Molenechos's Homepage Molenechos.org

Ruddervoorde (Oostkamp), Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Plaatsmolen, Termotes molen
Ligging
Torhoutsestraat 63
8020 Ruddervoorde (Oostkamp)
oostzijde
500 m Z v.d. kerk
kadasterperceel G391 

 

 


Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1814 / 1850 / 1868
Verdwenen
1952, wiekenkruis afgenomen / 2003 - september, sloop romp
Type
Staakmolen, later stenen stellingmolen
Functie
Korenmolen, oliemolen
Bescherming
niet,
Database nummer
2854
© Prentkaart (coll. D. Vandenbulcke, Staden)

Beschrijving / geschiedenis

De Plaatsmolen, naar de laatste molenaars ook Termotes molen genoemd, werd voor 1814 opgetrokken als een houten graanwindmolen, type tweezolder-staakmolen.

De oudst bekende eigenaar is Pieter Joseph Kerckaert (°1782) , zoon van Jacobus Kerckaert en Barbara Devriese. Deze waren in 1784 molenaars op de Gentbruggemolen op De Schaere en stierven voor 1834. Pieter Kerckaert, gehuwd met Francisca Van de(r) Steene (°1784, was molenaar en olieslager en stierf op 16 februari 1834 in zijn huis op de wijk Mosselbergh, dus nabij de molen. Bij de volkstelling van 1814 had hij als inwonende knechten: Louis Rammant (16 jaar) en een zekere Vanneste. In 1814 waren er geen kinderen.

De molenkast werd in 1850 op een ronde stenen onderbouw (torenkot) geplaatst om ook olie te kunnen slaan.

Ambrosius Vanhulle en Louis Labaere metselden in 1868, voor rekening van de familie Depla, de muren op zodat een stenen stellingmolen bekomen werd. De romp was 23 m hoog, terwijl de roeden een vlucht hadden van 24,5 m. Aan de voet had de kuip een diameter van 8,5 m, aan de molenkap 4,5 m.

Eigenaars:
- voor 1829, eigenaar: Kerckaert-Van de Steene Pieter Jozef, molenaar te Ruddervoorde
- 16.02.1834, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Pieter Jozef Kerckaert)
- 1871, erfenis: de kinderen: a) Kerckaert Seraphine (°1826, "molenarige en olislaegster"), b) Kerckaert Anne (+1897) en c) Kerckaert Sophie (+1894), echtgenote Depla Quirine (overlijden van de wedwue Van de Steene van Pieter Jozef Kerckaert)
- 14.04.1897, erfenis: Depla-Kerckaert Quirine, de weduwe en de kinderen, renteniers te Ruddervoorde (overlijden van Annne Kerckaert)
- 18.04.1906, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduwe Kerckaert van Quirine Depla)
- 28.10.1906, deling: Depla Gustaaf, handelaar te Ruddevoorde (notaris David - graanwindmolen met stoomtuig)
- 08.05.1907, erfenis: a) Depla Marie, handelaarster te Ruddervoorde, b) Depla Alfons, c) Depla Emma, d) Depla Arthur en e) Depla Paul (overlijden van Gustaaf Depla)
- 18.10.1909, afstand: a) Depla Marie, handelaarster te Ruddervoorde, b) Depla Alfons, c) Depla Emma en d) Depla Arthur (notaris Dupont - het aandeel van Paul Depla)
- 17.02.1913, verkoop: Termote Georges (in 1916 gehuwd met Vandaele Florie), molenaar te Ruddervoorde (notaris Dupont)
- 29.09.1924, erfenis: de weudwe en de kinderen (overlijden van Georges Termote)
- 31.10.1953, verkoop: Termote-Gevaert Valère Modeste, molenaar te Ruddervoorde (notaris Denys)
- 31.03.1983, erfenis: a) (voor vruchtgebruik) de weduwe Gevaert en b) (voor naakte eigendom) Lydie Elodie, bediende te Ruddervoorde (overlijden van Valère - o.a. "puinen van stenen molen").

Quirinus Depla (°1806), afkomstig uit Lapscheure, was geneesheer te Ruddervoorde, ook op de wijk Mosselbergh en was gehuwd met molenaarsdochter Sophie Kerckaert.
Na de dood van Seraphine Kerckaert (+1894), Anna Kerckaert (+1897) en de doktersweduwe Sophie (+1906) kwam de molen toe aan de erfgenamen, de kinderen Depla: Gustaaf Depla, handelaar-molenaar die in 1906 de graanwindmolen met stoomtuig kreeg, Marie Depla die meehielp op het molenbedrijf en de anderre kinderen Alfons (°Ruddervoorde  1860), die dokter werd te Kortrijk, Emam (zonder beroep, ook naar Kortrijk), Arthur (die notaris werd te Ardooie) en Paul (handelaar in Kortrijk).

Dokter Alfons Depla werd een belangrijk Vlaams voorman. In de eerste wereldoorlog was hij lid van de Raad van Vlaanderen. Na deze oorlog werd hij veroordeeld wegens collaboratie en week uit naar Nederland waar hij op 14 oktober 1924 stierf. Hij werd in Kortrijk begraven.

