (muldersdochter), °Hooglede 01.02.1810, +Hooglede 09.04.1851.

Kinderen uit het huwelijk van Ferdinand Vandepitte en Romanie Roye
1. Barbara Cecilia Vandepitte, °Hooglede 08.11.1834, +Hooglede 25.11.1834
2. Clement Vandepitte, °Hooglede 28.11.1835, +Hooglede 23.03.1852
3. Theresia Vandepitte, °Hooglede 06.08.1838 en ongehuwd overleden te Lede op 8 april 1922.
4. Petrus Vandepitte, °Hooglede 13 11.1840, +Hooglede 11.03.1843
5. Placide Vandepitte, °Hooglede 08.02.1842, +Hooglede 20.02.1842
6. Maria Ludovica Vandepitte, °Hooglede op 14.03.1843
7. Placide Vandepitte, molenaar op de Stenen Molen te Gits, °Hooglede 30.11.1844, +Gits 27.12.1911. Hij gehuwd te Kortemark op 9 oktober 1872 met Lucia Kimpe, °Kortemark 01.10.1843, + Gits 02.09.1926 (zie: Gits, Stenen Molen)
8. Felix Amandus Vandepitte, molenaar op de Ondankmolen, °Hooglede 01.02.1848, +Hooglede 28.05.1905. Gehuwd te Hooglede op 23 mei 1883 met Marie-Louise Ghekiere, °Zonnebeke 16.07.1856, +Diksmuide 25.07.1931.
9. Maria-Philomena Vandepitte, °Hooglede 26.03.1851, +Hooglede 10.04.1851.
10. Bernardus Vandepitte, °Hooglede 23.05.1820, +Hooglede 03.08.1820.
11. Godelieve-Anna Vandepitte, °Hooglede 28.05.1757 en er ongehuwd overleden op 20 mei 1845.

Opeenvolgende eigenaars sinds 1830 volgens het kadaster:
- 1830: zoon Petrus Josephus Vandepitte (°Hooglede, ca. 1755 - +Hooglede 18.06.1832), gehuwd te Kortemark op 9 mei 1810 met Maria Joanna Maes (°Kortemark ca. 1781 - +Hooglede 12.01.1823), molenaar te Hooglede
- 1832, eigenaar: Charles Vandepitte (bakker te Pasendale), Henri Vandepitte (molenaar te Hooglede) en Cecile Vandepitte, weduwe van Jan Claeys (zonder beroep te Hooglede).
- 08.10.1845, verkoop: Ferdinand Vandepitte (°Hooglede 03.03.1811 - +Hooglede 1883), zoon van Petrus Josephus Vandepitte-Maes, gehuwd met Romana Rosa Roye (1810-1851), molenaar te Hooglede (notaris Soenen)
- 24.01.1883, deling: zoon Felix Amandus Vandepitte (°Hooglede 01.02.1848), gehuwd te Hooglede op 23 mei 1883 met Marie Louise Ghekiere (°Zonnebeke 16.07.1856), molenaar te Hooglede (notaris Dehaese). Broer Clemens Vandepitte (1835-1852) overleed op jonge leeftijd.

