Molenechos's Homepage Molenechos.org

Neeroeteren (Maaseik), Vlaanderen - Limburg

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Neermolen
Ligging
Langerenstraat 8
3680 Neeroeteren (Maaseik)
op de Bosbeek
kadasterperceel B988
Vlaanderen - Limburg
Geo positie
51.088573, 5.707150 (Google Streetview)
Eigenaar
Gemeente Maaseik
Gebouwd
Voor 1330 / 1859, herbouw in steen
Type
Turbine watermolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Wolfsdak aan de watergevel, riemoverbrenging
Gevlucht/Rad
Girard-turbine (1995)
Inrichting
Nog volledig
Toestand
Maalvaardig hersteld
Bescherming
M: monument, DSG: dorps- en stadsgezicht,
02.06.1988
Molenaar
Jozef Vanroy, Marijn Seegers, Jacqueline Wirix (gids)
Openingstijden
Eerste zondag van mei t.e.m. september, tijdens de Limburgse Molendag, de Vlaamse Molendag en Open Monumentendag, info: www. visitmaaseik.be
Database nummer
25
Ten Bruggencatenummer
50025  
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 04.06.2010

Beschrijving / geschiedenis

De Neermolen op de Bosbeek te Neeroeteren werd al voor 1330 opgericht.
De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 14 juni 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,600 meter goed. De toenmalige eigenaar was Philippe Peeters-Pendries, die ook eigenaar was van de nabije oliemolen Klaaskensmolen (die thans nog bestaat als houtzaagmolen).

Het houten watermolengebouw werd in 1859 en heropgericht in steen. In 1913 gebeurde een vergroting. Het waterrad werd vervangen door een turbine. Het huidig exemplaar is een Girard-turbine uit 1905. De stad Maaseik kocht de molen aan, liet hem beschermen (1988) en maalvaardig herstellen. Een bijzonderheid is dat de molenstenen niet via een raderwerk met kammen aangedreven worden, maar rechtstreeks met platte riemen.

Eigenaars sinds 1844:
- voor 1844, eigenaar: Pendries Willem en compagnie, burgemeester te Neeroeteren
- 1852, erfenis: Pendries Maria, echtgenote Peeters Philippus en compagnie, eigenares te Neeroeteren
- 1858, erfenis: Peeters-Pendries Philippus, eigenares te Neeroeteren, de weduwe en kinderen (1889: de kinderen; 1899: de erfgenamen)
- 1902, erfenis: Peeters-Van Moll Paul, de kinderen en compagnie, dokter te Neeroeteren
- 1903, verkoop:
   a) Eyben-Peeters Henri, notaris te Neeroeteren
   b) Peeters Louis, griffier te Mechelen-aan-de-Maas
   c) Peeters Jacobus, geneesheer te Neeroeteren
- 1911, erfenis:
   a) Eynen-Peeters Henri, de kinderen, te Neeroeteren
   b) Peeters Louis, griffier te Mechelen-aan-de-Maas   
   c) Peeters jacobus, geneesheer te Neeroeteren
- 1941, begin vruchtgebruik:
   a) Peeters Joannes en erfgenamen (1/3 naakte eigendom), griffier te Mechelen-aan-de-Maas
   b) Peeters-Claes Jacques, geneesheer te Neeroeteren (1/3 naakte eigendom + 1/3 vruchtgebruik)
   c) Eyben-Peeters Henri, de weduwe te Neeroeteren (1/3 vruchtgebruik)
- 1943, verkoop:
   a) Peeters-Claes Jacobus, geneesheer te Neeroeteren (1/3 naakte eigendom en 1/3 vruchtgebruik)
   b) de compagnie (1/3 naakte eigendom en 1/3 vruchtgebruik)
- 1947, verkoop: Cuppens-Brouwers Jan, werkman, later molenaar te Neeroeteren
- 1976, verkoop: gemeente Neeroeteren
- 1977: stad Maaseik (door fusies van gemeenten)

