Molen Van Haelst

De Molen Van Haelst was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de Molenhoekstraat, ter hoogte van het huidige huisnummer 37c, in het gehucht Molenhoek, op 2,5 km ten noorden van der kerk van Meerdonk.

De staakmolen dateerde van rond 1740. We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775, met het bruin symbool van een staakmolen), op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1845), op de kaarten van Vandermaelen en van P.C. Popp (ca. 1850), maar telkens zonder molennaam.

De molen werd in 1834 ingedeeld in klasse 1, met een kadastraal inkomen van 274 frank.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van den Bossche-De Schepper Jozef, de weduwe, molenarin te Meerdonk
- 16.10.1852, erfenis: Bral-Van den Bossche Désiré, molenaar te Kieldrecht (overlijden van de weduwe Van den Bossche van Désiré Bral)
- 02.05.1861, verkoop: Van Haelst-Doens Pieter Frans, de weduwe, landbouwer te Kieldrecht (notaris Bocklandt)
- 20.07.1863, verkoop: Vael-Dupon Hendrik, molenaar te Meerdonk (notaris Goossens)
- 11.06.1902, verkoop: a) Van Haelst August, zonder beroep te Kieldrecht en b) Van Haelst-Bral Hypoliet, handelaar te Kieldrecht (notaris Belleman)

De staakmolen werd in 1910 gesloopt. Een jaar voordien werd de zogenaamde "Machinale graan en lijnkoekmaalderij Jozef Rosseel Morcus" opgericht. Deze maalderij werd in 1975 stilgelegd. Het maalderijgebouw werd na 1981 gesloopt. Het woonhuis dateerde van 1934.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige en technische beschrijving van de nu verdwenen maalderij (Anthony Demey, Agentschap  Onroerend Erfgoed, 1981)

Maalderijgebouw met begraasd en beboomd voorerf voorzien van gietijzeren straathek. Eenvoudig rechthoekig gebouw van baksteen onder zadeldak met brede overstek (Vlaamse pannen). Functioneel aangebrachte rechthoekige vensters en poorten.
Interessante en intact bewaarde technische infrastructuur: drie maalmolens (tarwe, lijnkoeken, rogge) en één haverpletmolen opgesteld op eikenhouten stoel waarin het raderwerk is ondergebracht (houten tandwielen op de assen, ijzeren tandwielen aan de maalstenen).
Aandrijving door middel van een armgasmotor, gesigneerd “Société Anme. des Etablissements FETU-DEFIZE, 2764 Liège-Belgique 2525, Moteur breveté, Système Otto”, en gevoed door antracietkolen 20/22, vergast in een gasketel, gesigneerd “Gebr. Smetryns Schellebelle”, linkergevel verbonden aan een koelketel.
In 1949 werd tevens een dieselmotor van 1936 in gebruik genomen, gesigneerd “National” en voorzien van volgende inscriptie “The national gas and oil engine Co. Ltd. Ashton-under-Lyne, England; for spares quote engine number”.
Begane grond met de zolderverdieping verbonden door middel van een graanelevator. Op de zolderverdieping een builmolen en een graankuismolen, beide gesigneerd “Constructeurs J. Bruyninckx & Fils, Bruxelles”. Tevens gietijzeren koekbreker, gesigneerd “The Eclipse, Oilcake breaker, R. Hunt & Co. Ltd., Earls Colne, Essex England”.

Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963)
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004, p. 36.
A. Demey, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7N2 (S-T), Brussel - Gent, 1981.
W. Smet, De windmolens in het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1974.
W. Smet, Kijk op het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1977, p. 17-66.