Watermolen

Naam
Watermolen
Vermeldingen: Vetteweede ende mayghars ghenaemt de watermuelenwalweede, gheleghen inde prochie van Renynghe (1616); Watermeule walweede in reninghe (1751); Reninghe, 11 mes[uses] dites Watermeulenwalweede (s.d.).
Andere toponiemen (Molenbeek, Molenput, Molenbrug) wijzen eveneens naar het (vroeger) bestaan van de watermolen: muelenbeeke (1538), muelenbeke (1615), muelen pit (1538), XI r[oede]n lants, ghenaempt tmuelenbrugstick, toebehooren[de] de voors[eyde] w[eduw]e ende kynderen Inghel Vanpeene, strecken[de] (...) twesthende de buschstraete (1615).

Ligging
Aan de Woestenstraat (het zuidelijk gedeelte werd vroeger de buschstraete genoemd), op de huidige Kapelbeek (in 1538 en 1615 genoemd de muelenbeke). Deze beek ontspringt aan het Vossenhol (hoek Woestenstraat-Nieuwstraat) te Reninge en mondt uit in de Kemmelbeek.

Type
Watermolen met houten onderslagrad.

Oprichting en verdwijning
Voor 1538. In 1538 werd immers enkel nog melding gemaakt van de muelen pit (molenput) en niet meer van de watermolen zelf.

Feiten en gebeurtenissen
Het boscomplex dat zich ten noordwesten en ten westen van Ieper uitstrekte, was aan de noordzijde begrensd door het alluviale gebied van de bovenloop van de IJzer.
Tijdens de Duinkerke-II transgressie drong het water langs de dalen van de beekjes die in de IJzer uitmondden, tot in het bosgebied door. De hydrografische toestand van de Molenbeek in de tijd van de watermolen is niet meer vergelijkbaar met de huidige toestand van de Kapelbeek.

Lieven DENEWET, Hooglede

Lieven Denewet, "Van drijvers of ketsers - Molen te Lo-Reninge, Molenecho's - Vlaams tijdschrift voor Molinologie XXXIV, 2006, 2, p. 61-164.
Personen
Mededelingen van Joël Snick (Ieper) en  Frans Dekeirel (Pollinkhove), 29.05.2006.
Archieven
Kerkarchief Reninge, Terrier deze k[erc]ke goederen van Renynghe dAnno 1615, f° 2v°, 3r° (plaatsnaam muelenbeke), f° 34 (tmuelenbrugstick)
In het Stadsarchief van Ieper bevonden zich tot 1914 twee akten (op papier) uit 1616 en 1751 m.b.t. de Watermeulenwalweede te Reninge. K. De Flou en E. de Sagher maken er melding van.
In het gemeentearchief van Reninge bevond zich vóór 1914-1918 een register met de disrekening van Reninge uit 1538, met op f° 2 melding van meulenbeeke en op f° 17 van muelen pit. Dat register bevindt zich niet bij de overgebrachte stukken van het fonds Gemeentearchief Reninge in het Rijksarchief Brugge
Literatuur
M. COORNAERT, Watermolens en hilteweren in West-Vlaanderen, Jaarboek van de Geschied- en heemkundige kring De Gaverstreke, 1980, p. 45-53 (48).
K. DE FLOU, Toponymie van Westelijk Vlaanderen..., a.w, X, 1930, kol. 781 (muelenbeeke), kol. 837 (muelen pit); XVII, 1936, kol. 113 (watermuelen-walweede).
E. DE SAGHER, Deuxième supplément à l'Aperçu sommaire des diverses collections composant les archives communales d'Ypres (...), Ieper, 1910, p. 13.
N. FAVOREL, ‘Zantingen'. Deel 48. Een terrier van Reninge uit 1615, [Zuidschote], 1987, p. 5, 15.

K. De Flou, Toponymie van Westelijk Vlaanderen..., Brugge, dl. XVII, p. 101-103.
M. Coornaert, Watermolens en hilteweren in West-Vlaanderen, Jaarboek van de Geschied- en heemkundige kring De Gaverstreke, 1980, p. 45-53 (47).