Erembodegem (Aalst), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Stampkot
- Ligging
- Ninovesteenweg 28
9320 Erembodegem (Aalst)
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Geo positie
- 50.924713, 4.035484 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Gilbert Claus-Pauwels
- Gebouwd
- 1781
- Type
- Binnenrosmolen
- Functie
- Oliemolen
- Kenmerken
- Zandstenen deur- en raamomlijstingen
- Gevlucht/Rad
- Groot spoorwiel
- Inrichting
- Nog het bakstenen looppad, de eikenhouten wentelas, twee wentelwielen en de paardenput
- Toestand
- Gerenoveerd tot woonhuis
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd, wel op vastgestelde lijst van het bouwkundig erfgoed - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Op aanvraag (tel. 053 21 19 77, G. Claus)
- Database nummer
- 1882
- Ten Bruggencatenummer
- 51882
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Deze voormalig binnenrosmolen om olie te slaan dateert uit 1781. Dat jaartal staat ingegrift in de zandstenen steekboogdeur aan de zijgevel van de rosmolen. Het gebouw is heden aangepast tot woonhuis met dubbelhuisopstand. Van de oude olieslagmolen, eerst werkend met paardenkracht, later met stoom, bleef het bakstenen looppad, de eikenhouten wentelas en één van de tandraderen, alsook de paardenput behouden. Het woonhuis werd in 1965 afgebroken. Gewezen schepen Gilbert Claus verbouwde de schuur met de overblijfselen van de olierosmolen in 1972-1973 om tot woning. Bij deze renovatie werd naast het huis de ligger van de kantstenen in brokstukken teruggevonden.
Bouwkundige beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Het rosmolengebouw is een bak- en zandsteenbouw van een bouwlaag, met respectievelijk zeven en vijf traveeën in de voor- en linkerzijpuntgevel, onder een groot mank dak, bedekt met pannen. De gevels werden gezandstraalde en deels hervoegd. Verankerde voorgevel met links hoekstenen. Steekboogvensters in omlijstingen van kleine baksteen met hoekstenen tussen, arduinen lekdrempels. Verhoogde deurtravee, uitgewerkt tot een vereenvoudigd halsgeveltje. Herbruikte deur met houten waaier in een arduinen omlijsting met geprofileerd beloop en druiplijst (18de eeuw), afkomstig van het in de jaren 1970 gesloopte herenhuis Meert op de Houtmarkt te Aalst. Twee steekboogdeuren.
De achtergevel is deels heropgebouwd volgens de oorspronkelijke opstand, met mansardeverdieping. Drie gelijksoortige, grotere steekboogvensters en toegevoegde nieuwe steekboogpoort. Verankerde linker zijpuntgevel met hersteld aandak met vlechtingen op schouderstukken. Gelijksoortige benedenvensters, links toegevoegd, en rechts authentiek met sponning en duimen. Bovenvensters met houten latei en arduinen onderdorpel. Zandstenen steekboogdeur, sluitsteen gevat in een gevorkt muuranker, gedateerd "17(8)1" op de imposten. Steekboogdeur. rechter zijgevel van drie ongelijke traveeën met hersteld aandak met vlechtingen op schouderstukken.
Gelijksoortige steekboogvormige benedenvensters, rechthoekige kleine bovenvenstertjes en centrale deur onder houten latei. Recente kleine aanbouw onder zadeldak (pannen) met aandak tegen rechter zijgevel. Met klimop begroeide losstaande bakstenen schouw voor achtergevel.
In de woonkamer is het bakstenen looppad van het paard nog zichtbaar. Deze looppiste werd bij de renovatie wel enigszins versmald om niet te veel plaats in de huidige woonkamer in te nemen. De kollergang is verdwenen maar de ligger lag, in drie stukken gebroken, in de tuin. Deze is terug op zijn plaats gebracht en dient nu als open haard.
Boven deze gewezen kollergang steekt nog de wentelas met schijfloop om de beweging naar de persblok over te brengen.
De pers zelf is verdwenen maar de exenter die de heien in beweging bracht is wel nog aanwezig.
Er zijn twee diametraal staande uitsteeksels op de liggende as. Deze konden, per asomwenteling, tweemaal de heien heffen en laten vallen.
Wat opvalt is dat deze exenters zoveel groter zijn als in vergelijkbare molens, ze geven me de indruk dat ze van een veel grotere installatie kwamen.
Zou de installatie niet afkomstig kunnen zijn van de bijbehorende windmolen (zie: Erembodegem, Molen van het Lokerenveld, Belgische Molenbestand - Verdwenen Molens).
Lieven DENEWET
Literatuur
De Potter F.-Broeckaert J., "Geschiedenis van de gemeente der provincie Oost-Vlaanderen", Gent (1895), reeks V, dl.
Gaublomme V., "Beknopte geschiedenis van Erembodegem", Het Land van Aalst, II, 1950, 6.Peter Paul Geubels, "Eigentijds wonen in een gerestaureerde olieslagerij uit de achttiende eeuw", Het Nieuwsblad, 26.01.1993.
Georges Souffreau, "De verdwenen stenen windmolen op het Lokerenveld in Erembodegem", in: Vlaamse Molens, II, 2008, nr. 3, p. 8-10.
http:// aalstwaarisdetijd.forumup.be