Molenechos's Homepage Molenechos.org

Diksmuide, Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Reuzenmeulentje, Molen Jansseune
Ligging
Gasthuisstraat 10
8600 Diksmuide
zuidzijde
tegenover het Heilig Hartplein
Zuidvesten
kadasterperceel B144
Vlaanderen - West-Vlaanderen
toon op kaart
Gebouwd
voor 1613 / 1661 (staakmolen) / 1784-1787 (houten achtkante grondzeiler)
Verdwenen
1914 - oktober, oorlog
Type
Achtkante houten bovenkruier
Functie
Korenmolen, later run- en snuifmolen
Database nummer
3072
© Prentkaart SYL. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

Het "Reuzenmeulentje" of "Jansseunes molen" was een houten windmolen, ingericht als koren- en schorsmolen, aan de zuidzijde van de Gasthuisstraat (nr. 10),  tegenover het Heilig Hartplein, tussen de vroegere straatjes "De Acht Zaligheden" en "De Vier Uitersten", op de vroegere Zuidvesten.

Hij werd opgericht tussen 1550 en 1613 als een staakmolen. We zien hem nog niet op het plan van Deventer van Diksmuide (ca. 1550) maar wel op het plan van 1613.

In 1661 gebeurde een heroprichting.

Eigenaar François de Craemer uit Diksmuide, "marchand de tabac", richtte op 25 september 1783 een verzoekschrift in om zijn snuiftabakmolen te mogen ombouwen tot een korenmolen. Hij zou die vervangen door een andere windmolen op dezelfde plaats. Hij verkreeg op 14 augustus 1784 de toestemming van de Oostenrijkse keizer Jozef II. Het werd een houten achtkante grondzeiler met een stenen onderbouw.

We zien hem afgebeeld op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen, op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het achtzijdig grondvlak van een achtkante bovenkruier en op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen met het uniform windmolensymbool.

In 1789 stelde Francois de Craemer de molen te koop. In de advertentie, verschenen in de Gazette van Gent van 19 februari 1789 (alsook 26 februari en 19 maart), wordt de molen als volgt omschreven: Uit de hand te koop gesteld: een wel beklante korenwindmolen, twee jaar eerder helemaal nieuw gebouwd, het ene deel in steen en het andere deel “in berd, rondom met schailliën beslagen, gemaekt by forme van eenen steenen molen, zeer spacieus en gerievelyk”. De molen is voorzien van twee koppels stenen en een schoon wagenkot. Hij staat binnen de stad Diksmuide, “op de Zuyd-Vesten, zeer wel te wind”. De koper mag een deel van de koopsom op rente houden en mag “in prijsije” overnemen al het graan en meel, de zakken, het paard en de wagen, enkele pestels en einden en al wat dienstig is tot het uitbaten van de molenaarsfunctie. Verkoper is de huidige eigenaar, sieur François de Cramer in Diksmuide, die ook “zal aenwyzen eene gelegene plaetse om het molen-huys te bouwen, ofte verkoopen een deel van zyn magazyn daer by gelegen, waer van met kleynen kost en weynige veranderinge het molen-huys kan gemaekt worden”.

De molen geraakte niet uit de hand verkocht en vervolgens werd een openbare verkoping gehouden, op 6 en 20 april 1789, in het “hotel den Bourgoenschen Schild” te Diksmuide.

Eigenaars:
- voor 1783 tot (minstens) 1789: De Craemer François, tabakshandelaar en molenaar, Diksmuide
- voor 1834, eigenaar: (van de grond) Stad Diksmuide en (van het gebouw) Jansseune-Desmet David, de weduwe, molenarin te Diksmuide
- 27.02.1871, verkoop: (van de grond) Jansseune-Desmet David, de weduwe, molenarin te Diksmuide (notaris Wauters)
- 07.03.1891, verkoop: (van de grond) a) Jansseune-De Vloo Gustaaf (voor naakte eigendom), molenaar te Diksmuide en b) Jansseune-Desmet David, de weduwe (voor vruchtgebruik), molenarin te Diksmuide (notaris Delyser)
- 21.06.1895, verkoop: Ghyselen-Jansseune Charles, de weduwe, molenarin te Diksmuide (notaris Degraer).

De laatste molenaars waren opeenvolgend David Jansseune, Charles Ghyselen-Jansseune en Jules Vlaeminck-Ghyselen. David Jansseune was de grootvader van hoofdonderwijzer Camiel Jansseune.

Nog voor de eerste wereldoorlog werd de molen geklasseerd door de Commissie voor Monumenten en Landschappen.

Deze schilderachtige molen werd vernield in oktober 1914.

Uitzicht
Oorspronkelijk was het een oliemolen die later tot graanmolen werd omgebouwd.
Heij had een scherpe kap en een spruitbalk.
Hij was uitgerust met eenn houten askop en houten pestelroeden.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
Plan van Diksmuide (1613)
Figuratieve stadsplan van Martinus Haecke (1716) (stadhuis Diksmuide)
Kopie van Jan Mergaert, "Caerte Figurative van de stadt van Dixmude" (1752-1753)
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1917 (verzoekschrift François de Craemer, 25.09.1783)
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1921 (octrooi aan François de Craemer, 14.08.1784)

Uitgegeven bronnen
Plan van Deventer (ca. 1550)
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860
Gazette van Gend, 19 en 26 februari, 19 maart 1789.

Werken
M. C(afmeyer), "In Diksmuide voor de oorlog van veertien", Biekorf, jg. 64, 1963, p. 15-19 (18-19).
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994, p. 22.
Herman Demoen, "Het Diksmuidse van toen. Een verzameling beknopte historische gegevens, aangevuld met historische foto's en prentbriefkaarten", Brugge, 1985.
"Het Reuzenmeulentje of Koffiepotmeulentje te Diksmuide", in Curiosa, jg. 38, nr. 374, 2000, p. 11-12.
H. Missiaen & P. Vanneste m.m.v. F. Gherardts  & O. Scheir, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18", 2005.

Mailbericht
Anne Mie Jansseune, De Haan, 31.05.2018.

Overige foto's

Reuzenmeulentje, Molen Jansseune, Diksmuide, Prentkaart (coll. A. Smeyers, Alsemberg) | Database Belgische molens
© Prentkaart (coll. A. Smeyers, Alsemberg)
Reuzenmeulentje, Molen Jansseune, Diksmuide, Prentkaart Desaix, Brussel. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart Desaix, Brussel. Verzameling Ons Molenheem
Reuzenmeulentje, Molen Jansseune, Diksmuide, Prentkaart SD. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart SD. Verzameling Ons Molenheem
Reuzenmeulentje, Molen Jansseune, Diksmuide, Prentkaart STAR (coll. Vandenbulcke, Staden) | Database Belgische molens
© Prentkaart STAR (coll. Vandenbulcke, Staden)
Reuzenmeulentje, Molen Jansseune, Diksmuide, Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem