Zulzeke (Kluisbergen), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Paepscheuremolen, Ramscheutemolen
- Ligging
- Zeelstraat 2
9690 Zulzeke (Kluisbergen)
0,7 km ZO v.d. kerk
op de Molenbeek
kadasterperceel A961bis
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Geo positie
- 50.785671, 3.578305 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Lieven Lambrecht
- Gebouwd
- Voor 1574
- Type
- Bovenslag watermolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Natuur- en bakstenen gebouw
- Gevlucht/Rad
- Houten bovenslagrad (verwijderd)
- Inrichting
- Nog gedeeltelijk
- Toestand
- Gedeeltelijk hersteld
- Bescherming
- M: monument,
13.11.2003 - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Op afspraak (tel. 055 38 83 33, L. Lambrecht)
- Database nummer
- 1123
- Ten Bruggencatenummer
- 01737
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Paepscheuremolen is een graanwatermolen in de Zeelstraat 2 op de Molenbeek, die de grens vormt tussen Nukerke en Zulzeke, ten noordoosten van de boerderij Paepscheure, op 600 meter ten oosten van de kerk van Zulzeke. De Kuitholbeek, die op de westelijke flank van de Kruissens ontspringt, krijgt wat verder de naam Meulebeek of Molenbeek, vormt de grens tussen Nukerke en Zulzeke en bracht aan de eerste grote hoeve die ze aandoet, het houten waterrad van de Paepscheuremolen in beweging.
Hij bestond al in 1574. Dan werd de "molen te Rubschiete" door Cathelijne Van Heybrouckt, weduwe van Jacques van Ghersdale, in verhuring gegeven aan Pieter Vandeputte fs. Jans.
Uit de penningkohieren van Kwaremont van 1577 (f° 49v°, 50 r°): "Hercules de Coninck haudt in pachte van mejoncvrauwe We van Jasques van Ghersdale eene watermeuien voor de somme van 60 p. par. ts(iae)rs."
De watermolen behoorde in 1834 tot de 1ste klas, met een kadastraal inkomen van 114 frank.
In de 19de eeuw was de molen in het bezit van adellijke grondbezitters uit Gent.
Het natuur- en bakstenen gebouw geraakte sterk in verval en stond zelfs op instorten.
In 1998 werden instandhoudingswerken uitgevoerd door drie medewerkers van het Oost-Vlaams provinciaal molencentrum Mola, leden van de vzw Levende Molens Oost-Vlaanderen (voorloper van de huidige vzw Oost-Vlaamse Molens) (Firmin Standaert, Johan De Punt), in samenwerking van de Afdeling Monumenten en Landschappen (voorlopig van het huidig Agentschap Onroerend Erfgoed) - Vakgebied Industrieel Erfgoed (Hilbrand De Vuyst). Er werd o.m. gezorgd voor een nieuwe dakbedekking met pannen. In 2003 werd de molen samen met zijn inrichting beschermd als monument.
Bouwkundige beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)
Alleenstaand rechthoekige en overwegend bakstenen molenhuis onder pannen zadeldak, waarschijnlijk nog grotendeels uit de 17de of 18de eeuw. Watergevel op hoge verankerde hardstenen onderbouw met hoekkettingen en bakstenen puntgeveltop. Andere puntgevel met vlechtingen, rechthoekige deur en gedicht zoldervenster. Gedichte korfbogige toegangspoort in deels bepleisterde langsgevel met een paar houten verankeringen, een hoog geplaatst beluikt houten bolkozijn met dito tralies. Resten van een soortgelijk venster in de watergevel. Nog authentieke deur en vensters in tweede langsgevel.
De molen bezit nog twee steenkoppels, die volledig ineen zijn gezakt. Het aswiel drijft deze twee koppels rechtstreeks aan. De houten wateras is een stuk ingekort, tot in het asgat. Het houten bovenslagrad is verwijderd. Behouden strekdam en bakstenen overwelving onder brug over beek.
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van Saceghem Thadée Joseph Hycacinthe, rentenier te Gent
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Thadée Van Saceghem)
- 28.04.1855, deling: Van de Woestijne-Vandenhecke Edmond Joseph Marie, eigenaar te Gent (notaris Lamme)
- 1864, erfenis: (registratie op 17.05.1864) de weduwe Celine Marie Ghislaine Vandenhecke (voor vruchtgebruik) en de erfgenamen (voor naakte eigendom) (erfgenamen: a) Van de Woestijne Auguste Charles Ghuislain, b) Van de Woestijne Hypolite Jacques en c) Van de Woestijne Marie (overlijden van Edmond Van de Woestijne)
- 18.03.1868, erfenis: de erfgenamen (overlijden van de weduwe Celine Marie Ghislaine Vandenhecke)
- 09.12.1868, deling: Van de Woestijne Auguste Charles Guislain, eigenaar te Gent (notaris Lamme)
- 22.02.1879, deling: de Liedekercke de Pailhe-Van de Woestijne Emile Jules, graaf te Pailhe (notaris Taelman)
- 1893, erfenis: de kinderen (overlijden van Emilie de Liedekercke de Pailhe)
- 08.01.1924, deling: de Beaufort-de Liedekercke de Pailhe Georges Alfred Adrien Anne Ghislain, de weduwe, zonder beroep te Onoz (notaris Taymans)
- 15.11.1938, ruil: Van der Stegen-de Schrieck de Beaufort Philippe, zonder beroep te Rosée
- 2015, eigenaar: Lambrecht Lieven
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven
- Acten en contractenboek 64, 1574-1575, f° 211.
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Kwaremont (1577), f° 49v°, 50 r°.
Werken
- B. De Keyser B., I, s.l., 1978, p. 270-271, 313.
- Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 135-136.
- Lieven Denewet, "De Paepscheuremolen van Zulzeke: "materiële en papieren bescherming" van een authentiek boerenmolentje met houten binnenwerk", in: Molenecho's, XXXI, 2003, nr. 2, p. 72.
- Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
- Robert Desart, "Les Moulins à Eau du Hainaut et des Flandres", Soignies, Lemaire, 1968, p. 126.
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
Mailberichten
- Walter Van den Branden, conservator Oost-Vlaams provinciaal molencentrum Mola, 07.01.2020.