Molenechos's Homepage Molenechos.org

Oosterzele, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Roosbloemmolen, Molen Schreyen
Ligging
Roosbloemstraat 1A
9860 Oosterzele
bij het kruispunt met de Geraardsbergsesteenweg
Smissenhoek
kadasterperceel A665
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
50.945244, 3.819194 (Google Streetview)
Eigenaar
N. De Vuyst, Oosterzele
Gebouwd
voor 1600 (hout) / 1862 (hout) / 1884 (steen)
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Nieuwe buitenmuur en andere vensterschikking
Gevlucht/Rad
Verwijderd na vernieling in 1940
Inrichting
Verwijderd
Toestand
Romp gerenoveerd tot woning
Bescherming
niet,
Niet beschermd, wel in vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
1404
Ten Bruggencatenummer
03444  
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden

Beschrijving / geschiedenis

De Roosbloemmolen (naar de ligging) of Molen Schreyen (naar de laatste molenaar) is een stenen bergmolen in de Roosbloemstraat, bij het kruispunt met de Geraardsbergsesteenweg, op 1,1 kilometer ten noordoosten van de kerk van Oosterzele.

Hij werd voor 1600 opgericht als een staakmolen om graan te malen. We vinden hem aangeduid op de zgn. Ferrariskaart uit ca. 1775, met een bruin molentekentje zonder benaming.

In de Gazette van Gend van 8 juli 1793 verscheen een advertentie waarbij de molen te koop of te huur werd aangeboden. De toenmalige gebruikers waren de weduwe en kinderen van Jacobus Coorde: "Op verzoek van de weduwe van Jan Baptiste van der Haegen wordt in de herberg “het Satyn” te Oosterzele openbaar verkocht of verpacht : een schone, welbeklante korenwindmolen, staande in Oosterzele “op het gehuchte de Smessenbroek”, gebruikt door de weduwe en hoirs van Jacobus Coorde; vrij vanaf 1 augustus a.s. Inlichtingen bij notaris Haesebeyt in Gent (aan de Watermolenbrug)".

Een nieuwe openbare verpachting gebeurde einde 1800-begin 1801. De Gazette van Gend van 29 december 1800 en 1 januari 1801 meldt: "Wordt te pachten gepresenteerd, om op 25 nivôse jaar IX (of 15 januari 1801) in gebruik genomen te worden: een schone en welbeklan-te korenwindmolen, staande op het gehucht te Smessenbroecke. Inlichtingen bij Pieter Francies Haeserbeyt te Gent aan de Watermolenbrugge." 

Wordt te pachten aangeboden: een schone, welbeklante korenwindmolen te Oosterzele op het gehucht te Smessenbroecke. Inlichtingen bij Pieter Francies Haeserbeyt, te Gent, aan de Watermolenbrug.

In 1822 was er onrust onder de inwoners van Oosterzele omwille van de "Hollandse" maalbelasting die koning Willem II had ingesteld.

Beschrijving in het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Oosterzele uit 1822:
"il existe (dans la commune d'Oosterzele) deux moulins à vent, tous deux construits en bois servant à moudre du grain. Ils sont situés tous les deux sur la grande route de Gand à Grammont. Le 1er appartenant à Marie Van der Schueren et le 2e à Marquis de Rhodes. D'après les informations que l'expert a prises sur la valeur locative de ces usines et en égard à leur situation et à la population qui les entoure, il estime qu'elles doivent être portées à un revenu égal de fl. 180. Déduction d'un tiers pour frais de réparations et d'entretien, reste en revenu net fl. 120."

Na brand in 1860 werd de molen in 1862 als staakmolen herbouwd. In 1884 werd die vervangen door een stenen bergmolen.

Eigenaars na 1820:
- 1822, eigenaar: Van der Schueren Marie Justine, te Aalst
- 23.09.1837, deling: Matthijs Leocadre, landbouwer te Wetteren en consoorten (notaris De Weerdt)
- 23.11.1837, verkoop: Galmart-Van Driessche Ange, olieslager te Oosterzele (notaris De Weerdt)
- 14.01.1841, erfenis: de weduwe Séraphine en de kinderen (kinderen: a) Galmart Charles Henri, minderjarige te Oosterzele, b) Galmart ANge Bernard, zonder beroep te Oosterzele en c) Galmart Delphine, zonder beroep te Oosterzele) (overlijden van Engelbert)
- 10.07.1854, verkoop: Limpens-Loeven Pepin, landbouwer te Oosterzele (notaris Verstraeten)
- na 1884, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Loevens)
- 27.07.1885, gift: a) Limpens Pepin (voor vruchtgebruik), landbouwer te Oosterzele en b) Limpens Severin (voor naakte eigendom), landbouwer te Oosterzele (notaris Bouckaert)
- 27.09.1892, einde vruchtgebruik: Limpens-Baeyens Séverin, landbouwer te Oosterzele (overlijden van Pepin Limpens)
- 1922, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Baeyens)
- 06.03.1922, verkoop: Schreyen-Van Bever Pepin Alfred, Oosterzele (notaris Verbrugghen)
- 10.11.1956, afstand: Schreyen-De Graeve Albert Omer, molenaar te Oosterzele (notaris Pede - A665f = windmolen)
- 1982, eigenaar: Braeckman-De Vuyst Armand Gustaaf, te Oosterzele
- 2014, eigenaar: De Vuyst N., Oosterzele