In 1892 werd een stoommachine  geplaatst, maar er werd ook nog met de wind gemalen ("graanmolen door wind en stoom"). De olieslagerij werd blijkbaar niet meer of nauwelijks nog gebruikt. De pletstenen op de benedenverdieping werden voor 1922 verwijderd om er een mechanische maalderij in te richten, met o.m. een haverpletter (ook rogge). OP de tweede zodler, de steenzolder, waren er twee koppels maalstenen. In de jaren 1920 maakte molenaar Georges Termote zelf deze kunststenen met Rijnlandse kwarts.

Voor 1914 draaide de molen met houten pestelroeden, maar na de eerste wereldoorlog werd dit door een ijzeren roeden van de firma Verhaeghe uit Ruddervoorde vervangen. De molen werd in 1913 verkocht aan molenaar Georges Termote, die er tot zijn dood in 1924 actief bleef.

Georges Termote stierf in 1924 en het molenbedrijf werd verdergezet door de weduwe en de kinderen met behulp van enkele meesterknechten: Maurice Allaert (tot 1927), daarna Jerome Loncke (Zedelgem) tot 1934. Dan werd het bedrijf verdergezet door de zoon van Georges Termote, Valère Termote, die in 1953 eigenaar werd.

Vanaf 1938 gebeurde het malen door middel van aandrijving door dieselmotoren. In 1945 werd een roede verdekkerd. De molen bleef in werking met de wind tot 1948. In 1952 werden de roeden verwijderd en vervoerd naar de Herentmolen te Meulebeke, waar ze nu nog steeds aanwezig zijn.

Molenaar Gustaaf Depla stierf in 1907 zodat Marie Depla de eigenlijke molenaar(ster) werd. Als molenaarsknecht heeft ze Georges (Joris) Termote uit Moere. In 1913 kkocht Georges Termote de molen af van de kinderen Depla en zette het bedrijf verder. IN 1916 (oorlogstijd) huwde hij met Florie Vandaele.

De molen werd op 14 april 1944 beschermd als monument. Nadat hij in 1948 buiten bedrijf werd gesteld en in 1952 het wiekenkruis verloor, werd hij op 20 september 1958 gedeklasseerd (bescherming opgeheven). Na een tijd verdween ook de houten gaanderij. In 1967 kreeg de toenmalige studentenclub Moeder Eligo toelating er een clubhuis in te richten. De vzw Ter Mote organiseerde muziekavonden en tentoonstellingen, zodat de Ruddervoordse molen een voorloper werd van de huidige culturele centra. Het werd sinds eind 1974 ook de uitvalsbasis de nog steeds bestaande voetbalclub FC Termote.

Begin september 2003 werd de overgebleven romp gesloopt. Opvallend was dat die al vóór deze afbraak erg schuin was komen te staan. Dit kwam door het eerdere afgraven van de molenwal aan de oostzijde, maar ook door de oudere, meer conische stenen onderbouw (het vroegere torenkot van de houten molen) die vele scheuren vertoonde. Reddingspogingen als romp, o.m. door de Heemkundige Kring van Ruddervoorde, hebben het dus jammer genoeg niet gehaald…

Paul VANDEWALLE, Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Architect Rik Vancolen, Technische studie van de molen (in archief Heemkundige Kring Ruddervoorde)
Paul Vandewalle, "De molens van Ruddervoorde", Ruddervoorde, Heemkundige Kring, 1994, p. 7-18 en 59-68.
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 324 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9);
Lieven Denewet, "Beelden des afscheids... De laatste dagen van de Plaatsmolen van Ruddervoorde", in: Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, IXI, 2003, 3, p. 127
H. Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten P-R", Rotem, 2001.
H. Gevaert, "Wandelen op het vrijgeweid". Torhout, Heemkundige Kring Ruddervoorde, 1998.
L. Goethals, "Ruddervoorde vroeger en nu", Roeselare, 1980, p. 48-49.
Yvan Vandamme, ‘FC Ter Mote Historiek’, 2 dln.
Mailbericht Pieter Segaert, 08.01.2012 (voetbalclub FC Termote)

Overige foto's

Plaatsmolen, Termotes molen, Ruddervoorde (Oostkamp), Foto: Alfred Ronse, ca. 1920 (c) Stichting Levende Molens, Roosendaal | Database Belgische molens
© Foto: Alfred Ronse, ca. 1920 (c) Stichting Levende Molens, Roosendaal
Plaatsmolen, Termotes molen, Ruddervoorde (Oostkamp), Foto ca. 1950 (coll. Ton Meesters, Breda) | Database Belgische molens
© Foto ca. 1950 (coll. Ton Meesters, Breda)
Plaatsmolen, Termotes molen, Ruddervoorde (Oostkamp), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Plaatsmolen, Termotes molen, Ruddervoorde (Oostkamp), Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart. Verzameling Ons Molenheem
Plaatsmolen, Termotes molen, Ruddervoorde (Oostkamp), Foto: Marnix Bogaert, Marke, ca. 2000 | Database Belgische molens
© Foto: Marnix Bogaert, Marke, ca. 2000