Sciérie Collard

De houtzaagmolen "Sciérie Collard" of "Sciérie Cocole" (zo genoemd naar de vroegere uitbaters) is gelegen op een hoogte van 360 meter, nabij het hoogste punt van de provincie Namen (Croix Scaille, 502 meter), op het beekje Ruisseau Barré, in een bosrijke omgeving.

De watermolen is nu bewoond en niet toegankelijk voor het publiek. De zaagwatermolen dateert uit de 19e eeuw. Na de tweede wereldoorlog verviel de installatie en in de jaren 1970 werd het complex verkocht aan Jacques Pivin (Sint-Agatha Berchem, 1931-2010), burgemeester van Koekelberg. Hij bouwde het om tot woning met behoud en smaakvolle herstelling van de zaaginstallatie, die zo volledig geïntegreerd werd in de gezellige leefruimte. Het is een brokje industrieel erfgoed opgenomen in een woning. Bij deze uitbouw verdubbelde de oppervlakte van het geheel. Ook de oorspronkelijke lage plafonds werden op sommige plaatsen met 30 cm verhoogd. Het kleine verblijfvertrek van de houtzager werd omgebouwd tot een keukentje. De renovatie zelf duurde ongeveer 5 jaar en werd door de eigenaars zelf uitgevoerd in verschillende fasen. Binnen de woning bevinden zich nog talrijke attributen die dateren uit de tijd toen de zagerij nog functioneerde, zoals een soort hefboom om boomstammen of balken op te trekken. Buiten zijn eveneens nog oude askoppen aanwezig.

De zaaginstallatie heeft dus zijn functie verloren, maar alle elementen en onderdelen zijn nog bewaard. De overbrenging van de aandrijving door het waterrad gebeurde in eerste instantie door een kamwiel op de as (uit gietijzer met - nu verdwenen - houten kammen) en vervolgens door riemoverbrenging waardoor de verschillende bewegende delen zoals het zaagraam en de zaagslede voortbewogen worden.

Het waterrad is van het bovenslagtype, uit hout en wordt continu draaiende gehouden met wateraanvoer (ter bewaring van het rad). In droge perioden wordt het rad besproeid om het vochtig te houden. Voor de renovatie was het rad overdekt. Het heeft een diameter van 1,90 meter.

De watertoevoer gebeurt vanuit een spaarvijver met een oppervlakte van 1/3 hectare, die op zichzelf gevoed wordt door voormeld beekje. Een vernieuwd afleidingssysteem splitst het beekje in twee takken die voorbij de watermolen weer samenvloeien. De vijver heeft bij het sluizensysteem een diepte van drie meter om voldoende druk te bewerkstelligen. Er is wel aanslibbing in de vijver.

We achten ons gelukkig dat bij de renovatie het mechanisme bewaard bleef en zelfs "gered" werd. In onze Ardennen bestaan nog amper vier andere watermolens met hun zaaginrichting...

In 2011 werd het molendomein met een grootte van 1 ha 13a 08ca verkocht via Ardenne Service sprl. De vraagprijs bedroeg 696.000 euro.

Jos Demarée & Lieven Denewet

Jos Demarée, "De renovatie van de waterzaagmolen van Rienne (prov. Namen)", in: Molenecho's, XIX, 1991, p. 66-68.
Revue des historiens gedinnois (CEHG), n° 50, 2010.

Persberichten
Gedinne. "Des moulins aux souvenirs de guerre", AL, 23.09.2010.