Molenechos's Homepage Molenechos.org

Gent, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Korenmolen (windmolen), Papiermolens Delcourt (water- en windmolen), Spinnerij Van den Bossche-Huyttens / Van Caneghem (watermolen)
Ligging

Bijlokevest


9000 Gent
zijde Coupure
Molendreef (vroeger)
nabij de Roderoemolen
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1751 (korenwindmolen) / 1803 (papierwater- en windmolen)
Verdwenen
voor 1830, sloop windmolen / 1863, watermolen buiten werking / 1871, sloop
Type
Staakmolen, later stenen stellingmolen
Functie
Diversen
Bescherming
niet,
Database nummer
2976
© Johan Coppens, detail van onderstaand.

Beschrijving / geschiedenis

Langs de stadsgracht van de Bijlokevest liep van de Bijloke naar Ekkergemkerk de Molendreef. Tussen de Rode Roemolen en de Bijloke stonden er nog twee molens. Aan een zijweggetje van deze Molendreef stond een molen die toebehoorde aan het Klooster van Galilea. De oprede werd onteigend bij het graven van de Coupure (1751). Op de Ferrariskaart (ca. 1775) zien we het bruin symbool van een staakmolen getekend.

In de Gazette van Gend van 8 februari 1781 verscheen de volgde verkoopsadvertentie: "Te koop een koornwindmolen, genaemd den koornmolen te Sint-Martens-Akkergem". Notaris was Joannes Ludovicus Vervier uit Gent. Eind achttiende eeuw was de "coore molen" op Coupure nr 47 het eigendom van Sophia Pilloy. In zijn aanvraag van 27 frimaire an XI (18/12/1802) verzoekt de nieuwe eigenaar C. Delcourt om de molen aldaar een beetje te mogen verplaatsen en er een papierfabriek op te richten. Op 15 nivose an XI (5/1/1803) krijgt hij de toestemming. De papierfabriek, annex wind- en watermolen, maakte gebruik van het waterpeilverschil tussen de Coupure en Bijlokevestgracht voor de aandrijving van de watermolen.

De windpapiermolen werd voor 1830 gesloopt.

Vervolgens kwam er de spinnerij van Van den Bossche-Huyttens. Op 12 augustus 1858 nam Emile Van Caneghem deze over. Als in 1863 de vestingsgracht wordt gedempt, kon Van Canegem geen water meer aantrekken voor de stoommachine in de katoenspinnerij.

Op 3 juli 1871 werd de fabriek van Van Caneghem en C° (2.975 m²), gelegen tussen de Bijlokevest en de Coupure te koop gesteld. De fabriek met haar afhankelijkheden werd voor de som van 62.700 frank aangekocht door de onderpastoor Coemans, in naam van de zusters Cisterciënzers. Bouwkundige en aannemer Gildemijn tekende de plannen voor een klooster en een gesticht voor betalende zieken en kostgangers. De molen verdween onder de sloophamers.

Literatuur

Stadsarchief Gent, Bouwaanvragen nr C 382 (jaar 1803)
Archief OCMW-Gent, nr 106-160 (figuratieve kaart, Gent tussen Bijlokehospitaal en Ekkergemkerk, 1714).
Gazette van Gend, 08.02.1781.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962) (geen vermelding)
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000 (geen vermelding)
"Duizend jaar Ekkergem", Gent, 1974.
"De Coupure in Gent. Scheiding en verbinding", Gent, Academia Press, 2009.

De “Koolmolen” was een houten korenwindmolen die voor het eerst in 1381 werd vermeld: "van eere molen staende te ghalgheberghe die men heed de coelmolen (Stadsarchief Gent, 330/7, 48 v°).

Latere meldingen dateren uit 1542 en 1687 (aangeduid op een figuratieve kaart).

In een akte van 1579 uit het Stadarchief Gent lezen we „vander cooren windtmuelene metten berghe up ende afrede zo die ghestaen es binnen der prochie van ackerghem achter tcloostere van onser vrauwe ter lasarien ghenaempt de coolmuelene" en in 1652 « Joos Goetgebuer gelt uut zyn meulene ende meulenberch, die genaemt is de Coolmeulen... tAckerghem, zoo men van  de Oolstrate (Holstraat) gaet naer de kercke... » Met deze vage omschrijvingen bedoelt men de Heilig-Bloedstraat.

Overige foto's

Korenmolen (windmolen), Papiermolens Delcourt (water- en windmolen), Spinnerij Van den Bossche-Huyttens / Van Caneghem (watermolen), Gent, Johan Coppens, 2024Een powerpointslide over de verdwenen papiermolen van Delcourt langs de Coupure Links. De tekening is de bouwaanvraag van destijds, met de arcade langs de kant van de stadsvest en deze langs de kant van de Coupure. Het bijgevoegd plan is dat van destijds met de exacte locatie van de molen. | Database Belgische molens
© Johan Coppens, 2024
Een powerpointslide over de verdwenen papiermolen van Delcourt langs de Coupure Links. De tekening is de bouwaanvraag van destijds, met de arcade langs de kant van de stadsvest en deze langs de kant van de Coupure. Het bijgevoegd plan is dat van destijds met de exacte locatie van de molen.