Molenechos's Homepage Molenechos.org

Lampernisse (Diksmuide), Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Rosmolen van het Hof van Warande, Rosmolen D'Hondt
Ligging
Zadelstraat 7
8600 Lampernisse (Diksmuide)
kadasterperceel C60b
Vlaanderen - West-Vlaanderen
toon op kaart
Gebouwd
1844
Verdwenen
1969, verplaatst naar Genk-Bokrijk
Type
Binnenrosmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
2633
© Foto Luc Devliegher, 1970, net voor de overbrenging naar Bokrijk (coll. D. Vandenbulcke, Staden)

Beschrijving / geschiedenis

Op de hofstede De Warande van de familie D'Hondt werd in 1844 een houten rosmolengebouw opgetrokken waarbij het paard binnen liep. De boerderij was toen in het bezit van de weduwe en kinderen van Justius Ferdinandus Mestdagh, landbouwers te Lampernisse.

De molen, die gewerkt had tot in de jaren 1930, werd meestal aangedreven door twee paarden, die waarschijnlijk met de zon mee rondliepen.
De molen meet buitenwerks 9,80 x 9 meter. De wanden bestaan uit met planken beslagen stijlwerk op een bakstenen voet. De stijlen zijn in de oost- en zuidwand in de muurplaat bevestigd met een pen en gat-verbinding en houten toognagels; in de andere wanden daarentegen staan de stijlen op de muurplaat. De door korbelen ondersteunde kopbalk rust op twee zwaardere stijlen. Elke wand telt twee luikopeningen met buitenluiken. In de oostwand zit een poort.
In het midden van de rosmolen staat de spil (hoogte 216 cm); aan het boveneinde was hij bevestigd tegen de kopbalk. De bovenhelft van de spil is vierzijdig, de benedenhelft achtzijdig; van onder zijn acht inkepingen voor de acht schuin naar de rand van het kroonwiel lopende schoren. Het kroonwiel - met haaks op de rand van het wiel staande kammen - bestaat niet meer; volgens een sleepspoor tusen van de kammen op de kopbalk bedroeg de afstand tussen het midden van twee tegenover elkaar gelegen kammen 3,20 meter. Het kroonwiel was opgebouwd met een enkel kruis, te oordelen naar de vier in elkaar doorlopende openingen (hoogte 36 cm, dikte 11,5 cm) aan de bovenkant van de spil; in de openingen waren de vier krisarmen bevestigd. Het groot wiel diende tot het aandrijven van de maalinrichting (in de zuidoosthoek), van de haverpletter (in de zuidwesthoek) en van de boterkarn (in de noordoorsthoek).

In 1969 verwierf het Openluchtmuseum te Bokrijk deze rosmolen waar hij in 1970-1971 werd  opgetrokken.

Zie verder onder: Genk - Bokrijk, Rosmolen van Lampernisse

Luc DEVLIEGHER

Aanvullende informatie

Over de boerderij (Agentschap Onroerend Erfgoed)
De hoeve achteringelegen ten oosten van de Zadelstraat (nr. 7) - zogenaamd "Hof van Warande" - gaat terug op een leenhof van de burg van Veurne met eerste vermelding in 1365. Het boerenhuis met brede opkamer, werd in de 19de eeuw verhoogd tot twee bouwlagen (anno 2004 onderging dit huis echter een grondige verbouwing). De houten rosmolen van deze hoeve werd in 1969 verplaatst naar het openluchtmuseum van Bokrijk.

Literatuur

Herman Holemans, "Rosmolens in de provincie West-Vlaanderen in de periode 1834-1900. Deel 5", Studiekring Ons Molenheem, 1994, 1, p. 3-8.
Luc Devliegher, "Rosmolens in de Westvlaamse kuststreek", in: Biekorf, LXXVI, 1975-1976, p. 257-360; ook verschenen als monografie (Brugge, 1977, 110 p. en 1983, 154 p. - 2de herziene uitgave: Provinciaal Museum van het Bulskampveld te Beernem, Katalogen en Bijdragen, 2);
Luc Devliegher, "Vier Westvlaamse rosmolens te Bokrijk", in: Volkskunde, LXXIX, 1978, p. 199-205; Ons Heem, XXV, 1971, p. 185-186;
Bachten de Kupe, XIII, 1971, p. 104-109;
Agentschap Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, archief nr. 732. (inhoudelijk dossier Oudlandpolders van Lampernisse)
Vandenberghe G.,Herontdekking van een cultuurlandschap. Het Zannekinpad in Lampernisse, inNikolaas Zannekin en de Slag bij Kassel 1328-1978, s.l., 1978, p. 84-86.
Missiaen H. & Vanneste P. m.m.v. Gherardts F. & Scheir O. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18, 2005.
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
Jan Loubele, "Rosmolen van Lampernisse in Bokrijk maalt weer", Levende Molens, XXXIII, 2011, 9, p. 105-106.
André Goemaere, "Stamboon familie Goemaere"
www. vandenbulcke-stamboom.be (red.: Donald Vandenbulcke, Staden), met genealogie familie Goemaere
RGG, "Vakmannen tonen hun kunnen in Bokrijk", Het Nieuwsblad, 24.07.2014.

Overige foto's

Rosmolen van het Hof van Warande, Rosmolen D'Hondt, Lampernisse (Diksmuide), Op zijn nieuwe standplaats te Bokrijk. Foto: Luc Devliegher, 1977 | Database Belgische molens
© Op zijn nieuwe standplaats te Bokrijk. Foto: Luc Devliegher, 1977