Dilsen (Dilsen-Stokkem), Vlaanderen, Limburg
- Naam
- Vrietselmolen, Molen van Stals
- Ligging
- Watermolenstraat
3650 Dilsen (Dilsen-Stokkem)
op de Vrietselbeek
kadasterperceel A735
Vlaanderen - Limburg
- Geo positie
- 51.028809, 5.736246 (Google Streetview)
- Gebouwd
- voor 1666
- Verdwenen
- 1949, veranderd in huis
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 2615
- Ten Bruggencatenummer
- 00748
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Vrietselmolen was een korenwatermolen in de Muyerkes, een moerassig gebied waarin de Vrietselbeek zich een weg zoekt.
Hij werd voor 1666 opgericht. De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 14 maart 1849 de vastgestelde pegelhoogte van 0,750 meter goed. De toenmalige eigenaars waren de weduwe en kinderen van Martin Op 't Eynde.
Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Op 't Eynde Martinus, de weduwe, landbouwer te Dilsen
- 1853, verkoop: Op 't Eynde-Joosten Peter, molenaar te Dilsen
- 1877: de weduwe en kinderen
- 1883, verkoop: Sollet-Op 't Eynde Theodoor, molenaar te Dilsen
- 1884, verkoop: a) Borgerhoff-Op 't Eynde Jan, onderwijzer te Sint-Lambrechts-Herk, b) Janssen-Op 't Eynde Dominicus, onderwijzer te Dilsen
- 1889, erfenis: a) Borgerhoff-Op 't Eynde Jan, onderwijzer te Sint-Lambrechts-Herk, b) Janssen-Op 't Eynde Dominicus, de erfgenamen
- 1892, verkoop: Stals-Leyen Theodoor, moelnaar te Dilsen
- 1904: en kinderen
- 1937, verkoop: Naamloze maatschappij Charbonnage Limbourg-Meuse (later Koolmijn LImburg-Maas), te Brussel
Het gebouw werd in 1907 vergroot. In 1949 volgde de verandering in een huis.
De Vrietselbeek deed vroeger twee molens draaien: de Vuurmolen te Lanklaar en de Vrietselmolen tussen Stokkem en Dilsen. Maar door de mijnverzakkingen vloeide het water terug in de richting van Eisden, waar het overtollige water werd overgepompt in de Zuid-Willemsvaart, zodat de beek geen voeding meer kreeg van haar oorspronkelijke bron en droog kwam te staan.
In 1946 werd door de kolenmijn Limburg-Maas een duiker gebouwd ter hoogte van de “Site Sint-Jan int Sant”, waardoor de beek opnieuw water kreeg, zij het dan van de Zuid-Willemsvaart.
De kostprijs voor dit werk bedroeg toen 180.000 BEF.
Mathieu Van Herck, toenmalig gemeenteraadslid van Lanklaar bemiddelde in deze zaak. Vermits zijn weiden en landerijen langs de beek lagen, had hij er alle belang bij dat de beek weer water kreeg.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven
Privaat archief, afkomstig van Theo Leenders
Werken
Inne Van Kerkhoven, T. Deville, S. Houbrechts, "Watermolenstraat te Dilsen (gem. Dilsen-Stokkem): archeologisch vooronderzoek door middel van proefsleuven", Martenslinde, 2012.
B.L., "Dilsen aan de Maaskant", Het Rijk der Vrouw, 14.01.1970.
M. Gorissen & H. Hermans, "Geschiedenis van het Maasland - Dilsen", in: Het Oude Land van Loon, XIII, 1958, p. 6 e.v.;
J. Daamen, "De wind- en watermolens van Dilsen", in: "Thilesna 1062", Driemaandelijks tijdschrift van de Geschied- en Heemkundige Kring Dilsen, jg. 1990, nr. 2, p. 9-16; nr. 3, p. 10-14, ill.;
J. Daamen, "De wind- en watermolens van Dilsen", Limburg, Tweemaandelijks tijdschrift van de Federatie van de Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, Hasselt, jg. 63 (1984), p. 135-143, ill.;
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2.
R. Dexters, "De Muyerkes, de Vrietselbeek en de Rigole Navigable", in: "Stichting Erfgoed Eisden", Stichting Erfgoed Eisden, jg. 31, 2014, nr. 1, p. 13-23.
De Vreedsel (periodiek), 2007, nr. 1, p. 24.
Mailberichten
Aimé Smeyers, Alsemberg, 29.09.2014.