Op zaterdag 27 april 2013 krijgt de molen in het Provinciehuis Boeverbos te Brugge het kenteken “Actieve Molen 2013” uitgereikt uit handen van Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois (of zijn kabinetschef bij verlet). Deze nominatie gebeurde door het Molenforum Vlaanderen vzw (www. molenforumvlaanderen.be)  op basis van de volgende criteria: de molen als gebouw (uitzicht, toestand), de werking als molen (draaien en malen) & de inzet van de molenaar, de toeristische ontsluiting en de gelegenheidsactiviteiten.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Aanvullende informatie

Stad Maaseik. Zittingsverslag Gemeenteraad dd. 09-03-2015
Gelet op de vraag van raadslid Ch. Schabon: Toekomst Klaaskensmolen. Onze fractie is altijd voorstander geweest van het gebruik, van effectieve invulling na restauratie van molens. Enkele vragen hierover.
In het verleden werd de Klaaskensmolen samen het “bakhuis” als horeca uitgebaat. Wat is nu het plan voor de Klaaskensmolen en het “bakhuis”? We weten dat er iemand kandidaat is om deze uit te baten én dat die al sinds vorig jaar verschillende contacten had met de administratie en diverse schepenen.  Deze kandidaat krijgt geen duidelijk antwoord? Het zou toch zeker een toeristische troef zijn om de molen en het bakhuis uit te baten. Het is de enigste actieve zaagmolen in heel België. En onbruik van de gebouwen lijkt gevaarlijk.
Wil men als stad geen officiële vergunningswijziging?  Wil men hier niet investeren? Wil men dit niet langer gebruiken?  Graag een duidelijk standpunt a.u.b.
In het verleden hebben we ook al eens voorgesteld om toch ook iets te doen met de Neermolen.  Zijn daar initiatieven?
Wat is de stand van zaken van de Dorpermolen in Opoeteren?
Schepen K. Drees antwoordt dat de Klaaskensmolen open is van mei t.e.m. september iedere 2de  en 4de zondag van de maand van 14u00 tot 17u00. De molen wordt bemand door een molenaarvrijwilliger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Klaaskensmolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u00-17u00.
De Neermolen is van mei t.e.m. september iedere 1ste en 3de zondag van de maand geopend van 14u00 tot 17u00. Ook deze molen wordt bemand door een molenaar-vrijwillger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Neermolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u00 - 17u00.
Schepen K. Drees meldt dat in verband de persoon die interesse had om iets uit te baten in het bakhuis, overleg werd georganiseerd met ruimtelijke ordening, lokale economie en toerisme en Erfgoed. Voor Erfgoed was het geheel in orde maar er was een probleem met het statuut van de aanvrager. Dit had te maken met een invalidenuitkering waardoor de aanvrager geen BTWnummer kan krijgen. De betrokkene wilde niet werken via een vzw of via het oprichten van een onderneming, waardoor het dossier niet zijn verdere verloop kon kennen.
Schepen M. Giebens verwijst naar de Dorpermolen. Dit is een langlopend dossier dat in zitting van de gemeenteraad van 24 februari 2014 werd goedgekeurd voor het uitvoeren van werken voor een totaal bedrag van €502.000 met een deel daarvan betoelaagd. Het dossier werd ingediend bij Erfgoed waarna op 17 april 2014 de stad Maaseik de bevestiging kreeg dat het dossier in aanmerking komt voor een restauratiepremie. Erfgoed heeft dan het dossier bezorgd aan de centrale dienst voor opvolging en voor de toezegging van de premie bij ministerieel besluit. Er wordt ook bevestigd dat er een wachtlijst is om de restauratiepremie te krijgen en dat het toekennen ervan enige tijd op zich kan laten duren. Stand van zaken nu is dat de architect een schrijven gericht heeft aan de erfgoedconsulent met de vraag om de hoogdringendheid van de restauratie aan te vragen bij de minister.    

