Molenechos's Homepage Molenechos.org

Hasselt, Vlaanderen - Limburg

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Broekermolen (watermolen), Broekmolen
Ligging
Oude-Broekermolenstraat
3500 Hasselt
noordzijde
op de (nu overwelfde) Nieuwe Demer
kadasterperceel H1431
Vlaanderen - Limburg
Gebouwd
13de eeuw / 1545
Verdwenen
1895, sloop
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen, later volmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
2623
© Prentkaart Nels. Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Broekermolen was de tweede banmolen van de stad. en was eveneens op de Nieuwe Demer gelegen, aan de noordzijde van de huidige Oude-Broekermolenstraat.

Zijn oprichting gebeurde in de 13e eeuw door de Loonse graven. Deze molen diende hoofdzakelijk voor het malen van gerst voor de brouwerijen.

In 1545 werd deze molen ingericht als volmolen. Jacob Minten die de molen der Molenpoort had aangekocht werd eveneens eigenaar van de Broekermolen. In 1742 werd deze molen belangrijk verbouwd en hersteld met stenen die voortkwamen van het oude kasteel van Kuringen.

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart, aan de oostzijde van de windmolen, onder de benaming "Broeke Meulen".

Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Wagemans Hendrik (en compagnie), rentenier te Hasselt
- 1855, verkoop: Teuwens-Cox Franciscus (en compagnie), branders te Hasselt
- 1888, erfenis: Smits van Eckart-Teuwens Norbertus, de weduwe, eigenares te Hasselt
- 1893, verkoop: Hasselt, de gemeente

De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 28 maart 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 1,300 meter goed. De toenmalige eigenaar was Hendrik Wagemans en consoorten. In 1888 was de molen in werking als water- en stoomgraanmolen.  In 1893 kwam het gebouw in het bezit van de stad Hasselt. De  Maatschappij Hertz en Wolff (de latere Gelatines-fabriek) nam het gebouw over en liet het weinige tijd daarna volledig afbreken. Later werd de plaats waar deze molen stond ingenomen door het gebouwencomplex van de gelatinefabriek. Enkele schamele muurresten aan de zijde van de Nieuwe Demer blijven  nog over. Een sluitsteen met het jaartal 1742 bevindt zich op het Begijhof.  Er blijven nog enkele muurresten over.

De gemeente Hasselt kocht de molen in 1894 aan en liet hem een jaar later volledig slopen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2;
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985, p. 30;
"Onze straatnamen / Wind- en watermolens", in: De Hasselaar, nr. 18, herfst 1960, z.p.
W. Smet & H. Holemans, "Limburgse windmolens in heden en verleden", Nieuwkerken-Waas, 1981.
C. Bamps & E. Geraerts, "Hasselt-Jadis", in: Bulletin de la société des Mélophiles de Hasselt, XXXI, 1895, p. 25-28.
C. Bamps & E. Geraerts, "Notice sur les anciens moulins banaux de Hasselt", in: Bulletin de la société des Mélophiles de Hasselt, XXX, 1894, p. 131-140.
C. De Baere & C. Van der Straeten, "De volmolens in de Hasseltse lakennijverheid", in: Limburg, III, 1922, p. 221-224 en IV, 1923, p. 5-11.
Gemeentebestuur Hasselt, mededeling op 17 juli 1964 aan Herman Holemans
E. Geraerts, "Notice sur les moulins banaux de H asselt", 1894.
J. Grauwels, "De straatnamen van Nieuw-Hasselt", Hasselt, 1980.
F. Sacré & A. Vanstreels, "Hasselt in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1982.
C. Vanderstraeten, "Onze straatnamen", in: De Hasselaar, herfstnummer 1960, p. 1-2.
J. Van Thillo, "Op zoek naar onze oudste bovenkruier", in: De Verzamelaarsvrienden, X, 1977, nr. 1, p. 22-24; nr. 2, p. 20-22 en nr. 3, p. 17-18.
"Hasselt: wind- en watermolens", in: De Hasselaar, 1960, p. 18.

Overige foto's

Broekermolen (watermolen), Broekmolen, Hasselt, Prentkaart, gedateerd 30.08.1906. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart, gedateerd 30.08.1906. Verzameling Ons Molenheem
Broekermolen (watermolen), Broekmolen, Hasselt, Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem