De "Heirenthoekmolen" was een houten korenwindmolen aan de vroegere Renterghemstraete op de Herent- of Heirenthoek, op de hoek van de huidige Maalderijstraat (nr. 2) en de Grote Heirenthoek, ten westen van de dorpsplaats van Landegem.

De staakmolen werd voor het eerst vermeld in 1434 en was de heerlijke banmolen van de heer van Nevele.
Bij deze molen hoorde ook een korenrosmolen, die voor het eerst werd vermeld in 1462.

In 1517 werd een proces gevoerd voor de Grote Raad van Mechelen aangaande het beslag op molens in de heerlijkheid Nevele. Eiser was Philips de Montmerency, heer van Nevele. Verweerder was Marguerite de Montmerency, vrouwe van Nevele, en Maximiliaan van Horne, haar zoon. De eiser tekende verzet aan tegen het beslag op molens in de heerlijkheid Nevele, ter uitvoering van de kostenveroordeling ten nadele van de eiser uitgesproken in vroegere vonnissen van de Grote Raad van Mechelen. Volgens het vonnis werd het verzet gegrond verklaard.

In 1579 waren de korenwindmolen en de rosmolen op de Herenthoek samen voor 31 pond groot verpacht. Vier jaar later waren ze samen verpacht voor 35 pond groot.
In 1584 werd de molen door brand zwaar beschadigd tijdens de doortocht van het Spaanse leger, maar nadien heropgebouwd. Ook in 1678 werd de molen herbouwd.

In 1600 was Maarten della Faille uit Antwerpen, heer van Nevele en eigenaar van de graanwindmolens van Vinkt, Deurle en Landegem. Zijn zaakwaarnemer Arnout de Biscop brengt op 13 juli 1600 verslag uit over de achterstallige molenpachten die de molenaars nog aan de Heer van Nevele verschuldigd waren. De moeilijkheden waren zeker veroorzaakt door de nasleep van de godsdiensttroebelen van 1580-1585, waardoor een ware landbouwcrisis en ook een demografische crisis was ontstaan. In deze regio waren ook talrijke landbouwers ten achter met hun landbouwpachten. Pieter Seckman, de molenaar-pachter te Vinkt, stond voor 3 jaren molenpacht, 50 pond gr. ten achter op het ogenblik dat hij de molen overgelaten had aan Lieven Scamp en Joos Minne.  Zij zelf stonden ook reeds 37 pond gr. ten achter met hun nieuwe molenpacht. Ook de molenaar-pachter van de windmolen te Deurle was ook reeds ten achter met de betaling van zijn molenpacht, voor de som van 10 ponden gr. Evenzo was Pieter Goethals pachter van de molen te Landegem 67 ponden groten achter met zijn molenpacht. De Heer van Nevele was toen ook nog eigenaar van de windmolen van Nevele en Sint-Maria-Leerne. Doch deze molens worden in dit document niet vermeld. Trouwens de molen van Sint-Maria-Leerne was tijdens de godsdiensttroebelen in 1580 verwoest. Hij werd pas herbouwd in 1608. 

Op 13 frimaire jaar X. (1801) werd uit de hand te pachten gepresenteerd, voor een termijn van drie of zes jaren: twee schone en grote graanwindmolens, die beide voordien bannaal zijn geweest, met de respectieve woonhuizen en de hovingen. De eerste molen, op Nevele staande, wordt actueel gebruikt door Pieter van Wassenhove tot 9 pluviôse a.s., de tweede molen staat op Landegem en is actueel gebruikt door Pieter van den Neste tot 11 floréal a.s. Inlichtingen bij de notaris en ontvanger Carbonnelle te Nevele.

Notaris Carbonnelle in Nevele verkocht op drie zitdagen (2e op 13.09 en 3e op 27.09.1804), ten huize en herberge den Groenen Akker, binnen Nevele, bewoond door Jacques Goethals, een schone, oude, welgekalante korenwindmolen en rosmolen, met een schoon woonhuis, geweest de “Banal-molen” van het gewezen Land van Nevele, staande binnen de gemeente Landegem, dit met ca. 400 roeden erf, “alles sedert weinige jaren uit de grond nieuw gebouwd, actueel bewoond en gebruikt door Pieter van den Neste. Vrij op “mei-avond 1805 (10 floréal XIII)”

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Vriendt-Sierens Joannes-Bapiste, molenaar te Landegem
- 30.11.1851, erfenis: de weduwe Coleta Sierens (overlijden van Joannes-Baptiste De Vriendt)
- 20.08.1860, erfenis: De Paepe-Speeckaert Francis, brouwer en molenaar te Landegem
- 01.12.1870, verkoop: Claeys-Martens Emmanuel, landbouwer te Landegem (notaris Deweert)
- 30.01.1900, verkoop: Verplaetse-De Groote Emiel, molenaar te Hansbeke en later te Landegem (notaris Van Roy); hij had de molen gekocht voor 5250 frank.

