Bikschote (Langemark-Poelkapelle), Vlaanderen - West-Vlaanderen
- Naam
- Stampkot, Molen Cailliau
- Ligging
- Provincieweg
8920 Bikschote (Langemark-Poelkapelle)
oostzijde
schuin tegenover de Stampkotstraat
grens met Zuidschote
kadasterperceel B 82
Vlaanderen - West-Vlaanderen
- Gebouwd
- 1769
- Verdwenen
- 1891 - 29 november, brand
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen, oliemolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 4953
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Het Stampkot was een houten koren- en oliewindmolen in het gehucht Steenstraat, aan de oostzijde van de Provincieweg, schuin tegenover de Stampkotstraat (te Zuidschote), op 1,1 km ten westen van de kerk van Bikschote, op de grens met Zuidschote.
Door zijn grensligging werd de molen vaak ten onrechte in Zuidschote gesitueerd, zoals in de verslaggeving in de pers van zijn brand in 1891.
De windmolen, een driezolder-staakmolen, werd opgetrokken in 1769. Pierre Benoit Cailliau, inwoner van Zuidschote, kreeg op 3 augustus 1769 het octrooi om een oliewindmolen te mogen oprichten langs het kanaal Ieper-Nieuwpoort, tegen "Steenstraete". Aanvankelijk, op 21 maart 1769, vroeg hij de toelating om een graan- en oliewindmolen te bouwen. Het octrooi werd evenwel enkel verleend voor de oprichting van een oliemolen, voor anderhalve mud tarwe per jaar.
We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen, op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), de kaart Vandermaelen (1840-1845) en ce Poppkaart (ca. 1850).
Eigenaars na 1830:
- voor 1830, eigenaar: Cailliau Jacobus, de erfgenamen
- 11.01.1844, verkoop: a) Cailliau Pieter, molenaar te Bikschote, b) Cailliau (Philippe) Jacques en c) Cailliau Marie Henriete (notaris Titeca)
- 20.05.1847, erfenis: a) Cailliau Pierre Joseph, molenaar te Bikschote en b) Caillieau Marie Henriette Philippe (overlijden van Jacques Cailliau)
- 02.03.1848, afstand: Cailliau Pierre Joseph, molenaar te Bikschote (notaris Titeca)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Pierre Joseph Cailliau)
- 23.09.1875, verkoop: Missy-Volckaert Josephus, molenaar te Zuidschote (notaris Titeca)
Tot in 1875 was de molen in het bezit van de familie Cailliau. Dan werd hij aangekocht door Joseph Missy-Volckaert uit Zuidschote, van de tegenover gelegen Steenstraatmolen te Zuidschote, die hij in 1879 liet slopen. Van het Stampkot verwijderde de technisch achterhaalde olie-inrichting.
Op zondagmorgen 29 november 1891 om 4 uur brandde de molen af. Enkel de grondvesten van de molen bleven overeind. Tachtig zakken graan bleven in de vlammen. Hij bouwde de windmolen niet meer op, maar liet hem vervangen door een mechanische maalderij. Deze werd in de eerste wereldoorlog vernield, maar in de jaren 1920 heropgericht, maar dan weer op het grondgebied Zuidschote.
De huidige hoeve met het maalderijgebouw uit de jaren 1920 aan de Diksmuidseweg 515 (hoek met Stampkotstraat) te Zuidschote draagt de benaming 't Stampkot (zie gevelsteen boven de deur) en is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.
Architecturale beschrijving van de molenhoeve (Agentschap Onroerend Erfgoed).
Hoeve met losse, bakstenen bestanddelen onder zadeldak (mechanische pannen), opgesteld rond verhard erf; ligging aan kruispunt Diksmuidseweg-Stampkotstraat, met erftoegang aan de kruising.
Boerenburgerhuis, palend aan Diksmuidseweg. Breedhuis met links risaliet van drie traveeën en twee bouwlagen - uitlopend op tuitgevel met aandak en muurvlechtingen - en twee rechter traveeën van één bouwlaag onder haakse zadeldaken. Aflijnend baksteenfries rechts. Rechthoekige muuropeningen verdiept in gedrukte korfboogomlijsting.
Achterliggende stal- (nok haaks op huis) en schuurvleugel (nok parallel met huis); korfboogpoorten bij laatst genoemde.
Evenwijdig aan de Stampkotstraat: maalderijgebouwtje van vier traveeën en één bouwlaag onder zadeldak. Zijtuitgevels voorzien van aandak en muurvlechtingen: vooral getoogde muuropeningen onder strekse latei onder meer poort. Schuifplank opgehangen aan luifel op schoorstukken, boven zolderdeur. Lange gevels geritmeerd door spaarvelden en lisenen. Molenstenen, afkomstig van de oude molen, aanleunend tegen de voorgevel.
Zie ook: Zuidschote, Steenstraatmolen
Lieven DENEWET & John VERPAALEN
Literatuur
Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1881 (oprichting, 1769)
Werken
J. Maes, "De molens van Bikschote in de branding", in: De Belgische Molenaar, LV, 1960, nrs. 22 (22 nov.), p. 350 en 24 (22 dec.), p. 380, 382; LVII, 1962, p. 188-189;
J. Maes, "De molen van Bikschote", in: De Belgische Molenaar, LVII, 1962, p. 210
John Verpaalen, "Molens van de frontstreek", Koksijde, De Klaproos, 1995.
N. Boussemaere, De Cortewildemolen voor 1579 tot 1915, de hoeve Cortewildemolen tot 1983 en hun bewoners, Boezinge, 1985.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
John Verpaalen, Molens van de frontstreek, Koksijde, De Klaproos, 1995.
Delepiere A.-M., Huys M. & Lion M., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11N1, Brussel - Turnhout, 1987.
Jozef Maes, "De Kortewilde molen te Zuidschote", De Belgiche Molenaar, 07.04.1974.