Beiaardmolen

De Beiaardmolen, Goudbergmolen of molen Vandemaele was een houten koren- en oliewindmolen aan de oostzijde van de Beiaardstraat (nr. 4), op 1,4 kilometer ten zuidwesten van de kerk van Lendelede. De molen stond op het hoogstgelegen punt van de gemeente, op een stuk land dat gekend stond als "den Goutbergh".

De molen werd opgericht op initiatief van Karel Vandemaele in 1768. Vandemaele bekwam op 15 juni 1768 de toelating voor een "oliestampmolen" op de "Gandtbergh" en op 18 december 1776 het octrooi voor de toevoeging van een graanmolen, ondanks het grote verzet, vooral vanwege de andere Lendeleedse molenaars, zoals van de "Bergmolen" in Lendelede. In de bundel wordt ook melding gemaakt van de "Hoge Walleghemmolen" in Hulste en van de molen van Ooigem.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1768, oprichting: Vandemaele Charles
- voor 1834, eigenaar: Vandemaele Joannes en consoorten, molenaar te Lendelede
- 19.07.1855, erfenis: Vandemaele-Vervaecke Louis, molenaar te Lendelede (overlijden van Joseph Vandemaele, één van de consoorten)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van Louis Vandemaele)
- 01.07.1858, deling: Vandemaele-Sinnesael Ivo, landbouwer te Lendelede (notaris Dufort)
- 25.04.1888, erfenis: a) Vandemaele Aloïs, molenaar te Lendelede en b) Vandemaele Mathilde, zonder beroep te Lendelede (overlijden van Ivo Vandemaele)
- 2.05.1891, deling: Vandemaele-Terryn Aloïs, molenaar te Lendelede (notaris De Brie)
- na 1904, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Aloïs Vandemaele)
- 18.12.1946, deling: a) Vandemaele-Vandaele Anton Aloïs Germaine (voor naakte eigendom), landbouwer te Lendelede en b) Vandemaele-Terryn Aloïs, de weduwe (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Lendelede (notaris Demeyere - windmolen)

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de molen zwaar beschadigd. Lange tijd draaide de molen op één roede verder.

Op 14 april 1944 werden drie molens te Lendelede door het Ministerie van Openbaar Onderwijs beschermd als monument, o.m. de Beiaardmolen. Deze besluiten zijn nooit in het Belgisch Staatsblad verschenen.

Ondanks deze bescherming, werd de molen in 1947 door Maurice Allaert afgebroken. De bescherming werd bij koninklijk besluit van 30 december 1949 opgeheven (Belgisch Staatsblad, 23.03.1950). Het bijhorende woonhuis uit 1768 werd gesloopt in het derde kwart van de 20ste eeuw en vervangen door de huidige woning met recente hoevegebouwen (nr. 4).

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1878 (oprichting als oliemolen, 15.06.1768)
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad,nr. 1904 (toevoeging graanmolen, 16.12.1776, met figurtieve kaart met scheidingslijn van het bangebied rond de banmolens van Heule en Harelbeke, waarin geen molens voorkomen)
Archief Roger Vandewalle
Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Lendelede, 1890/21.
Rijksarchief Kortrijk,Kerkarchief Harelbeke, nr. 1540 b: 3 kaarten heerlijkheid Meulewalle, ten noorden van de weg van Lendelede naar St.-Eloois-Winkel, 18de eeuw.

Werken
K. Anneessens, Langs de Kapellekensweg, in Lethae, nr. 2, 1981, p. 7-11.
J. Delaere, 75 Lendeleedse straatnamen, in Lethae, nr. 14, 1995, p. 18.
J. Delaere, Geschiedenis van Lendelede tot 2000, Kortrijk, 2000.
J. Delaere,  e.a., Landelijk leven en hoevengids, Lendelede, Lendelede, 1987, p. 101, 106.
J. Delaere, Verdwenen molens te Lendelede, in Lethae, nr. 4, 1982, p. 1-17.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 4. Gemeenten K-L", Kinrooi, 1997.