Molen Veldeman

De Molen Veldeman was een stenen graan- en boekweitwindmolen, type grondzeiler, in de Ouburg 132. Hij werd voor 1819 gebouwd.

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Oudergem, 1819:
"les moulins à vent d'Audeghem se divisent en deux classes. Le premier comprend un moulin à farine, mû par le vent et construit en brigues et appartenant à Pierre Matthijs, section C n° 353. J'estime, vu son produit qu'il doit être évalué à 400 frs. Tiers déduit pour entretien et réparations reste 276 frs."

Eigenaars na 1810:
- 1819, eigenaar: Matthijs Pierre, molenaar  te Oudegem
- voor 1834, eigenaar: Matthijs-Servaes Donatus, Oudegem
- 28.11.1859, verkoop: Veldeman Joseph, landbouwer te Oudegem (notaris Landuyt - moulin à vent et la machine à vapeur)
- 1870, erfenis: de kinderen (overlijden van Joseph Veldeman)
- 07.02.1889, deling: Veldeman-De Bruycker Charles, Oudegem (notaris Van Bogaert)
- 08.02.1889, gift: a) de weduwe Charles (voor vruchtgebruik), b) Veldeman Isidore (voor 1/2 naakte eigendom), landbouwer te Oudegem en c) Veldeman Achille (voor 1/2 naakte eigendom), landbouwer te Oudegem (overlijden van Charles Veldeman)
- 15.01.1890, verkoop: (van vruchtgebruik) a) Veldeman Isidore, landbouwer te Oudegem en b) Veldeman Achille, landbouwer te Oudegem (notaris Van Bogaert)

De molen en bijhorende molenaarswoning waren in 1819 in bezit van molenaar Pierre Matthys. Zijn zoon liet volgens kadasterplan in 1855 het molenaarshuis vergroten. In 1852 kreeg Donat Matthys de toelating tot het oprichten van een stoomgraanmolen, slechts bij kadaster geregistreerd in 1869. De site was intussen in bezit gekomen van Joseph Veldeman, die het molenaarsbedrijf in 1860 had aangekocht. Hij liet het woonhuis in 1878 opnieuw vergroten. In 1889 werd het woonhuis gedeeltelijk heropgebouwd en volgens kadastergegevens in 1913 volledig heropgebouwd en gesplitst in drie eenheden door molenaar Germain Veldeman-Vanhaute. Een jaar later noteerde het kadaster de gedeeltelijke heropbouw van de stoomgraanmolen, die in 1922 door dezelfde eigenaar werd omgebouwd en vergroot tot een maalderij met motor. In 1958 werd de maalderij opnieuw vergroot. De achtergelegen korenwindmolen, beschadigd en in verval geraakt tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd in 1921-1922 volledig afgebroken.

Ter vervanging van de windmolen werd een mechanische maalderij gebouwd. in de volksmond gekend als "Maalderij Veldeman". De maaalderij had verankerde, bepleisterde en beschilderde gevel voorzien van een poort onder latei en bovengelegen luikje en een venstertje met raam met ruitvormige roedeverdeling onder latei. Achtergelegen roodbakstenen maalderijgebouwen van drie traveeën en twee bouwlagen en hoger opgetrokken linker travee onder zadeldak in golfplaten, opengewerkt door grote rechthoekige vensters onder betonlateien. Deze maalderij werd in 2001 gesloopt.

Lieven DENEWET, André STROOBANTS & Herman HOLEMANS

"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
P.O. De Vylder, "De geschiedenis van Oudegem", Dendermonde, 2000, p. 154;
Aimé Stroobants, "Gemalen en geplet - Molens en maalderijen te Dendermonde in de 19de en 20ste eeuw", Dendermonde, Stedelijke Musea - Stadsarchief, 2005, p. 123-126;
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten 0-R", Opwijk, 2006.
C. Bogaert, H. Duchêne, K. Lanclus & M. Verbeeck, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Dendermonde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20N, 2001.