Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zutendaal, Vlaanderen - Limburg

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Sprinkelermolen, Windmolen Zels
Ligging
Windmolenstraat
3690 Zutendaal
Sprinkelestraat
Vlaanderen - Limburg
Gebouwd
1875, overgebracht uit Boom
Verdwenen
1925, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
3239
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

Deze standaardmolen stond oorspronkelijk in de Kapelstraat te Boom. Daar werd hij voor 1819 opgericht en droeg er de benaming Sint-Annamolen.

In 1875 kocht Hendrik Zels-Weytjens, molenaar te Zutendaal, de standaardmolen te Boom aan. Hij brak hem af en herbouwde hem in de huidige Windmolenstraat (de vroegere Sprinkelestraat) te Zutendaal. Na zijn overlijden in 1898 erfde Hendrik Zels (jr.) de molen van zijn vader. Herman Geurdens, die reeds verschillende jaren met zijn gezin inwoonde bij Hendrik Zels, bleef er molenaar.

Jacob Peeters-Bijnens, herbergier en gewezen burgemeester van Zutendaal, kocht de molen aan in 1904, maar liet hem reeds een jaar later over aan Thomas Peeters. "Toem de Moller", zoals Thomas Peeters gekend was in het dorp, maalde niet alleen graan maar verkocht daarnaast ook duiven-, vee- en varkensvoeder, meel en bloem. Tijdens de eerste wereldoorlog werd hij door de Duitsers aangesteld als molenaar voor zeven kerkdorpen. De Duitsers de molen als Feldpost. Er bestaat een Duitse oorlogskaart uit 1917 waarop we een ziekenwagen zien, getrokken door paarden (weliswaar met de foutieve beschrijving "Lanaken 1917").

De molen bezat geen builinrichting, maar was wel uitgerust met een haverpletter.

Thomas Peeters-Jans liet nabij de windmolen een maalderij met elektrische motor bouwen. Hierdoor was het lot van de oude windmolen bezegeld. Hij werd afgebroken in 1925, maar de gesloten voet (de onderbouw) bleef nog jaren in gebruik als bergplaats tot deze tenslotte door brand werd verwoest.

Halfweg de jaren 1930 gaf "Toem de Moller" de fakkel door aan zijn zoon Frans, die na zijn huwelijk in 1938 de zaak overliet aan zijn broers Thomas en Jaak. De maalderij stopte haar activiteiten rond 1950.

Zie ook onder: Boom, Windmolen Aerts

Herman HOLEMANS & Frans RINGOOT

Literatuur

R. Lambie, "De Sprinkelermolen", in: "Stoppels", Zutendaal, jg. 8, 1989, p. 180-186, ill., portr.
R. Lambie, "De Suetendaelmolen", in: "Stoppels", Zutendaal, jg. 8, 1989, p. 168-177, ill.;
H. Holemans & W. Smet, "Limburgse windmolens in heden en verleden", Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1981.
Herman Holemans, Wind- en watermolens in de provincie Antwerpen. Nieuwkerken, Studiekring Ons Molenheem, 1978.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek. Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1987
B. Lamot, Hoe Boom groeide. Antwerpen, 1957.
P.J. Lemmens, Heemkundige handboekjes. Molens Arrondissement Antwerpen. VIII,2.
E. Steenackers, Boom in het verleden. Lier, 1907.
A. Vinck, Zo was … Boom. Zaltbommel, 1973.
Marcel Verboven, Marcel Vereycken, Johan Vermant, Sprokkelen rond windmolens, Boom, Geschiedkundige studiegroep Ten Boome.
Frans Ringoot, "De molens van Zutendaal", Ons Molenheem, 36ste jg., nr. 3, juli-september 2011, p. 62-64. 
J. Behets, De banmolens, Ons Heem, XVIII, 1963, p. 81-90.
F. Goole & P. Severyns, Zutendaal, De Standaard, 25.10.1976.
Gemeentebestuur van Zutendeel, mededeling op 25.07.1964 aan Herman Holemans, Wilrijk
Mailbericht Rosaldo Vecchio, Lanaken, 18.04.3012.

Overige foto's

Sprinkelermolen, Windmolen Zels, Zutendaal, Prentkaart kort voor de sloop in 1925 | Database Belgische molens
© Prentkaart kort voor de sloop in 1925
Sprinkelermolen, Windmolen Zels, Zutendaal, Duitse oorlogsfoto, 1917. | Database Belgische molens
© Duitse oorlogsfoto, 1917.