Molenechos's Homepage Molenechos.org

Iddergem (Denderleeuw), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem
Ligging
Bakergemsmolenstraatje 5
9472 Iddergem (Denderleeuw)
zijweg van Steenweg
grens met Ninove
(vroeger op grondgebied Ninove)
Bakergem
op de Molenbeek
kadasterperceel A47
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
50.872849, 4.056895 (Google Streetview)
Eigenaar
Davy D'Haese, Ninove
Gebouwd
voor 1224 / 1430 / 19de eeuw
Type
Bovenslag watermolen
Functie
Oliemolen, later korenmolen
Gevlucht/Rad
Metalen bovenslagrad (verwijderd)
Inrichting
Verwijderd
Toestand
Gerenoveerd als woning
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
1456
Ten Bruggencatenummer
51456  
© Marnix Bogaert, 18.07.2020

Beschrijving / geschiedenis

De Slagmolen of molen van Bakergem (naar de plaatsnaam) is een watermolen op de Molenbeek in het Bakergemsmolenstraatje, een zijweg van de Steenweg, op 4,6 km ten noorden van het centrum van Ninove, op de grens met Ninove (tot aan een grenscorrectie stond de molen op het grondgebied van Ninove)

De eerste vermelding als een korenmolen dateert van 1224.
In  1430 werd een oliemolen toegevoegd.

Vermeldingen in 1473: "Clays de Slachmoldere tient en fief dudit chatel de Liedekerke le moulin de Bakerghem" ... "molin nommé en flamand de slachmolen van Bakerghem" (Algemeen Rijksarchief Burssel, Rekenkamer, anno 1473).

Uit de penningkohieren van Ninove(f° 47 v°): "Cypriaens Martins haudt van de zelven weghe een watermeuIen metten vivere (te Bakerghem) ligghende over Ereghem, met noch 3 lijnen meers onder Leeuwe tsrs voor 133p.Uit de penningkohieren van Denderleeuw van 1571 (f° 35v°): "meersch inden slachmeuten" (wijk Bakergem).

Voor 1811 werd hij wederom omgevormd in een korenmolen.

We zien hem aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het symbool van een waterrad
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1845)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1855) met het symbool van een waterrad en met de vermelding "M(oul)in".

Uit het proces-verbaal van afpaling van Ninove uit 1811:
"L'autre moulin appartient à François Van Daelen et est occupé par lui, il est de même valeur que le moulin à eau de Madame Kiekens. C'est d'après ces données que l'expert a fait l'évaluation des moulins en avant soin de faire la déduction d'un tiers du montant des baux pour les réparations".

Eigenaars na 1810:
- 1811, eigenaar: Van Daelen François
- voor 1834, eigenaar: Van Daelem-Schoonjans Gaspard, de weduwe, molenarin te Ninove
- 16.01.1857, deling: Van Dalem Charles, Ninove (notaris De Deyn)
- 26.10.1870, deling: Van  Dalem-Cooman Alphonse, Ninove (notaris Van Ham)
- 08.07.1930, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Alfons Van Dalem)
- 22.09.1930, verkoop: De Mets-Neys Petrus, molenaar te Ninove
- 2005, openbare verkoop: Davy D'Haese

Op zondagnamiddag 25 augustus 1895 trokken twee kapoenen van 10 à 11 jaar het schof van de watermolen open. Dadelijk kwam de molen in beweging.  Molenaar De Smet was toen afwezig. C. Herremans bemerkte het, maar vooraleer hij de molen kon stilleggen, waren al vele kammen van het raderwerk vernield. De schade werd op 120 à 130 frank berekend.

De watermolen was in 1938 nog in werking maar werd in 1955 omschreven als landgebouw.
Het bakstenen gebouw onderging een zware brand in 1959. Het bovenslagrad verdween.

Het watermolenmolengebouw staat in het verlengde van het woonhuis en werd in 2005 openbaar verkocht. Bij de renovatie in 2010 verdwenen de laatste sporen van het binnenwerk.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Aanvullende informatie

De Denderbode, 1 september 1895
Iddergem. De malheuren slapen hier niet. Zondag namiddag trokken twee kapoenen van 10 à 11 jaar het schof van den watermolen van sieur De Smet. Dadelijk kwam de molen in beweging. Zekere C. Herremans bemerkte het, doch vooralleer hij den molen kon stilleggen, waren vele tanden van het raderwerk aan stukken gevlogen. De schade wordt op 120 à 130 frank berekend. De molenaar De Smet was op dat ogenblik afwezig.

De Streekkrant (ed. Ninove-Geraardsbergen), 19.05.2005, p. 27.
"Advertentie van vrijwillige openbare verkoping, kantoren van Notaris Ingrid Evenepoel te Ninove en Notaris Michaël Pieters te Ninove. Gemeente Denderleeuw, voorheen Iddergem. Koop één: een landelijke woning met tuin; koop twee: een magazijn (voorheen: molengebouw); koop drie: een perceel weide"

Mailbericht Adriaan de Weghe, 15.07.2018 (adriaandw @ telenet.be)
Als lid van de Heemkundige Kring Iddergem doe ik onderzoek naar de Bakergemmolen.
Ik vond informatie uit archieven die teruggaan tot 1224.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamer (1473).
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Ninove, 1571, f° 47 v°.
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Denderleeuw, 1571, f° 35v°.
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het symbool van een waterrad
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1845)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1855) met het symbool van een waterrad en met de vermelding "M(oul)in".

Werken
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962)
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.

Persberichten
- De Denderbode, 1 september 1895
- De Streekkrant (ed. Ninove-Geraardsbergen), 19.05.2005, p. 27.

Mailberichten
- Robert Van Ryckeghem, Sint-Andries, 14.08.2014.
- Maarten Osstyn, Adegem, 24.08.2014, 31.10.2015, 07.11.2015.
- Adriaan de Weghe, lid van de Heemkundige Kring Iddergem, 15.07.2018 (voert een historisch onderzoek uit).

Overige foto's

Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Marnix Bogaert, 18.07.2020 | Database Belgische molens
© Marnix Bogaert, 18.07.2020
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Marnix Bogaert, 18.07.2020 | Database Belgische molens
© Marnix Bogaert, 18.07.2020
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009 | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Foto: Maarten Osstyn, Adegem, aug. 2006  | Database Belgische molens
© Foto: Maarten Osstyn, Adegem, aug. 2006
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009 | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009 | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009 | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem, sept. 2009
Slagmolen, Bakergemmolen, Molen van Bakergem, Iddergem (Denderleeuw), Foto: Maarten Osstyn, Adegem, aug. 2006 | Database Belgische molens
© Foto: Maarten Osstyn, Adegem, aug. 2006