Torremolen

De Torremolen of Baertsmolen stond aan de noordzijde van de Tieltstraat, op 400 meter ten oosten van de kerk.

Hij werd in 1798 gebouwd als een houten oliewindmolen op teerlingen op initiatief van Jozef Baert. Hij was de schoonzoon van François Bernard Vercoutere van de Hurselhoekmolen. De molen behoorde in 1803 toe aan Ferdinand Baert.

Leo Baert verkreeg in 1845 de toestemming van de Bestendige Deputatie van West-Vlaanderen om in de oliemolen ook graan te malen. Hij liet hiertoe de houten molenkast op een stenen onderbouw (torenkot) plaatsen, als een gecombineerde koren- en oliemolen. Diezelfde Baert liet de molen in 1863 optrekken als een stenen stellingmolen, met behoud van het torenkot.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1798, opbouw: Baert Jozef, olieslager te Pittem
- 1803, eigenaar: Baert Ferdinand, olieslager te Pittem
- na 1834, erfenis: en de kinderen (overlijden van de echtgenote van Ferdinand Baert)
- 11.12.1839, deling: Baert-Baert Leo, olieslager te Pittem
- 05.12.1880, erfenis: Baert-Vandeputte Ferdinand, olieslager te Pittem
- 20.02.1905, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Ferdinand Baert)
- 30.08.1914, deling: a) Baet Jules Marie Jozef (voor naakte eigendom), handelaar te Pittem en b) de weduwe Ferdinand (voor vruchtgebruik), handelaarster te Pittem (notaris Lardion)
- 14.12.1931, erfenis: Baert-Van Canneyt Jules Maria Joseph, handelaar te Pittem (overlijden van de weduwe Vandeputte van Ferdinand Baert)
- 03.08.1965, verkoop: Bekaert-Lambrecht Hiëronymus Gerardus, onderwijzer te Pittem (notaris Demûelenaere)

In 1892 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog graan gemalen en olie geslagen met de windmolen. De stoomkrcht werd in 1895 verminderd.
In 1909 werd het stampkot uitgebroken en de olieproductie gemoderniseerd.
Het gevlucht werd afgerukt door een storm in 1913, toen de wieken niet meer stil gelegd konden worden. Later verdween ook de kap. De aanbouw tegen de romp werd in 1956 gesloopt. Er werd nog mechanisch gemalen tot 1965, toen de molensite werd verkocht aan onderwijzer Hiëronymus Gerardus Bekaert.

De molenromp werd in 1967 gesloopt. De resterende molenaarswoning en het bedrijfsgebouw werden rond 2005 afgebroken voor de creatie van een nieuwe woonwijk, de Kapellebilk.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Gemeentearchief Pittem, Bouwaanvragen.
Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Pittem, 1862/40, 1892/2.

Werken
V. Arickx, Geschiedenis van Pittem, Pittem, 1951, p. 184.
Lieven Denewet & Luc Goeminne, Molenmakers in Vlaanderen. Het werkboek van Coussée uit Meulebeke, in Molenecho's, jg. 22, nr. 3-4 (speciaal thema-nr., 7), 1994, p. 150.
Wilfried Devoldere, Beelden uit het oude Pittem, in De Roede van Tielt, jg. 5, nr. 3, 1974, p. 28-32.
W. Devoldere, J. Lambrecht, Oud-Pittem, Tielt, 1973, afb. 14.
Dit is West-Vlaanderen: steden-gemeenten-bevolking. Tweede deel, Sint-Andries, 1960, p. 1381-1394.
F. Hollevoet e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 150, 156-157.
W. Martens, Mei 1940. De regio Tielt in de vuurlinie, Tielt, 2003, p. 338.
J. Vermeulen, Oude foto's van Pittem en Egem, Pittem, 2003, 2 delen.
Westvlaamse Windmolens: Baerts Molen of de Torremolen te Pittem, in Curiosa, jg. 42, nr. 416, 2004, p. 13-14.
H. Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten P-R", Rotem, 2001.
Wilfried Devoldere, Heden en verleden. Daarbij die molen ... Vooruitblik op Erfgoeddag 2009, Het gemeentelijk infoblad Pittem-Egem, jan.-febr.-maart 2009.
K. Devooght & P. Santy, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Pittem met deelgemeente Egem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL49, 2010.