Molenechos's Homepage Molenechos.org

Wachtebeke (Lochristi), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Bergjesmolen
Ligging

Puyenbrug 5


9185 Wachtebeke (Lochristi)
Mola, Provinciaal Molencentrum
bij het Provinciaal Domein Puyenbroeck
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
51.149948, 3.865424 (Google Streetview)
Eigenaar
Provincie Oost-Vlaanderen
Gebouwd
1939 / 1987 - juli (demontage) / 1996 (onderdelen naar Mola)
Type
Achtkante houten bovenkruier
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Model van Hollandse achtkant
Gevlucht/Rad
Verdekkerd, vlucht: 9,80 m (weggenomen)
Inrichting
Eén maalstoel
Toestand
Gedemonteerd
Bescherming
niet,
Niet beschermd
Molenaar
Nog te bepalen
Openingstijden
Nog te bepalen
Database nummer
2033
Ten Bruggencatenummer
52033  
© De gedemonteerde achtkant. Foto: Marnix Bogaert, Marke, 31.07.2015

Beschrijving / geschiedenis

Kleine achtkante houten stellingmolen gebouwd naar het model van een Hollandse achtkant; zes meter hoge achtzijdige bakstenen voet met houten gaanderij.
De molen werd in 1939 door C. Lombary op aanwijzingen van Alfred Ronse in Gistel samengesteld en het jaar daarna in Assebroek opgebouwd bij het huis van Christian van de Walle de Ghelcke, een neef van Alfred Ronse.

Alfred-Joseph-Pierre Ronse was molendeskundige, eigenaar, burgemeester van Gistel en provincieraadsvoorzitter van West-Vlaanderen. Hij was geboren te Brugge op 18 mei 1876, huwde met Urbanie Moerman en overleed te Gistel op 22 november 1962.

Op de ijzeren askop staat "1939" en "G W G" (naaminitialen van de eigenaar Chirstian van de Walle de Ghelcke); op de windvaan "AR" (Alfred Ronse); op de spruit "C. LOMBARY MAAKTE MIJ".

In juli 1987 werd de molen gedemonteerd. De stukken werden opgesteld in de tuin van stadsmolenaar Jozef De Waele in Oost Proostse te Brugge. Vanaf daar werden de houten en ijzeren onderdelen in 1996 overgebracht naar het Mola te Wachtebeke, met het oog op heroprichting, hetgeen in 2013 nog altijd niet gebeurd was.

Technische beschrijving

Horizontale beschieting. Kap met koperen platen bedekt. Verdekkerde roeden. Vlucht: 9,80 meter
Voet
Benedenverdieping. Eén maalstoel, steenkoppel van 1 m diameter. Bij normale windsnelheid wordt 50 kg graan per uur gemalen.
1e zolder
Spoorwiel: 45 kammen > kamwiel van de maalstoel: 62 kammen.
2e zolder. Luiwerk
Achtkant
Gaanderijzolder. Van op de houten gaanderij wordt de kap met een kruiwiel gekruid en de buitenvangstok bediend.
Middenzolder.
Kapzolder.
Vangwiel: 29 kammen > kamwiel op de ijzeren spil: 15 kammen.

Lieven DENEWET & Luc DEVLIEGHER

Aanvullende informatie

Lieven Denewet, "Ons lid Christian van de Walle de Ghelcke overleden. Neef van Alfred Ronse uit Gistel", Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, 2005, nr. 1.
Op 4 april 2005 overleed te Assebroek Jonkheer Christian van de Walle de Ghelcke, weduwnaar van Jonkvrouw Marthe Le Fèvere de Tenhove, gesterkt door het Sacrament der Zieken. Hij was geboren te Assebroek op 10 mei 1917. Hij was lid en gewezen proost van de Edele Confrerie van het Heilig Bloed te Brugge en ere-voorzitter en gewezen bestuurder van de N.V. Thuis Best.
Naast zijn woning aan de Daverloostraat nr. 166 te Assebroek werd in 1940 een kleine houten stellingmolen gebouwd naar Nederlands model. De molen was een jaar voordien samengesteld door zijn oom, molenkenner Alfred Ronse (1876-1962), in zijn kasteeldomein Ter Waere in Gistel. De zogenaamde Bergjesmolen stond op een hoge achtzijdige bakstenen voet, had een verdekkerd gevlucht van 9,80 meter en op de benedenverdieping stond een maalstoel.
Christian van de Walle de Ghelcke was zelf ook molenliefhebber en liet het molentje af en toe draaien en malen. Bij normale windsnelheid kon zo’n 50 kg graan per uur worden gemalen.
Hij bepleitte in 1964 bij het Brugs stadsbestuur de maalvaardige restauratie, de openstelling en het weer laten draaien van de Sint-Janshuysmolen op de Kruisvest, om toeristische en cultuurhistorische redenen. Destijds maakte hij regelmatig molen-tochten met andere Brugse molenvrienden: Christian Devyt, stadsmolenaar Maurice Vienne en diens opvolger (sinds 1967) Jozef De Waele. Sinds vele jaren was hij lid van onze Werkgroep West-Vlaamse Molens vzw.
In juli 1987 werd de (niet-beschermde) Bergjesmolen afgebroken en voorlopig opgeslagen in Brugge. Op 12 januari 1996 werden de onderdelen vervoerd naar het Provinciaal Molenmuseum te Wachtebeke (foto in: West-Vlaams Molenblad, XII, 1996, 1, p. 21). Wellicht volgend jaar zal de molen er, naast kasteel ‘Puyenbrug’, heropgericht worden. Spijtig dat Christian van de Walle de Ghelcke dit niet meer zal kunnen meemaken.

Literatuur

Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 150-151 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9).
C. Devyt, "Westvlaamse Windmolens", Brugge, 1966, p. 124.
Lieven Denewet, "Ons lid Christian van de Walle de Ghelcke overleden. Neef van Alfred Ronse uit Gistel", Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, 2005, nr. 1.
Jacques Lorthiois, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (119).

Overige foto's

Bergjesmolen, Wachtebeke (Lochristi), Foto: Maarten Osstyn, Adegem, 26.09.2009. | Database Belgische molens
© Foto: Maarten Osstyn, Adegem, 26.09.2009.
Bergjesmolen, Wachtebeke (Lochristi), Foto: Marnix Bogaert, 29.04.2007 | Database Belgische molens
© Foto: Marnix Bogaert, 29.04.2007
Bergjesmolen, Wachtebeke (Lochristi), Foto: Marnix Bogaert, 29.04.2007 | Database Belgische molens
© Foto: Marnix Bogaert, 29.04.2007
Bergjesmolen, Wachtebeke (Lochristi), De molen te Assebroek voor zijn demontage in 1987. Prentkaart Ons Molenheem | Database Belgische molens
© De molen te Assebroek voor zijn demontage in 1987. Prentkaart Ons Molenheem