Toen Ferdinand Vandepitte, zoon van Pieter-Jozef, in 1833 huwde met Romanie Roye, zetten zij het molenaarsbedrijf verder op de Ondankmolen. Ferdinand Vandepitte was een welstellend man. Al vroeg was hij eigenaar door erfenis van zijn vader Pieter-Jozef, eigenaar van de Ondankmolen, korenwindmolen met woonhuis en stallingen te Hooglede. Hij bezat ook nog: een woonhuis met magazijn, een "huis van twee woningen", 7 partijen zaailand en een weide.
Op 4 augustus 1869 werd een openbare verkoping gehouden in de herberg "De Zwaen" te Hooglede. Hij kocht daar, tegen de som van 28.500 frank, de "koorn en oliemolen, genaemd de "Stenenmolen", met woonst en boomgaerd, gelegen te Gits, langs de Hazelstraet".
Deze molen was, door erfenis, eigendom van de drie dochters Van Canneyt, zijnde: Theresia Van Canneyt, ongehuwd, Coleta Van Canneyt (gehuwd met Amandus Van Biervliet) en Sophia Van Canneyt (gehuwd met Jacobus Bouckaert).
Later verwierf hij nog een "huis van 2 woningen" en 3 partijen zaailand.
Na zijn overlijden op 25 september 1882, gingen zijn drie kinderen (Theresia, Placide en Felix) op 31 januari 1883 over tot een vrijwillige en minzame verdeling van zijn nalatenschap, die uit 19 delen bestond. Deze verdeling gebeurde als volgt:
a) Theresia Vandepitte: deel 12 tot 19
- een onverpand goedvinden van 5000 frank, uitgegeven aan 4% per jaar
- 9 obligaties "Gemeente Staden" van 500 frank aan 4% per jaar
- 5 partijen zaailand te Hooglede
- een huis van 2 woningen te Hooglede
b) Placide Vandepitte, deel 1 tot 6
- een stenen koorn en oliemolen, "Stenenmoeln" genaamd, gelegen te Gits, met woonst, schuur en stallignen
- een boomgaard te Gits
- 3 partijen zaailand te Gits
- een huis van 2 woningen te Gits
c) Felix Vandepitte, deel 7 tot 11
- een houten koornmolen, genaamd de "Pitte-Vos"molen, gelegen te Hooglede, met molenwal, woonst, schuur, stallingen, boomgaard en zaailand
- 2 partijen zaailand te H ooglede
- een weide te Hooglede
- een woonhuis met magazijn en hoving, te Hooglede op de Gitsberghoek.

Felix-Amandus Vandepitte, zoon van Ferdinand en Romanie Roye, werd in 1883 dus de nieuwe eigenaar. Hij was geboren te Hooglede op 1 februari 1848 en huwde te Hooglede op 20 mei 1863 met Marie-Louise Ghekiere (°Zonnebeke 16.07.1856 - +Diksmuide 25.07.1931). Reeds van kindsbeen af was hij vertrouwd met de molen van zijn vader. Toch overkwam hem ook een ernstig ongeluk.

Op maandagmiddag 13 augustus 1894 werd Jeromus-Julius Vandepitte (°Hooglede 03.06.1889), het vijfjarig zoontje van molenaar Felix Vandepitte en Marie-Louise Ghekiere, dodelijk getroffen door een wiekslag. Hij liep al spelend over het "molenhof" terwijl de molen draaide. Hij kreeg van een van de moleneinden een slag op het hoofd, juist boven zijn rechteroog. Een dag later overleed hij. Het was toen hun enig zoontje. Kort na het tragisch voorval werd een nieuwe zoon geboren, Maurits Vandepitte (°1895), ongehuwd overleden te Hooglede op 24-jarige leeftijd in 1919. Een derde zoon, Marcel Georges Vandepitte, werd geboren te Hooglede op 5 februari 1898 en huwde te Veurne op 31 augustus 1929 met Clara Lagrange (°Veurne 21.06.1895 - +Diksmuide 02.08.1972). Hij was vlaskoopman en kiekenkweker. Hij had veel tegenslagen in zijn leven en overleed te Gent na een langdurige ziekte in 1946.

Felix Vandepitte liet de molen slopen in 1899 en vervangen door een stoommaalderij. Op zaterdagmiddag 11 oktober 1902 brandde deze maalderij af. Het huis van Felix Vandepitte dat op 2 à 3 meter van de maalderij gelegen was, kon door de "moedige pompiers" (zo meldt ons de Gazette van Brugge) gevrijwaard worden. De maalderij werd heropgebouwd. Felix Vandepitte werd tijdens de gemeenteraad van Hooglede van 6 februari 1904 als schepen van zijn gemeente benoemd. Hij overleed te Hooglede op 28 mei 1905. Zijn vrouw Marie-Louise Ghekiere verhuisde naar Diksmuide waar zij op 25 juli 1931 overleed.

Marie-Louise Ghekiere verkocht het hele erf met de woning en de maalderij op 20 juni 1930 aan aannnemer Lucien Sabbe-Vancauwenberghe. Hij vergrootte het maalderijgebouw en richtte er zijn werkplaats in. Omdat hij tijdens de tweede wereldoorlog verder werkte, ook voor de gemeente, werd hij kort na de bevrijding in september 1944 het slachtoffer van de repressie. Zijn hele huisraad werd op straat gegooid. Het maalderijgebouw, gelegen pal naast het huis van molenliefhebber Lieven Denewet, bestaat nog steeds. Als aandenken staat er een minitiatuurmolentje in zijn tuin, gelegen pal naast het maalderijgebouw en de vroegere standplaats van de Ondankmlolen.

