Molenechos's Homepage Molenechos.org

Ursel (Aalter), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Baelkes molen, Steyaertsmolen
Ligging

IJzeren Hand 23


9910 Ursel (Aalter)
400 m Z v.d. kerk
kadasterperceel B488bisb
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
51.126545, 3.486730 (Google Streetview)
Eigenaar
Familie Baele
Gebouwd
1858
Type
Stenen bergmolen
Functie
Koren- en oliemolen
Kenmerken
Mansardekap (verwijderd)
Gevlucht/Rad
Verwijderd in 1946
Inrichting
Nog enkele restanten
Toestand
Romp zonder kap en gevlucht
Bescherming
niet,
Niet beschermd; wel op vastgestelde lijst bouwkundig erfgoed
Erfgoed id
33399
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
1409
Ten Bruggencatenummer
04190  
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden

Beschrijving / geschiedenis

Deze stenen bergmolen werd opgericht als een stenen koren- en oliemolen in 1858 mits toelating van de Bestendige Deputatie van Oost-Vlaanderen d.d. 8 mei 1858 aan Jean-Baptiste Van Cleemput-Pante, landbouwer en kamslager te Ursel. Tegen de aanvraag waren geen bezwaren gerezen en het college van burgemeester en schepenen van Ursel had op 20 april 1858 een gunstig advies gegeven.

Opeenvolgende eigenars:
- 1858, opbouw: Van Cleemput-Pante Jean-Baptiste, molenaar te Ursel
- na 1866, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jean-Baptiste Van Cleemput)
- 23.08.1875, erfenis: de kinderen: Van Cleemput Louis en Van Cleemput Désiré (overlijden van de weduwe Pante)
- 01.04.1878, erfenis: Van Cleemput Désiré, molenaar te Ursel (overlijden van Louis Van Cleemput)
- 12.11.1895, verkoop: Steyaert-Standaert Evarist, molenaar te Ursel (notaris Bouckaert)
- 18.12.1943, erfenis: en de kinderen (overljiden van vrouw Standaert)
- 22.09.1954, verkoop: a) Baele-Verheye Marcel (1922-2000) (voor 1/2), molenaar te Ursel en b) Baele-De Keyser Cyriel (voor 1/2), molenaar te Ursel (notaris Maeyens)
- 2000, erfenis: a) Baele-Verheye Marcel, de weduwe (voor 1/2), te Ursel en b) Baele-De Keyser Cyriel (voor 1/2) (overlijden van Marcel Baele)

Jan Baptist Van Cleemput werd opgevolgd door zijn weduwe Pante (+1875) en zijn kinderen Louis (+1878) en Désiré Van Cleemput. In 1893 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog op windkracht gemalen. In 1895 werd de molen gekocht door Evarist Steyaert-Standaert.

De windmolen bleef tot in 1920 in gebruik en werd in 1946 onttakeld. In 1954 werd de molen verkocht aan de gebroeders Marcel Baele-Verheye (1922-2000) en Cyriel Baele-De Keyser.

Tot in 1984 werd nog elektrisch gemalen. De romp brandde uit in 1990. De weduwe van Marcel Baele (1922-2000), één van de twee broers-molenaars, woonde tot aan haar overlijden in 2008 nog op het hof. Ze reden zelf rond met het gemalen meel. In de volksmond spreekt men nog altijd "Baelkes molen".

Thans resteert nog enkel bakstenen romp, doorbroken door getoogde openingen. De molenwal is afgegraven.

Overgebleven restanten van de inrichting (2010)
- Anderhalve steenkoppel (drie molenstenen), gedemonteerd en uitgesteld rond de molen
- Eén vloerbalk (nog op zijn plaats) en één ingestort
- Overblijfsel van het lichtwerk (zeer slechte staat, ingestort)
- Stormkabel en bliksemafleider (restanten nog zichtbaar)
- Een landmeter (molenvreemd)

Het molenaarshuis is een aangepast woonhuis van zes traveeën onder zadeldak (pannen, nok parallel met de straat), mogelijk met oudere kern. Thans gecementeerde gevels met rechthoekige vensters (nieuw houtwerk en luiken) en getoogd deurtje.

De molenromp en het molenaarshuis zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Eric Plovyt, Ursel, Lieven Denewet & Maarten Osstyn, Adegem

Literatuur

Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985;
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2, p. 168 (Gent, 1962).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
Paul Huys, "Molen en molenaar te kijk gesteld. Molinologische opstellen II, Gent, Provinciebestuur, 1996, p. 342.
Ryserhove A., Het Knesselare en Ursel van toen, Brugge, 1983, p. 130-131.
De Potter F. & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 6, Gent, 1864- 1870.
Moelaert R. & Ryserhove A., Heemkundige speurtocht door Ursel, in "Ons Meetjesland", IX, 2, 1976, p. 42-72.
Ryserhove A.-Vandeveire J., Oud Ursel, in Appeltjes van het Meetjesland, Jaarboek nr. 24, 1973 p. 244-305.
Verstraete D., Historische verkenningen in het Meetjesland, Maldegem, 1982, p. 155-199.
Bogaert C., Lanclus K. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Waarschoot - Zomergem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N5, Brussel - Turnhout, 1994

Overige foto's

Baelkes molen, Steyaertsmolen, Ursel (Aalter), Foto: Donald Vandenbulcke, Staden | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden
Baelkes molen, Steyaertsmolen, Ursel (Aalter), Foto: Robert Van Ryckeghem | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem
Baelkes molen, Steyaertsmolen, Ursel (Aalter), Foto: Denis Van Cronenburg, 14.11.2009 | Database Belgische molens
© Foto: Denis Van Cronenburg, 14.11.2009
Baelkes molen, Steyaertsmolen, Ursel (Aalter), Foto: Denis Van Cronenburg, 14.11.2009 | Database Belgische molens
© Foto: Denis Van Cronenburg, 14.11.2009
Baelkes molen, Steyaertsmolen, Ursel (Aalter), Links Braets molen; rechts Baelkes of Steyaerts molen. Prentkaart afgestempeld 01.04.1909 (coll. Eric Plovyt, Ursel) | Database Belgische molens
© Links Braets molen; rechts Baelkes of Steyaerts molen. Prentkaart afgestempeld 01.04.1909 (coll. Eric Plovyt, Ursel)