De molen geraakte beschadigd in 1940 bij de doortocht van de Duitsers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in Oosterzele een Duitse soldaat doodgeschoten. De Duitsers stelden hierop een onderzoek in naar mogelijk medeplichtigen of daders onder de Oosterzeelse bevolking. Een aantal burgers werden opgepakt waaronder deken De Vis. Ze werden opgesloten in de Roosbloemmolen in de Roosbloemstraat, met o.a. deken Karel De Vis (+1945). Onder de gevangenen zat een zwangere vrouw wiens kind in de molen geboren is.

Molenaar Albert Schreyen maalde na de tweede wereldoorlog niet meer met windkracht, maar met een mechanische maalderij in de romp. De romp werd deels beraapt en gecementeerd. Sommige van de kleine gebogen vensteropeningen werden gedicht. Het geklinknagelde gevlucht ging in 1956 naar de Vinkemolen te Oosterzele. De molenbelt werd afgegraven. De maalderij werd rond 1980 stilgelegd en de romp werd gebruikt als bergplaats. In de jaren 1990 werd de kuip gerenoveerd en ingericht als woning. Hierbij werd een nieuwe buitenmuur in gele baksteen gemetseld en er kwam een andere vensterschikking. Van het moleninterieur bleef niets bewaard.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Aanvullende informatie

Gazette van Gend, 8 juli 1793 (verpaching)
Op verzoek van de weduwe van Jan Baptiste van der Haegen wordt in de herberg “het Satyn” te Oosterzele openbaar verkocht of verpacht : een schone, welbeklante korenwindmolen, staande in Oosterzele “op het gehuchte de Smessenbroek”, gebruikt door de weduwe en hoirs van Jacobus Coorde; vrij vanaf 1 augustus a.s. Inlichtingen bij notaris Haesebeyt in Gent (aan de Watermolenbrug).

Gazette van Gend, 29 december 1800 (8 nivôse jaar IX), 1 januari 1801 (11 nivôse jaar IX).
"Wordt te pachten gepresenteerd, om op 25 nivôse jaar IX (of 15 januari 1801) in gebruik genomen te worden: een schone en welbeklan-te korenwindmolen, staande op het gehucht te Smessenbroecke. Inlichtingen bij Pieter Francies Haeserbeyt te Gent aan de Watermolenbrugge."

De Denderbode, 05.03.1854; 09.04.1854 (verpachting)
Te huren te Oosterzele. Eenen windmolen en olieslagerij met hof te Oosterzele, gehucht Smissenbroek, aan den steenweg van Gent naar Geraardsbergen. Notaris Van Caneghem (Oosterzele) of burgemeester De Vriendt van Zomergem. 12 maart 1854, 10 maart 1854 en 26 maart 1854.

 

Literatuur

Gedrukte bronnen
- Gazette van Gend, 8 juli 1793.
- Gazette van Gend, 29 december 1800 (8 nivôse jaar IX), 1 januari 1801 (11 nivôse jaar IX).
- De Denderbode, 05.03.1854; 09.04.1854 (verpachting)

Werken
Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985, p. 410. 
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
John Verpaalen, "Romp krijgt nieuwe functie", in: Levende Molens, februari 1997.
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten 0-R", Opwijk, 2006, p. 26.
Bogaert C. & Verbeeck M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N2, Brussel - Turnhout, 1989.
Lucien De Smet, "Onrust in Oosterzele in 1822 omwille van de maalbelasting", Het Land van Rode, nr. 145, 2009, p. 12 e.v.

Info
Bastiaan Notebaert, 04.02.2010.

Overige foto's

Roosbloemmolen, Molen Schreyen, Oosterzele, Foto Marnix Demoor, 28.06.2010 | Database Belgische molens
© Foto Marnix Demoor, 28.06.2010
Roosbloemmolen, Molen Schreyen, Oosterzele, Romp voor de verbouwing tot woning. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Romp voor de verbouwing tot woning. Verzameling Ons Molenheem
Roosbloemmolen, Molen Schreyen, Oosterzele, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Roosbloemmolen, Molen Schreyen, Oosterzele, Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Roosbloemmolen, Molen Schreyen, Oosterzele, Prentkaart ed. Van Vlieberge zusters, Oosterzele (coll. Ignace Mollaert) | Database Belgische molens
© Prentkaart ed. Van Vlieberge zusters, Oosterzele (coll. Ignace Mollaert)