De laatste huurders-molenaars waren: René Van Hoecke in 1890, Cyriel Claeys en zoon Emanuel in 1883, Gustaaf Vercruysse in 1889, Emiel Cocquyt in 1900 en zoon Jules in 1924 (van de maalderij). Vermeldenswaard is dat Emiel Cocquyt de vader was van Prosper, de hoofdpiloot van onze koningen bij Sabena. Eigenaar Emile Verplaetse was de vader van dr. Juliaan Verplaetse, die te Landegem in 1990 gehuldigd werd. Ketsers met paard en kar waren Oscar De Vos en later Adiel Van Wassenhove die zich aan het front 1914-1918 bijzonder onderscheidde.

In 1902 werd de molen door eigenaar Emiel Verplaetse uit Hansbeke volledig vernieuwd. Op het einde was de molen uitgerust met drie steenkoppels.
In 1907 werd een maalderij met een stoommachine opgericht.

De staakmolen werd vernield bij de terugtrekking van het Duitse leger in september 1918. De windmolen werd dan "afgezaagd" uit vrees dat hij door het Belgisch leger als observatiepost zou kunnen gebruikt worden. Het maalderijgebouw bleef nog tot in de jaren 1990 overeind.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, "Grote Raad van Mechelen", reg. 816, zaak nr. 56, f° 406-410, dd° 30.03.1527 - Franstalig dossier).
Rijksarchief Gent, Landboek Nevele, kaart van 1639-1640.
Rijksarchief Gent, Fonds Baronnie van Nevele, nr. 1189 (prijsschattingen van de molen van Landegem, 1595, 1609, 1621)Rijksarchief Gent. Fonds de la Faille. Inv. 228/R, nr. 676 (onder een verkeerde hoofding. Titres de propriété)
Rijksarchief Gent, "Driesschen binnen de Prochie van Landegem" door G. Dedeken, 1749.
Gazette van Gend, nr. 1094 van 10 september 1804.

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, 17 en 24.12.1801 of 26 frimaire en 3 nivôse jaar X
Gazette van Gend, jg. 1804.

Werken
Geëxtendeerde sententiën Grote Raad van Mechelen, dl. II, p. 186.
De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der Provincie Oost-Vlaanderen, Deel 6, Gent, 1867.
Luc Goeminne, "De Heer van Nevele heeft in 1600 problemen met zijn graanwindmolens te Vinkt, Deurle en Landegem", Contactblad van de Kring voor Geschiedenis en Kunst van Deinze en de Leiestreek, jg. 32, 2012, nr. 4 (okt.-nov.-dec.), p. 4311.
Goeminne Luc, De Herenthoekwindmolen en de rosmolen van Landegem, Het Land van Nevele, XLIII, 2012, 1, p. 25-33.
Goeminne L., Wat was een "lamboerde" in een windmolen? Biekorf, CXI, 2011, 4, p. 487-488.
Janssens Antoine (A.J.), De Heirenthoekmolen te Landegem, anno 1912, in: Molens in het Land van Nevele, Het Land van Nevele, XXII, 1991, 4, p. 343-355 (346-347).
Janssens Antoine, De verdwenen Windmolens van Landegem en Hansbeke, Appeltjes van het Meetjesland, XI, 1960, p. 280-294.
Landegem in oude foto's en prentkaarten, tentoonstellingscatalogus, Landegem, 1984.
Lanclus K., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kanton Nevele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N1, Brussel - Turnhout, 1999.
André Bollaert & Jan Luyssaert, "Nevele in oude kaarten", Het Land van Nevele, XLIV, 2013, 4, p. 1-103 (50-51).
Denis Pieters m.m.v. Stefaan De Groote, "Meetjesland in de Grote Oorlog", Brugge, De Klaproos, 2015, p. 36 (met Duitse oorlogsfoto: "Flandern, In Landegem")
Luyssaert Jan, De Heirenthoekmolen te Landegem in 1594, Het Land van Nevele, I, 1970, 3, p. 6-15.
Luyssaert Jan, Meetjeslandse toponiemen tot 1650. Landegem, Sint-Denijs-Westrem/Poesele, 2009, p. 34.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962), p. 107-109.