Watermolen

De  stadswatermolen van Poperinge op de Poperingevaart dateerde uit de 13de eeuw en behoorde toe aan de abt van de Sint-Bertinusabdij, als heer van Poperinge.

De abt verhuurde de windmolen samen met de Koutermolen (zie aldaar). Molenaar Pieter Deturcq, pachtte de ‘touter’ (watermolen) en de windmolen van de abt van Sint-Bertinusabdij, als heer van Poperinge. Hij liep in 1699 achterstand op met het betalen van zijn pacht. Zijn meubelen werden daarom aangeslagen en geïnventariseerd om openbaar verkocht te worden. Normaal gezien diende hij nog een pachtcontract van drie jaar uit te doen, maar gezien deze ‘pachtbrake’ werden de molens terug verhuurd. Indien deze nieuwe verpachting minder dan de vorige, door Pieter Deturcq gedaan, zou opbrengen, dan zal hij nog het verlies voor de abt, de heer van Poperinge, dienen bij te leggen.

Eigenaars na 1820:
- voor 1825, eigenaar: Devrière Pieter, de kinderen
- 22.03.1825, verkoop: Devrière Aloïs Jean Baptiste, baron te Brugge (notaris Vandesteene)
- 06.11.1847, deling: Devrière Sylvia, echtgenote Pecsteen Gustave, eigenares te  Ruddervoorde (onderhandse akte)
- 22.01.1864, verkoop: Houwen-Cartrysse Justinus, molenaar te Poperinge (notaris Vandenboogaerde)
- 25.12.1874, verkoop: Stad Poperinge (onderhandse akte)

De Watermolen was uitgerust met een onderslagrad. De watermolen werd in 1887 omgevormd in een landgebouw.
Thans resteren enkel nog de funderingen van het gebouw en de stuw en de zijmuren in de oevers.

Tot in 1977 bleef De Speye of het sluishuisje, oorspronkelijk uit 1557, boven de Poperingevaart bewaard. Het was een ideale plaats voor zwemmers en  voor vissers.

Omwille van het vismigratieknelpunt die de (nochtans haast verdwenen) watermolen vormde, werd in 2008 een nevengeul en een bekkentrap voor vismigratie ingericht door Haezebrouck bvba uit Brugge, naar een ontwerp van  Royal Haskoning, Mechelen (Sander Belmans).

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Ernest Leeuwerck, De watermolen en de 15 windmolens te Poperinge ten jare 1850, in: Aan de Schreve, I, 1971, nr. 4, p. 8-9.
E. Leeuwerck, De watermolen en de 15 windmolens te Poperinge ten jare 1850, in: Aan de Schreve, I, 1971, 3, p. 26; 4, p. 8-9; II, 1972, 1, p. 14-16; 2, p. 25-29; 3, p. 19-21; 4, p. 28-30.
E. Leeuwerck, Poperingse molensprokkelingen, in: Aan de Schreve, VIII, 1978, 3, p. 30-32.
John Verpaalen, "Molens van het Hoppeland", Koksijde, De Klaproos, 1997.
Willy Tillie, Stefaan Cossey, Antoon Couttenye, "Terugblik, Oude straatgezichten in de hoppestad", Poperinge, Kring voor Heemkunde Aan de Schreve, 1983.
Cossey Stefaan en Tillie Willy, "Groeten uit het hoppeland", Groot-Poperinge tussen 1900-1925", Poperinge, Kring voor Heemkunde "Aan de Schreve", 1994.
Smeyers Aimé & Vandermarliere Guido, "De touter en de windmolen van de abdij", in: Doos Gazette (Poperinge), nr. 115, februari 2012, p. 6-14.