Bilzen, Vlaanderen - Limburg
- Naam
- Rentfortmolen
- Ligging
- Rentfortstraat 6
3740 Bilzen
op de Demer
kadasterperceel B1078a
Vlaanderen - Limburg
- Geo positie
- 50.892597, 5.497456 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Privaat
- Gebouwd
- Voor 1390 / 1862 / 1886
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Houten beslag boven het waterrad, wolfsdak
- Gevlucht/Rad
- Metalen onderslagrad
- Inrichting
- Nog aanwezig: 3 steenkoppels, elevator, haverpletter
- Toestand
- Stilgelegd door omlegging van de waterloop; restauratieplannen
- Bescherming
- M: monument, DSG: dorps- en stadsgezicht,
19 maart 1996 / 15.10.2003 (uitbreiding) - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Op aanvraag (Toerisme Bilzen, tel.: 089 51 56 54, e-mail: toerisme@bilzen.be)
- Database nummer
- 268
- Ten Bruggencatenummer
- 05159
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De "Renfortmolen", ook "Renefertmolen" (Ferrariskaart) en "Renthofmolen" (Atlas der Buurtwegen) is een watermolen met metalen onderslagrad op de Demer.
Hij werd voor het eerst vermeld in 1390.
Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Meyers Willem, molenaar te Bilzen
- 1864, erfenis: a) Meyers Bartholomeus en zus, landbouwer te Bilzen (naakte eigendom), b) Meyers Willem, de weduwe, molenarin te Bilzen (vruchtgebruik)
- 1872, einde vruchtgebruik: Meyers Bartholomeus en zus, landbouwer te Bilzen
- 1874, erfenis: Claesen Bartholoemeus (en consoorten), landbouwer te Bilzen, later h outkooman te Beverst
- 1879, erfenis: a) Claesen Bartholomeus, houtkoopman te Beverst; b) Bollen Josephina, eigenaarster te Beverst
- 1880, verkoop: Severijns-Bollen Willem, onderwijzer te Hoeselt
- 1888, erfenis: a) Severijns Marie, te Hoeselt (3/8 naakte eigendom 3/8 volle eigendom), b) Severijns-Bollen Willem, te Hoeselt (2/8 volle eigendom /+ 3/8 vruchtgebruik)
- 1905, erfenis: Severijns-Nartus Jan, hoofdonderwijzer te Hoeselt
- 1937: en kinderen
- 1931, verkoop: Bobbaerts-Daniëls Herman, molenaar te Bilzen
- 1966: de kinderen
- 1967, deling: a) Bobbaerts Jean-Pierre (voor 1/2), molenaar te Bilzen, b) Bobbaerts WIllem (voor 1/2), molenaar te Bilzen
- 1968, erfenis: Bobbaerts Jean-Pierre, molenaar te Bilzen
De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 7 april 1847 de vastgestelde pegelhoogte van 1,300 meter goed. De toenmalige eigenaar was Guillaume Meyers.
De huidige gebouwen dateren van 1862 (jaartal op de sluitsteen van de inrijpoort), wanneer de molen eigendom was van de familie Meyers-Stulens. In 1885 werd de molen geheel vernield; een jaar later werd het herbouwd. Einde 19de eeuw is de molen eigendom van de familie Severeyns van Hoeselt, rond 1900 wordt hij bewoond door de familie Bijnens-Drijns.
In 1911 werd een metalen molenrad geplaatst ter vervanging van het houten. De molen bleef als dusdanig in werking tot de Demer wordt rechtgetrokken in 1970, daarna, tot 1981-'85, werkzaam op elektriciteit. Eén van de drie koppels stenen werd omgebouwd op elektriciteit.
Op 19 maart 1996 werd de molen samen met zijn omgeving beschermd. In 2003 werd deze bescherming uitgebreid. De molen is thans in het bezit van een Nederlander, die de molen zal restaureren. Hierbij wordt de molen ook voorzien van water.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANSµ
Technische beschrijving (Herman HOLEMANS)
De molen heeft een elevator en een haverpletter. Er zijn ook drie steenkoppels (met bel aan de kaar) aanwezig, waarvan een twee een steenkist hebben die gedeeltelijk van zink is. Een koppel kan nog elektrisch werken.
Bakstenen gebouwen onder zadel- en wolvedaken (mechanische pannen), gegroepeerd rondom een trapezoïdaal erf, waarlangs aan de westzijde de Demer stroomt. Het relatief hoog gebouw bezit nog een houten beschot boven het waterrad.
Ten noorden van het erf, woonhuis en molenhuis in één gebouw van zes traveeën en twee bouwlagen. Getoogde vensters van baksteen met hardstenen lekdrempels. De ingang van molenhuis en woonhuis bevindt zich in de getoogde poort in de tweede travee van links, voorzien van een hardstenen sluitsteen. Achtergevel met kleine getoogde vensters en een dito deur. Metalen molenrad tegen de zuidelijke zijgevel, met een beschieting van planken tegen de geveltop; het ijzeren onderslagrad is sterk aangetast sinds de buitengebruikstelling.
Poortgebouw ten zuiden van het erf, onder wolvedak, voorzien van een bakstenen korfboogpoort met hardstenen sluitsteen en imposten. Ten oosten, dienstgebouw, met van noord naar zuid:dwarsschuur, paardestal, koestal, vaarzenstal en varkensstal, beide laatste in een aangebouwd gedeelte onder lessenaarsdak. Getoogde bakstenen muuropeningen en een bakstenen korfboogpoort.
Ten westen van het erf, haaks aangebouwd op het poortgebouw, een varkensstal en de wasplaats in een laag, recenter gebouwtje met muuropeningen onder betonnen latei.
Aanvullende informatie
RES, "Molen", in: Het Nieuwsblad, 29.04.2008.
Bilzen - De eigenaar van de watergraanmolen in de Rentfortstraat heeft zondagavond twee inbrekers op heterdaad betrapt. Ze konden vluchten, maar zijn even verderop ingerekend. Hun buit, de inboedel van de molen, hebben ze moeten achtergelaten.
Literatuur
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Nijssen Rombout, De Rentfortmolen in Bilzen van 1570 tot ca. 1800, Limburg, LXXXII, 2003, 2, p. 98-124.
Nijssen Rombout, De Rentfortmolen, Bilisium, XXVII, 2002, 1, p. 3886-3890; 2, p. 3902-3908; 3, p. 3933-3936; 4, p. 3963-3969.
Maurissen Frans, Nog over de Rentfortmolen, Bilisium (Heemkundige Kring Bilzen), XXXI, 2006, 5, p. 4620.
Maurissen Frans, De Rentfortmolen in de 19de en 20ste eeuw, Bilisium, XXIV, 2004, 4, p. 4258-4265.
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996
Persberichten
RES, "Molen", in: Het Nieuwsblad, 29.04.2008.