Lieven DENEWET

Archieven en landkaarten
- Archives Départementales du Nord, Série B, Chambre des Comptes (oprichting in 1635)
- Rijksarchief Gent, Vorstelijke Domeinen, n° 155, f° 425° en 426 (oprichting 1635)

- Stadsarchief Menen, Oud Archief, BE SAME/OA/OA_Groep C/P.B./203C, Oud ID 978441, Wettelijke passeringen, verleden voor Schepenbank, 1 stuk.
Verkoop door Josephus, Theresia, Regina en Godelieve Emma Vandeputte, Hooglede, Clement en Ignatius François Vandeputte, Rumbeke, Joannes Vandeputte, Michiel, Clement, Joannnes, Clara Anna, Godelieve Anna, Regina De Vos, Pieter Cappelle, Hooglede, Beveren en Lichtervelde aan J.B. De Deckere, 15.07.1789.
- Gewestelijke Directie van het Kadaster te Brugge, Kadasterdocumenten van Hooglede
- A. Sanderus, "Flandria Illustrata" (1641). Kaart van de Kasselrij Ieper.
- Fricxkaart (1712)
- Nicolaes Visscher, "Flandriae Comitatus Pars Media Comprehendens Castellaniam Yprensem, Cortracensem, Aldenardsem", Amsterdam, Petrus Schenk Junior, (tussen 1715 en 1730)
- Reinier & Josua Otten, "Comitatus Flandriae Universe in Ditiones Peculiares Distinctae Tabula Nova & Accuratissima", Amsterdam, R & I. Otten, (tussen 1725 en 1750)
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van graaf de Ferraris (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen, gemeente Hooglede
- Philippe Vandermaelen, (Topografische kaart, ca. 1850)
- P.C. Popp, "Atlas cadastral de la commune de Hooghlede" (ca. 1860)

Gedrukte bronnen
- Gazette van Brugge en van de provincie West-Vlaenderen, 15 juli 1831, p. 4.
- Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen, 20.08.1894, p. 3, kol. 1
- Gazette van Rousselare, 25.08.1894.
- Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen, 15.10.1902, p. 2, kol. 2.
- Gazette van Brugge en der provincie West-Vlaanderen, 09.02.1904, p. 1, kol. 3.

Werken
- Lieven Denewet, Windmolens vroeger en nu. Hooglede-Gits, Hooglede, 1979.
- Lieven Denewet, "Hooglede en Gits in de krant, 1840-1910. Vvan een wonderdokter, valse nonnen en een landbouwer-uitvinder", Hooglede, 2009, 162 p. (Ledda Giddis. Bouwstoffen voor de geschiedenis van Hooglede en Gits, 1).
- Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995, p. 32.
- Désiré De Laey, Geschiedkundige aanteekeningen over Hooghlede, Roeselare, J. De Meester- Roeselare, 1902.
- Germain Vandepitte, Een molenaarsfamilie Vandepitte, Rond de Poldertorens, XXI, 3, p. 115
- Germain Vandepitte, Molenaarsfamilie Vandepitte en verwanten, Rond de Poldertorens, XXI, 4, p. 157 e.v.
- Germain Vandepitte, De molenaarsfamilie Vandepitte, de aanverwante familie Moret, Rond de Poldertorens, XXII, 1, p. 21.
- Jozef Maes, "Rondom de oude molens van Hooglede", De Belgische Molenaar, 22.06.1976.
- Julien Storme-Vandepitte, "De stam Vandepitte. Deel X. Tak B. Twijg 1B. De afstammelingen van Ferdinand Vandepitte (1811-1882) en Romanie Roye (1810-1851)", Handzame, Familia et Patria, 1975.

Mededelingen
- Mondelinge info door Octaaf en Madeleine Vermaut (broer en zus), Bruggestraat 70 te Hooglede, aan Lieven Denewet, Bruggestraat 74 te Hooglede, 1979.