Molenechos's Homepage Molenechos.org

Dumoulins Windmolen

Rumbeke (Roeselare), Vlaanderen, West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Dumoulins Windmolen, De Paalstake
Ligging
Kortrijksestraat 9
8800 Rumbeke (Roeselare)
nabij kruising Koestraat
wijk Caïphas
kadasterperceel B 613b
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
1872 / 1880
Verdwenen
ca. 1922, sloop
Type
Staakmolen, later stenen stellingmolen
Functie
Korenmolen, oliemolen
Bescherming
niet
Database nummer
3433
© Verzameling Ons Molenheem - www. molenechos.org

Beschrijving / geschiedenis

Dumoulins molen was een wind- en watermolen op de oostzijde van de Kortrijksestraat (nr. 9), nabij de kruising met de Koestraat, in het gehucht Caïphas, De molens stonden op het erf van nu verdwenen boerderij van de familie Dumoulin. op een stuk land genaamd "De Loete", een wat hoger gelegen stuk grond in een lage meers. De watermolen werd door de Babilliebeek aangedreven.

Dumoulins windmolen droeg als bijnaam de Paalstake vanwege zijn heel smal voorkomen: binnenin bedroeg de diameter nauwelijks 3 meter.

In 1872 richtte Leo Dumoulin een houten staakmolen op torenkot op. Leo Dumoulin was de zoon van Pieter Dumoulin - De Ghezelle. Hij was molenaar en ook horlogemaker van beroep. Hij was van nature uit een zoeker. Hij had het houtwerk van zijn molen zelf gemaakt en beging de molen zelf. De molenkast was ingericht als korenmolen, terwijl in het torenkot een chicoreimolen gevestigd was.

In 1875 werd er een watermolen aan toegevoegd die gespijsd door de Babilliebeek een kleine zwingelarij deed draaien. In 1877 werd er zelfs een stoommachine bij geplaatst, zodat de molenaar vanaf dan een beroep kon doen op wind, water en stoom om zijn bedrijf in gang te houden.

In 1880 vond de molenaar dat het torenkot van zijn windmolen te laag was, des te meer omdat het op geen molenwal stond en maar laag gelegen was langs de Babilliebeek. Hij brak de houten bovenbouw af en metselde boven zijn stenen torenkot een geheel loodrechte stenen kuip. De molen kreeg een nieuwe draaibare kap en langere roeden. Deze wieken waren nu zo lang dat de schouw van de stoomachine gevaarijk dichtbij kwam te staan. Op zekere dag toen het stormde, geraakte de ketting los waarmee de molen vastlag. De molen ging uit de richting van de wind aan het draaien en vooraleer men het gewaar was, waren er reeds twee wieken stuk geslagen tegen de machineschouw.

"Dat is niet", zei Leo Dumoulin, "we zullen die schouw wat uit de weg schuiven". Alhoewel men reeds voor de eerste wereldoorlog reeds gebouwen verschoof, zoals het Zuidstation te Antwerpen, was dat een gewaagd stuk en een nieuwigheid in de streek. In het ijzermagazijn te Roeselare, waar de molenaar zijn ijzeren balken ging bestellen om ermee de schoorsteen te laten opschuiven, lachte men hem vierkant uit. Toen het werk moest uitgevoerd worden, stonden vele nieuwgieringen rond die schouw, om het gebeuren te zien mislukken. Het mislukte evenwel niet en Leo Dumoulin verschoof zijn schouw een paar meter verder uit de slag van de moleneinden. Daarop werd hij door de toeschouwers bewonderd en gelukgewenst.

Toen Leo Dumoulin trouwde en op het Oekenestampkot ging wonen, werd Dumoulins molentje nog een lang  tijd begaan door een blinde muldersknecht: François Ostyn.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1871, opbouw windmolen: Coppieters Jacob, eigenaar te Brussel; de erfpachter is Dumoulin-De Ghezelle Pierre.
- ca. 1875, eigenaar: Reville Elisa Marie te Périgueux (F), echtgenote Jean Baptiste Paul en consoorten
- 19.08.1879, verkoop: Pycke Dufort Pierre Antoine Victor, notaris te Ledegem (notaris Vandeputte - een hofstede met dependentiën)
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Pierre Antoine Pycke Dufort)
- 16.02.1907, erfenis: de erfgenamen (overlijden van de weduwe van Pierre Antoine Pycke Dufort)
- 06.10.1907, deling: De Coninck-Lagae Joris, advocaat te Kortrijk (notaris Butaye - hoeve)
- 03.10.1925, erfenis: de weduwe (overlijden van Joris De Coninck - puinen van watermolen)
- 28.10.1927, deling: De Coninck Roger Joris Gustave, advocaat te Elsene (notaris Lagae - hofstede met watermolen)

In de eerste wereldoorlog geraakte de molen geheel ontredderd en werd hij niet meer hersteld. Wel plaatste een van de zonen van het hof, Jozef Dumoulin, eveneens een "zoeker" zoals zijn oom, in de watermolen nog een turbine die, bewogen door het water van de Babilliebeek, in de winter zorgde voor de elektrische verlichting van het hof, maar sinds h et hof kon aansluiten bij het gemeentelijk net, werd ook deze turbine prijsgegeven.

De molenromp en bijgebouwen bleven onbenuttigd en waren bouwvallig geworden. Ze werden in de jaren 1922-'23 bij delen afgebroken tot ze helemaal verdwenen. Later verdween ook de boerderij. De percelen van beide molens liggen nu in de tuin van een villa.

Joseph DELBAERE & Lieven DENEWET

Zie ook: Rumbeke, Dumoulins Watermolen

Literatuur

- Joseph Delbaere, De oude molens van Rumbeke, in: Park Rumbeke, Roeselare, 1937.
- Joseph Delbaere, Rumbeke door de eeuwen heen, (tentoonstellingskataloog),-windmolens, Rumbeke, 1961, p. 102-134.
- H. Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten P-R, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2001.
- Luc Devliegher, De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 342-343 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9).
- J. Dumoulin, Mijn molen te Rumbeke, Langemark, 1980, 4 p.

Persberichten
Leo Dumoulin haalde de stunt van zijn leven uit, Het Wekelijks Nieuws, 02.01.1981.

Overige foto's

Dumoulins Windmolen, De Paalstake, Rumbeke (Roeselare), Verzameling Ons Molenheem - www. molenechos.org | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem - www. molenechos.org