De Vinkemolen was een houten korenwindmolen aan  de Geraardsbergsesteenweg, op 900 meter ten norodoosten van de kerk van Oosterzele.

De benaming Vinkemolen vinden we voor het eerst terug in 1686: de molen op "de Vyncke". In het Ancien Regime was de molen eigendom van de heer van Rode.
Op de zgn. Ferrariskaart (ca. 1775) vinden we de molen te Oosterzele aangeduid onder de benaming "Wincke Meulen". Hij stond toen op het kruispunt van de (oude) Geraardsbergsesteenweg met de Korte Ambachtstraat/Groenweg.
In 1790 liet de heer van Rode de molen overbrengen naar de Geraardsbergsesteenweg, op 900 meter ten noordoosten van de kerk van Oosterzele.

In 1822 was er onrust onder de inwoners van Oosterzele omwille van de "Hollandse" maalbelasting die koning Willem II had ingesteld.

Beschrijving in het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Oosterzele uit 1822:
"il existe (dans la commune d'Oosterzele) deux moulins à vent, tous deux construits en bois servant à moudre du grain. Ils sont situés tous les deux sur la grande route de Gand à Grammont. Le 1er appartenant à Marie Van der Schueren et le 2e à Marquis de Rhodes. D'après les informations que l'expert a prises sur la valeur locative de ces usines et en égard à leur situation et à la population qui les entoure, il estime qu'elles doivent être portées à un revenu égal de fl. 180. Déduction d'un tiers pour frais de réparations et d'entretien, reste en revenu net fl. 120."

Eigenaars na 1820:
- 1822, eigenaar: Markies van Rode
- voor 1834, eigenaar: a) Rodriquez d'Evora y Vega Charles Marie Joseph Ghislain, zonder beroep te Beerlegem, b) Rodriquez d'Evora y Vega Adolphe Charles Marie Ghislain, zonder beroep te Beerlegem, c) de Spangen - Rodriquez d'Evora y Vega Charles Victor, eigenaar te Ecaussinnes en d) d'Angelot - Rodriquez d'Evora y Vega Leon Louis Maximilien Ghislain, eigenaar te Brussel
- 19.07.1869, deling: Rodriquez d'Evora y Vega Adolphe Charles Marie Ghislain, zonder beroep te Beerlegem (notaris De Backer)
- 28.07.1888, erfenis: de Spangen Louis Marie Philippe Adolphe Ghislain, zonder beroep te Beerlegem (overlijden van Adolphe Rodriquez d'Evora y Vega)
- 28.11.1920, erfenis: de Marchant et d'Ansembourg - de Spangen Louis Rodolphe Charles Marie, eigenaar te Brussel (overlijden van Louis Marie de Spangen)
- 24.02.1926, erfenis: de Marchant et d'Ansembourg Louis Rodolphe Charles Marie, de weduwe de Spangen Marie Thérèse Théoduline Isabelle Ghislaine (overlijden van Louis de Marchant et d'Ansembourg)
- 21.01.1940, erfenis: de Marchant et d'Ansembourg - de Bousies Joseph Marie, zonder beroep te Heks (overlijden van de weduwe de Spangen Marie Thérèse)
- 30.09.1944, erfenis: de weduwe (overlijden van Alfred)

Tot rond 1956 bleef de molen in werking.

In 1968 gebeurde een uitwendige restauratie door de molenbouwers Herman en Guido Peel uit Gistel, waarbij een nieuw gelast gevlucht werd geplaatst. Het derde steenkoppel inde buik werd weggenomen, niet alleen omdat het gebroken was, maar ook om daklijsten en gebroken hoekstijlen te ontlasten. Deze beslissing is te kaderen in de toenmalige uitwendige en niet-maalvaardige restauratie.

Op 27 november 1983 waaide de molen omver door het wegschuiven van een onoordeelkundig uitgevoerde las op de kruisplaat. De onderdelen werden ter plaatse opgeslagen, maar de heropbouw bleef bij plannen steken.

De redding kwam van buiten de gemeente. Initiatiefnemer is Geert Wisse uit Sint-Denijs-Boekel (gemeente Zwalm). Op de Franskouter, dicht bij de plaats waar in 1946 een staakmolen gesloopt werd, liet hij in 2002-2003 de Vinkemolen heropbouwen door Thomaes Molenbouw nv uit Beveren-Roeselare.

Voor verdere gegevens verwijzen we naar Sint-Denijs-Boekel (Vinkemolen)

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985;
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten 0-R", Opwijk, 2006, p. 25.
L. Denewet, "Drie nieuwe Vlaamse staakmolenkasten in 2003", Molenecho's, XXXI, 2003, 2, p. 64-66;
Lieven Denewet, "Een triest jubileum voor de "mortuarium-molen" van Oosterzele", in: Molenecho's, XXI, 1993, nr. 4, p. 188;
Lieven Denewet, "'Drie keer is scheepsrecht' voor de Vinkemolen te Zwalm: heroprichting - naam - voorganger", in: Molenecho's, XXX, 2002, nr. 2, p. 196-200;
S. Vroman, "Requiem voor de Vinkemolen te Oosterzele", in: Molenecho's, XII, 1984, p. 132-134, 138;
D. De Moor, "Prachtig hersteld, de Vinkemolen te Oosterzele", in: Toerisme in Oost-Vlaanderen, XVIII, 1969, p. 71-73;
Lucien De Smet, "Onrust in Oosterzele in 1822 omwille van de maalbelasting", Het Land van Rode, nr. 145, 2009, p. 12 e.v.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962), p. 145;
Paul Bauters, "Orkaan raast over windmolens [De Vinkemolen te Oosterzele - De Witte Molen te Sint Niklaas]", in: Levende Molens, jg. 5 (1983), nr. 12, p. 294 en 307, ill.;
F. Verlaeckt, F. Van de Velde e.a., "De molens van Zwalm. Een lees- en kijkboek", Zwalm, Heemkundekring De Zwalm, 2010, 193 p.

Mailberichten
Rita De Hertog, 30.07.2018.