Heimolen

De Heimolen, Monninckmolen of Quaeymolen  van Roosbeek is een watermolen met bovenslagrad aan de Kasteelstraat op de Velpe, op 1,2 km ten noordoosten van de kerk van Roosbeek, op 50,47 meter boven de zeespeigel.
De molen droeg de benaming Heimolen in de 14de eeuw en Monnick Molen in 1470 (een verwjising naar het bezit vanhet klooster van Inde), Heydemolen in 1532 en Quaeymolen in 1619.

Hij werd vernield rond 1580 tijdens de godsdienstoorlogen. De grond en de dijk werden verkocht. De molen was toen eigendom van Anne Vleeminck, weduwe van Jan de Munter enh aar dochters Anne, echtgenote van Pieter van Haechdoren, en Elisabeth, echtgenote van Willem van Tonnaye. In 1640 was hij eigendom van Rodolphe van Navarra en maakt sindsdien deel uit van de bezittingen van het kasteel.

In de volkstelling van Roosbeek van 1702 wordt geen molenaar vermeld. In die van 1747 vinden we een telg van het ruim verspreide molenaarsgeslacht Geens:
(42) Hieronimus Gens, "molder over sijnen molen renderende onde(r) de 200 guldens sjaers, sijne huijsvrauwe, 2 domestiecken. 2 Peerden, 1 veulen boven het jaer, 3 koijen, 16 verckens, 8 braetverckens.  3 Haerten. Betalt. 36 (gulden) -14 (stuijvers)".
Verder Franciscus Geens (1747-1796), zijn echtgenote Barbara Clara De Wael en haar tweede man Josephus Chaltin, alsook Henricus Geens (°1796), zoon van Hieronimus Geens-Van Weddingen, die getrouwd was met Maria Josepha Chaltin, dochter van Chaltin-De Wael.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Deloen d'Enschedé barones Maria Clara Ghislenus Theodore, te Leuven
- 01.12.1852, erfenis: de Wouters Leon Franciscus Jozef, rentenier te Roosbeek
- 23.02.1859, ruil: de Wouters de Bouchout-Vandermalen Augustus Edouardus Franciscus Hubertus, eigenaar te Roosbeek (notaris Roberti)
- 21.04.1909, deling: de Wouters de Bouchout-Terlinden Philippus Josephus Marie Franciscus Ghislenus, eigenaar te Erps-Kwerps (notaris Roberti)
- 12.11.1936, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Philippus de Wouters de Bouchout)
- 16.10.1947, verkoop: De Keyser-Van Bristom Pierre, houthandelaar te Boutersem (notaris Roberti)

Het molengebouw werd opgetrokken in prachtige witte steen van Gobertange maar werd op tamelijk ongelukkige wijze met bakstenen hersteld.

In 1910 werd het houten raderwerk door gietijzer vervangen.  In 1959 werd de molen, die in verval was geraakt, ingericht als woning.  Door de slechte staat diende het gebouw gesloopt te worden. Er zijn nog restanten overgebleven. De waterweg van meer dan 1 km lengte is nog steeds zichtbaar.

In Roosbeek is het verhaal bekend van de zwarte kraai die de molenaar waarschuwde voor slechte invloeden op de kwaliteit van zijn meel.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

"De molens van Vlaams-Brabant", Velpeleven, XXXII, 2005, 3, p. 51.
Geysens Robert, "Molens. Water- en windmolens van Boutersem", Velpeleven (Heemkundige kring Velpeleven - Boutersem), 2011, 4, p. 138-153.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993, p. 23-24.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr; 3-4.
D. Schepens e.a., "De volkstellng van 1703 in oostelijk Vlaams-Brabant", Leuven, Familiekunde Vlaanderen. Regio Leuven, 2014.
Raymond Billen, "Gezocht: straffe verhalen over onze watermolens", Het Nieuwsblad, 12.02.2017.

Mailbericht
Herman Swinnen, 15.07.2015.