------------------

In memoriam vrijwillig molenaar Michel SEGERS.
Echtgenoot van Jacqueline WIRIX
Geboren op 29 mei 1947 in Neeroeteren
Overleden op 9 januari 2020 in Genk
Datum en plaats van de rouwplechtigheid: 15 januari 2020 in intieme kring. Avondwake in de Sint-Lambertuskerk te Neeroeteren op dinsdag 14 januari 2020 om 19.00 uur, waarna begroeting in het uitvaartcentrum van Uitvaartverzorging Bussels in Neeroeteren, in het bijzijn van de familie.

Literatuur

H. Janssens-Aerts, "De Neermolen te Neeroeteren", in: Het Oude Land van Loon, VII, 1952, p. 74-76;
P.J. Maas, "Geschiedenis van Neeroeteren", Roeselare, 1905-1906;
"Op weg naar de watermolens in het Oeterdal", Neeroeteren, V.V.V. Oeterdal, s.d.
P. Van Stappen, "Opening Klaaskens- en Neermolen te Neeroeteren: onthulling eerste info-borden Regionaal Landschap Kempen en Maasland: voorstelling audio-visual over de watermolens langs de Bosbeek", in: Natuur- en Stedenschoon, LXV, 1997, nr. 5, p. 15-17;
F. Dirks, "Watermolens van Maaseik-Neeroeteren in de Oetervallei worden beschermd" in: Natuur- en Stedenschoon, LXIV, 1995, nr. 5, p. 33;
W. Smet, "Neermolen en Klaaskensmolen op de Bosbeek: parels in het Oeterdal" in: Ons Molenheem, 1996, nr. 3, p. 15.;
H. Heymans, "Watermolens te Neeroeteren", in: "Industrieel erfgoed", Driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Indsutriële Archeologie vzw, II, 1984, nr. 6, blz. 15-18, ill.;
P.J. Maes, "Geschiedenis van Neeroeteren", Roeselare, 1905, passim;
J. Gerits, "Opschriften op de Neermolen te Neeroeteren", in: "Ons Heem", 's-Gravenwezel, jg. 44 (1990), nr. 1, blz. 28;
J. Gerits, Neeroeteren in oude prentkaarten, Zaltbommel, Europeese Bibliotheek, 1972, z.p. [40 blz.], 39 afb.;
Jos Bijnens en Jaak Nelissen, “Neerotere in pertret”, Maaseik, Heem- en Kultuurkring Neeroeteren, 2004 (2de druk), 103 p., ill.
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, 1985, p. 55-56.
Leo Cuppens-Nelissen, Jaak Cuppens-Cuppens & Everd Cuppens-Schreurs, Ten Huize van Jaak & Helena Cuppens-Nies, VI, 2004, nr. 1-2, p. 5.
Mailbericht Paul Peeters, 06.02.2016.

Overige foto's

Neermolen, Neeroeteren (Maaseik), Foto: Frans Van Bruaene, Laakdal | Database Belgische molens
© Foto: Frans Van Bruaene, Laakdal
Neermolen, Neeroeteren (Maaseik), Foto: © Molencentrum, Roosendaal, Nederland | Database Belgische molens
© Foto: © Molencentrum, Roosendaal, Nederland
Neermolen, Neeroeteren (Maaseik), Foto: Mina De Vis | Database Belgische molens
© Foto: Mina De Vis
Neermolen, Neeroeteren (Maaseik), Foto: coll. R. Van Ryckeghem, Koolkerke | Database Belgische molens
© Foto: coll. R. Van Ryckeghem, Koolkerke
Neermolen, Neeroeteren (Maaseik), Foto: John Verpaalen, 12.02.1986. Uitgegeven als zwart-wit prentkaart in de reeks 'Limburgse watermolens' | Database Belgische molens
© Foto: John Verpaalen, 12.02.1986. Uitgegeven als zwart-wit prentkaart in de reeks 'Limburgse watermolens'
Neermolen, Neeroeteren (Maaseik), Tekening: Alfons Exelmans ( geboren in Neeroeteren, 1937) | Database Belgische molens
© Tekening: Alfons Exelmans ( geboren in Neeroeteren, 1937)