Molenechos's Homepage Molenechos.org

Ressegem (Herzele), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen van Ressegem, Molen Gijsels
Ligging
Borsbekestraat 41
9551 Ressegem (Herzele)
westzijde
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1473 (hout) / 1843 (steen)
Verdwenen
1842, vervanging / 1949, roeden afgenomen / 1977, sloop romp
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen, oliemolen
Bescherming
niet,
Database nummer
2526
© Foto M.F. Boogert, Borsele, 07.09.1972. Uitgave als prentkaart door Stichting Levende Molens, Roosendaal

Beschrijving / geschiedenis

De Molen van Ressegem of Molen Gijsels (naar de laatste molenaars) was aanvankelijk een houten korenwindmolen aan de westzijde van de huidige Borsbekestraat nr. 41.

Deze staakmolen werd voor het eerst in 1473 vermeld.

Vermelding in de penningkohieren van Ressegem van 1571 (f° 15 r°): "Joos van Boscstale heeft in pachte van den Edelen heere Mer Maxiliaen Vyleyn, ridderheere van Ressegem en Borsbeke een cooren wintmolen voor een hondert 92 p. parisis metgaders een zac coorens ghetauxeert up 13 p. par."

In 1843 werd hij vervangen door een stenen grondzeiler, ingericht als koren- en oliemolen.

We zien de molen aangeduid op:
- Frickxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een staakmolen en met de benaming  "Moulin de Reesseghem"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Moulin de Resseghem"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met vier kleine vierkantjes die de teerlingen moeten voorstellen
(net in die periode volgde de heropbouw als stenen windmolen)
- Topgrafische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekeningetje van een stenen windmolen.

Uit het proces verbaal van de gemeente Ressegem in 1812: "il n'existe dans la commune de Ressegem qu'un moulin à vent qui sert à moudre du grain. Il est loué mais l'expert n'a pu s'en procurer le bail. Il estime attendu qu'il est seul, que ceux des communes voisines sont trop éloignés pour pouvoir être fréquentés par les habitants de Ressegem, qu'il peut donner annuellement un revenu brut de 390 frnacs, ce qui donne déduction faite du tiers, pour le revenu net 260 francs."

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: d'Arenberg prins Paul, kanunnik te Namen
- 24.10.1836, deling: d'Arenberg d'Alcantara Pierre, te Arlay (F) (onderhandse akte)
- 26.04.1838, verkoop: De Smet Pieter, molenaar te Ressegem (notaris Dhont)
- 17.04.1862, verkoop: Gijsels-Vander Straeten François, landbouwer te Borsbeke, later molenaar te Ressegem (notaris De Vuyst - stenen graanwindmolen met oliestamperij)
- 11.02.1894, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van François Gijsels)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe)
- 28.03.1899, deling: a) Gijsels Hypoliet, molenaar te Ressegem en b) Gijsels Victor, molenaar te Ressegem (notaris De Vuyst)
- 18.04.1903, deling: Gijsels-Schollaert Victor, molenaar te Ressegem (notaris De Vuyst)
- later, erfenis: Gijsels Victor, molenaar te Ressegem (overlijden van vrouw Scholalert)
- 27.01.1940, gift: a) Gijsels Victor (voor vruchtgebruik), molenaar te Ressegem, b) Gijsels Omer Laurentius Emiel (voor 1/2 naakte eigendom), landbouwer te Ressegem en c) Gijsels Julia Philomena Christiana, echtgenote De Nève Elie (voor 1/2 naakte eigendom), landbouwster te Ressegem (notaris De Vuyst)
- 25.09.1949, einde vruchtgebruik: a) Gijsels Omer Laurentius Emiel, landbouwer te Ressegem en b) Gijsels Philomena Christiana (overlijden van Victor Gijsels)
- 21.12.1949, afstand: Gijsels-Vandermijnsbrugge Omer Laurent, landbouwer te Ressegem (notaris Van den Bossche)
- 06.12.1978, afstand: Gijsels-Van Hauwermeiren Ghislain Emiel, bediende te Herzele (notaris De Vuyst - bouwgrond met puinen van oude molen)

De olie-installatie werd in 1921 uitgebroken. De roeden werden afgenomen in 1949. In 1975 stortte de molenkap in. De romp werd geheel gesloopt in 1977. De molenplek wordt nu ingenomen door een villa.

Het voormalige 19de-eeuws molenaarshuis ten zuidwesten van de verdwenen molen is van het dubbelhuistype met één bouwlaag. Het werd laatst gebruuikt als stalling van een gesloten hoeve aan de straatzijde.

De "Molenaarswoning en windmolen" werden op 28 november 2014 vastgesteld als bouwkundig erfgoed, alhoewel de molenromp al in 1977 gesloopt werd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Ressegem van 1571, f° 15 r°.
- Frickxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748) 
- Ferrariskaart (ca. 1775) 
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) 
- Topgrafische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. - Gemeenten 0-R", Opwijk, 2006, p. 51-52.
- Georges Souffreau e.a., "De molens van Herzele. Een historisch overzicht", Herzele, vzw De -Hellebaard, 2009, 104 p.
- Clio D'Huyvetter, Bea de Longie & Michèle Eeman m.m.v. A. Linters, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5N2 (H-Z), Brussel - Gent, 1978.

Overige foto's

Molen van Ressegem, Molen Gijsels, Ressegem (Herzele), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Molen van Ressegem, Molen Gijsels, Ressegem (Herzele), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem