Neeroeteren (Maaseik), Vlaanderen - Limburg
- Naam
- Klaaskensmolen, Kleeskensmolen
- Ligging
- Kleeskensmolenweg 20
3680 Neeroeteren (Maaseik)
op de Bosbeek
kadasterperceel B1304
Vlaanderen - Limburg
- Geo positie
- 51.084900, 5.700809 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Gemeente Maaseik
- Gebouwd
- 1548
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Houtzaagmolen
- Kenmerken
- Dwars op de waterloop
- Gevlucht/Rad
- Metalen onderslagrad
- Inrichting
- Zaaginrichting met horizontale portaalzaag
- Toestand
- Zaagvaardig hersteld
- Bescherming
- M: monument, DSG: dorps- en stadsgezicht,
25.07.1986 - Molenaar
- Lucas Ceelen, Zandbergerstraat 75, Neeroeteren, e-mail: lucas.ceelen@telenet.be; Zander Peeters
- Openingstijden
- Eerste zondag van mei t.e.m. september, tijdens de Limburgse Molendag, de Vlaamse Molendag en Open Monumentendag, info: www. visitmaaseik.be
- Database nummer
- 24
- Ten Bruggencatenummer
- 50024
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Deze watermolen met metalen onderslagrad werd oorspronkelijk opgericht in 1548 als oliemolen.
De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 7 juli 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,650 meter goed. De toenmalige eigenaar was Philippe Peeters-Pendries, die ook de nabije Neermolen (een nog bestaande graanwatermolen) in zijn bezit had.
In 1916 kwam er een zaaginrichting bij, zodat de molen vanaf dan werkte als waterolie- en zaagmolen. Hierbij werd het gebouw vergroot.
Om het zagen rustig te laten beginnen is er een vrijloop gemaakt, die met een hefboom in- en uitgeschakeld kan worden.
De gemeente Neeroeteren kocht de molen in 1970 aan van de familie Indekeu. Na de fusie met de Maaseik, liet de stad de molen beschermen (1986) en een grondige restauratie uitvoeren, met renovatie van het gebouw, revisie van de zaagmachine en de constructie van een nieuw waterrad. Ontwerpers waren de Nederlandse molenspecialist Nico Jurgens uit Nieuwegein (voorheen Veldhoven, Hoorn NL) en architect D. Martens uit Genk.
Er is een overdekte bypass aanwezig. De Klaaskensmolen is de laatste werkende zaagwatermolen in Vlaanderen. De molen is zeer regelmatig geopend (zie hoger) en er is een bijgaande horeca-uitbating die geen afbreuk doet aan de molen.
Opeenvolgende eigenaars sinds 1844:
- voor 1844, eigenaar: Peeters-Pendries Philippus, eigenaar te Neeroeteren
- 1858, erfenis: Peeters-Pendries, de weduwe en kinderen, te Neeroeteren
- 1871, deling: Indekeu-Peeters Jan, landbouwer te Maaseik
- 1893: de weduwe en kinderen (overlijden van Jan Indekeu)
- 1899, gift: a) Indekeu-Janssen Jacobus, landbouwer te Neeroeteren (naakte eigendom)
b) Indekeu-Peeters Jan, de weduwe, rentenierster te Neeroeteren (vruchtgebruik)
- 1906, einde vruchtgebruik: Indekeu-Janssen Frans, notaris te Hamont, later te Neeroeteren
- 1954, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Frans Indekeu)
- 1955, begin vruchtgebruik:
a) Indekeu-Goffin Frans, notaris te Zoutleeuw, later te Hasselt (naakte eigendom)
b) Indekeu-Janssen Frans, de weduwe, zonder beroep te Neeroeteren (vruchtgebruik)
- 1970, verkoop: Gemeente Neeroeteren
- 1977, eigenaar: stad Maaseik (door fusies van gemeenten)
Op zaterdag 27 april 2013 krijgt de molen in het Provinciehuis Boeverbos te Brugge het kenteken “Actieve Molen 2013” uitgereikt uit handen van Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois (of zijn kabinetschef bij verlet). Deze nominatie gebeurde door het Molenforum Vlaanderen vzw (www. molenforumvlaanderen.be) op basis van de volgende criteria: de molen als gebouw (uitzicht, toestand), de werking als molen (draaien en malen) & de inzet van de molenaar, de toeristische ontsluiting en de gelegenheidsactiviteiten.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Aanvullende informatie
Stad Maaseik. Zittingsverslag Gemeenteraad dd. 09-03-2015
Gelet op de vraag van raadslid Ch. Schabon: Toekomst Klaaskensmolen. Onze fractie is altijd voorstander geweest van het gebruik, van effectieve invulling na restauratie van molens. Enkele vragen hierover.
In het verleden werd de Klaaskensmolen samen met het “bakhuis” als horeca uitgebaat. Wat is nu het plan voor de Klaaskensmolen en het “bakhuis”? We weten dat er iemand kandidaat is om deze uit te baten én dat die al sinds vorig jaar verschillende contacten had met de administratie en diverse schepenen. Deze kandidaat krijgt geen duidelijk antwoord? Het zou toch zeker een toeristische troef zijn om de molen en het bakhuis uit te baten. Het is de enigste actieve zaagmolen in heel België. En onbruik van de gebouwen lijkt gevaarlijk.
Wil men als stad geen officiële vergunningswijziging? Wil men hier niet investeren? Wil men dit niet langer gebruiken? Graag een duidelijk standpunt a.u.b. ?
In het verleden hebben we ook al eens voorgesteld om toch ook iets te doen met de Neermolen. Zijn daar initiatieven?
Wat is de stand van zaken van de Dorpermolen in Opoeteren?
Schepen K. Drees antwoordt dat de Klaaskensmolen open is van mei t.e.m. september iedere 2de en 4de zondag van de maand van 14u00 tot 17u00. De molen wordt bemand door een molenaarvrijwilliger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Klaaskensmolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u00-17u00.
De Neermolen is van mei t.e.m. september iedere 1ste en 3de zondag van de maand geopend van 14u00 tot 17u00. Ook deze molen wordt bemand door een molenaar-vrijwillger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Neermolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u00-17u00.
Schepen K. Drees meldt dat in verband de persoon die interesse had om iets uit te baten in het bakhuis, overleg werd georganiseerd met ruimtelijke ordening, lokale economie en toerisme en Erfgoed. Voor Erfgoed was het geheel in orde maar er was een probleem met het statuut van de aanvrager. Dit had te maken met een invalidenuitkering waardoor de aanvrager geen BTWnummer kan krijgen. De betrokkene wilde niet werken via een vzw of via het oprichten van een onderneming, waardoor het dossier niet zijn verdere verloop kon kennen.
Schepen M. Giebens verwijst naar de Dorpermolen. Dit is een langlopend dossier dat in zitting van de gemeenteraad van 24 februari 2014 werd goedgekeurd voor het uitvoeren van werken voor een totaal bedrag van €502.000 met een deel daarvan betoelaagd. Het dossier werd ingediend bij Erfgoed waarna op 17 april 2014 de stad Maaseik de bevestiging kreeg dat het dossier in aanmerking komt voor een restauratiepremie. Erfgoed heeft dan het dossier bezorgd aan de centrale dienst voor opvolging en voor de toezegging van de premie bij ministerieel besluit. Er wordt ook bevestigd dat er een wachtlijst is om de restauratiepremie te krijgen en dat het toekennen ervan enige tijd op zich kan laten duren. Stand van zaken nu is dat de architect een schrijven gericht heeft aan de erfgoedconsulent met de vraag om de hoogdringendheid van de restauratie aan te vragen bij de minister.
Literatuur
"De Klaaskensmolen te Neeroeteren", in: Molenecho's, V, 1977, p. 3;
P.J. Maas, "Geschiedenis van Neeroeteren", Roeselare, 1905-1906;
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
"Op weg naar de watermolens in het Oeterdal", Neeroeteren, V.V.V. Oeterdal, s.d.;
P. Van Stappen, "Opening Klaaskens- en Neermolen te Neeroeteren: onthulling eerste info-borden Regionaal Landschap Kempen en Maasland: voorstelling audio-visual over de watermolens langs de Bosbeek", in: Natuur- en Stedenschoon, LXV, 1997, nr. 5, p. 15-17;
F. Dirks, "Watermolens van Maaseik-Neeroeteren in de Oetervallei worden beschermd" in: Natuur- en Stedenschoon, LXIV, 1995, nr. 5, p. 33;
W. Smet, "Neermolen en Klaaskensmolen op de Bosbeek: parels in het Oeterdal" in: Ons Molenheem, 1996, nr. 3, p. 15;
H. Heymans, "Watermolens te Neeroeteren", in: "Industrieel erfgoed", Driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Indsutriële Archeologie vzw, II, 1984, nr. 6, blz. 15-18, ill.;
J. Gerits, Neeroeteren in oude prentkaarten, Zaltbommel, Europeese Bibliotheek, 1972, z.p. [40 blz.], 39 afb.;
Jos Bijnens & Jaak Nelissen, “Neerotere in pertret�, Maaseik, Heem- en Kultuurkring Neeroeteren, 2004 (2de druk), 103 p., ill.