Molenechos's Homepage Molenechos.org

Hooglede, Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Hillemolen, Molen Ampe
Ligging
Amersveldestraat 158
8830 Hooglede
De Geite
4,8 km NW v.d. kerk van Hooglede
kadasterpercelen A 12 (de houten molen)
A 13c (de stenen molen)
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1649/ 1869-1870
Verdwenen
1869 / 1918, oorlog
Type
Staakmolen, later stenen stellingmolen
Functie
Koren- en oliemolen
Database nummer
3092
© In de verte de romp van de stenen Hillemolen; op de voorgrond de steenbakkerij. Foto uit: Die Schlacht in Flandern

Beschrijving / geschiedenis

De Hillemolen werd voor 1649 opgericht als een houten korenwindmolen. Later werd hij ook ingericht om olie te slaan. De staakmolen stond aan de noordzijde van de Amersveldestraat, ter hoogte van het huisnummer 158, op de grens met Kortemark en Handzame, op 4,8 kilometer ten noordwesten van de kerk van Hooglede, in het gehucht De Geite.

We zien de molen aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775), met het bruin symbool van een staakmolen: "Hille Molen"
- Atlas der Buurtwegen (1844), met aanduiding van een staakmolen op teerlingen. Net over de grens met Kortemark: de herberg "Cabaret Het Hilleken"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850): "Hille Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

De kinderen van Ambrosius Ampe kregen op 3 juni 1869 de toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie West-Vlaanderen om de staakmolen (op het kadasterperceel A 12) op een nabijgelegen perceel (sectie A  nr. 13c) te vervangen door een stenen stellingmolen om graan te malen en olie te slaan, iets meer zuidoostwaarts en dichter tegen de Amersveldestraat, De bouw gebeurde in 1869-1870. Ze voegden er een stoommaalderij en een steenbakkerij aan toe.

In 1918 werd de molen vernield bij de terugtrekking van de Duitsers. De half stukgeschoten romp werd daarop gesloopt.

Na de oorlog werd de mechanische maalderij en de steenbakkerij verder gezet. Later werd er een champignonkwekerij (Campino) gevestigd.
De vroegere directeurswoning, genaamd "Ten Hille"(herbouwd in 1921, cf. jaartal op steen) (Amersveldestraat 152, hoek met Hillebosstraat) en het gebouw van de mechanische olieslagerij bestaan nog en werden op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Opeenvolgende eigenaars vanaf 1834:
- 1834, eigenaar: Braem-Hursel Pieter Jacques, de weduwe, te Hooglede
- 12.02.1844, erfenis: Braem Clement en consoorten, molenaars te Hooglede (overlijden van de weduwe Pieter Jacques Braem)
- 31.05.1856, verkoop: Ampe Ambrosius (°Handzame 25.05.1821 - +Hooglede 12.09.1866) en consoorten, molenaars te Hooglede (notaris Deleghere, graanwindmolen)
- 04.08.1857, verkoop: Ampe Ambrosius, molenaar te Hooglede (notaris Deleghere)
- 12.09.1866, erfenis: de kinderen (overlijden van Ambrosius Ampe)
- 20.08.1896, verkoop: Ampe-Baert August, olieslager te Hooglede (°Hooglede 10.07.1865 - +Hooglede, 19.02.1951) (notaris Covelier - graanwindmolen)

Lieven DENEWET

Bouwkundige beschrijving van het woonhuis en het gebouw van de mechanische olieslagerij
(Agentschap Onroerend Erfgoed)

Deels alleenstaand breedhuis met voortuintje, rechts aanbouw en links aanleunend magazijn. Links industriegebouwen, als reconversie van voormalige fabriek.
Dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen schilddak. Rode baksteenbouw met gebruik van arduin voor plint, muurbanden, hoekblokken en sluitstenen. Lijstgevel geritmeerd door middel van lisenen verbonden door middel van overhoekse baksteenfriezen en het gedateerde deurrisaliet. Korf- en steekboogvensters, rondboogdeur. Vernieuwde vensters en deur. In de achtergevel situeert het centraal steekbogig en achthoekig glas-in-loodvenster het trappenhuis.
Magazijnen onder twee parallelle schilddaken (mechanische pannen). Rode baksteenbouw verfraaid door middel van gele baksteen. Gevels verlevendigd door middel van lisenen, spaarvelden en verbindende baksteenfriezen.

Literatuur

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brugge, Financiële Raad
Rijksarchief Brugge, Provinciaal Bestuur, III, hinderlijke inrichtingen, molens (toestemming Bestendige Deputatie van 03.06.1869).
Gewestelijke Directie van het Kadaster te Brugge

Uitgegeven bronnen
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (1844)
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
Karel De Flou, "Toponymie van Westelijk Vlaanderen..." (onder "Hillemolen")
Lieven Denewet, Windmolens vroeger en nu. Hooglede-Gits, Hooglede, 1979.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
Désiré De Laey, Geschiedkundige aanteekeningen over Hooghlede, Roeselare, J. De Meester- Roeselare,1902.
Freddy Anckaert & F. Vanacker, Hooglede door de jaren heen, Hooglede, 1995, 2 dln. (deel 1, p. 165).
Marcel Vermeulen, Hooglede in vroeger dagen, Hooglede, 1973.
A. De Gunsch, C. Metdepenninghen & P. Vanneste m.m.v. A. Tansens, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17N2, Brussel - Turnhout, 2001.
Dirk Verhelst, Vleugels boven Hooglede-Gits 1914-1918, Koekelare, 2008.
Jozef Maes, "Rondom de oude molens van Hooglede", De Belgische Molenaar, 22.06.1976.

Mededelingen
Mondelinge info van Joseph Ampe (°Hooglede 1912 - +Kortemark 1988), zoon van de laatste molenaar-olieslager, aan Lieven Denewet, 1979
Mailbericht van Bernard Lootens, Koekelare, 23.11.2015.

Overige foto's

Hillemolen, Molen Ampe, Hooglede, Detail van de vorige foto | Database Belgische molens
© Detail van de vorige foto
Hillemolen, Molen Ampe, Hooglede, De herbouwde directeurswoning en het gebouw van de stoommaalderij. Foto: Elkje Vanderhispallie, 01.09.2009 | Database Belgische molens
© De herbouwde directeurswoning en het gebouw van de stoommaalderij. Foto: Elkje Vanderhispallie, 01.09.2009