Beveren-Waas, Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Molen Van Hove, Nieuwe Molen
- Ligging
- Vesten 68
9120 Beveren-Waas
zuidzijde
kadasterperceel E 11
tot 1932 in Melsele (D 11)
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Geo positie
- 51.215965, 4.268966 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Familie Van Hove
- Gebouwd
- 1787 (houten achtkant) / 1822 (steen)
- Type
- Stenen stellingmolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Boven elkaar geplaatste vensters
- Gevlucht/Rad
- Geklinknagelde roeden (verwijderd)
- Inrichting
- Gedeeltelijk: 1 koppel natuurstenen (windmolen), 2 koppels kunststenen (maalderij), 2 builen, 3 mengers, 4 elevatoren, haverpletter, hamermolen, elektromotor
- Toestand
- Gerenoveerde molenkap
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd, wel vastgesteld als bouwkundig erfgoed - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Niet toegankelijk
- Database nummer
- 1393
- Ten Bruggencatenummer
- 03477
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen Van Hove of de Nieuwe Molen is een stenen stellingmolen met vijf zolders om graan te malen. Hij staat aan de zuidzijde van Vesten (nr. 68). Het perceel waarop de molen behoorde tot in 1932 tot de gemeente Melsele (sinds 1977 een deelgemeente van Beveren-Waas).
De molen werd in 1787 gebouwd door molenmaker Jan Verelst uit Beveren-Waas als een "Hollandse graanwindmolen"; een achtkante bovenkruier met een houten bovenbouw op een stenen staketsel.
Op 16 en 23 floréal en 1 prairial (1801) werd in Beveren (Waas), ten huize van Jacobus Maes, hostelier in den Hert, openbaar verkocht: een schone Hollandse graanwindmolen, enige jaren geleden nieuw gebouwd en gemaakt, gestaan en gelegen te Melsele in de wijk Jan Bekenshouc, in grond 220 roeden groot, palende oost advocaat Rotthier, zuid en west Michiel Buytaert en noord de kasseiweg naar Antwerpen.
De windmolen brandde uit op 30 augustus 1822, tussen 3 en 4 uur 's morgens. In de "Gazette van Gend" nr. 1119 van 2 september 1822 verscheen hierover het volgend verslag: "Op 30 augustus, tussen 3 en 4 uur in de morgen, brak een brand uit op de windmolen van sieur Verhaeghen, gelegen tussen Beveren en Melsele, geen half kwartuur hiervandaan. De brand was hevig en op nog geen uur tijds werd de molen met alle granen en de volledige moleninhoud de prooi der vlammen; alleen de woning van de eigenaar, sieur Verhaeghen, bleef gespaard. Deze molen was in 1787 gemaakt door de “beroemde” molenmaker Jan Verelst uit Beveren. De molen was verzekerd bij de Antwerpse Assurantiecompagnie van de Schelde voor een bedrag van 14000 (Nederlandse) guldens. De oorzaak van de brand is onbekend."
De molen werd in 1822 herbouwd tot de huidige ronde stenen stellingmolen (cf. de sluitsteen van de korfboogpoort, de windvaan op de molen en de restanten in de funderingen) door de toenmalige molenaar A.M. Thys voor Dominique Verbraeken-Tassijns. Zijn weduwe en kinderen (waaronder de latere opvolger Frans Verbraeken) kregen op 26 januari 1850 de toestemming van de Bestendige Deputatie van Oost-Vlaanderen om een stoommachine toe te voegen.
We zien hem aangeduid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) als "Nieuw Molen, Moulin", op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "Nieuwe Molen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) als "Nieuwmolen".
In 1895 werd de molen verkocht aan François Van Hove-Cant (+1922). Hij werd opgevolgd door Jean Van Hove (1933), Gerard Van Hove-Maes (1935), Frans Van Hove-Vogels (1967). Nog steeds is de molen in handen van de familie Van Hove.
In 1924 werd de molen ontdaan van wieken, staartwerk en houten galerij. Er werd enkel nog gemalen met een gasmotor en vanaf 1927 met een elektromotor.
Tot aan het overlijden van Frans Van Hove in 1975 bleef de maalderij voor bloem en veevoeder in werking.
In 1995 voerde Albert Dierickx herstellingswerken uit: de molenkap kreeg een nieuwe bedekking met kunstleien en de twee bovenste zoldervloeren werden vernieuwd. Na zijn overlijden in 1995 werden de werken niet verdergezet.
De inrichting is nog grotendeels bewaard: 1 koppel natuurstenen (windmolen), 2 koppels kunststenen (maalderij), 2 builen, 3 mengers, 4 elevatoren, haverpletter, hamermolen, elektromotor.
De gaaf bewaarde molenromp - die wel herstellingen nodig heeft - met de gerenoveerde molenkap en zijn grotendeels bewaard interieur, verdient beslist een wettelijke bescherming als monument. Sinds 5 oktober 2009 is hij wel vastgesteld als bouwkundig erfgoed.
Opeenvolgende eigenaars:
- 1822, heropbouw: Verbraeken-Tassijns Dominique, molenaar
- voor 1850: Verbraeken-Tassijns Dominique, de weduwe en kinderen (overlijden van Dominique Verbraeken)
- 1895, verkoop: Van Hove-Cant François
- 1922, erfenis: Van Hove-Cant François, de weduwe, landbouwster te Beveren-Waas (overlijden van François Van Hove)
- 22.04.1933, verkoop: Van Hove Joannes Laurentius (Jean) en consoorten, molenaar te Beveren-Waas (notaris Lesseliers)
- 30.12.1935, regularisatie: Van Hove-Maes Gerardus, molenaar te Beveren-Waas (notaris Lesseliers)
- 29.12.1967, verkoop: Van Hove-Vogels Frans Herman Maria, molenaar te Beveren-Waas (notaris Vercauteren)
- 1975, erfenis: Van Hove-Vogels Frans, de weduwe (overlijden van Frans Van Hove)
- 2021, eigenaar: Van Hove familie
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775) (niet aangeduid)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)
Gedrukte bronnen
- Gazette van Gent, 4 en 7 mei 1801, of 14 en 17 floréal jaar IX (verkoopsadvertentie)
- "Gazette van Gend" nr. 1119 van 2 september 1822 (verslag van de brand van 30 augustus 1822)
Werken
- Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985;
- Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963);
- Joris Vergauwen, "Ilse kent kneepjes van het vak. J. Verpaalen, "Molen van Hove in Beveren - nieuwe kap voorkomt verdere aftakeling", in: Levende Molens, januari 1996.
- Red., "De Van Hove-molen wordt hersteld", Het Land van Beveren, XXXVIII, 1995, 4, p. 197-198.
- "Inventaris van het Oostvlaams molenpatrimonium", Gent, 1977, p. 11.
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Ons Molenheem, 1996, p. 86-87; Ibid., Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Ons Molenheem, p. 47.
- W. Smet, "Kijk op het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1976.
- W. Smet, "De Windmolens in het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1974.
Persberichten
- "Molenaarsdochter (34) neemt familiebedrijf over", in: Gazet van Antwerpen, editie Waas & Dender, 07.06.2005, p. 23.
Mailberichten
- Stef van Hove, 09.05.2018.
- Kristel van Hove
- Willy Van Moer
- Maarten Osstyn, Beveren, 22.03.2018 (die een plaatsbezoek bracht).