Molenechos's Homepage Molenechos.org

Molenbeersel (Kinrooi), Vlaanderen - Limburg

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Zorgvlietmolen - II, Truyensmolen - II
Ligging
Oudekerkstraat 12
3640 Molenbeersel (Kinrooi)
Vlaanderen - Limburg
Geo positie
51.169445, 5.734766 (Google Streetview)
Eigenaar
Peter en Sonja Deckers, in beheer aan vzw Molenzorg & Molenmuseum Molenbeersel
Gebouwd
1817 / 1919
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Boven elkaar geplaatste vensters; gietijzeren molenas
Gevlucht/Rad
Geklinknageld (Wieme, Deinze), fokwieken
Inrichting
Nog volledig
Toestand
Maalvaardig
Bescherming
M: monument,
07-12-1959
Molenaar
Leden van de vzw Molenzorg & Molenmuseum Molenbeersel
Openingstijden
Info: Jo Bral, Smeetsstraat 90, 3640 Molenbeersel, tel.: 089-703081, info@zorgvlietmolen.net
Database nummer
23
Ten Bruggencatenummer
00186  
© Foto: Wouter Peerlings, Molenbeersel, 09.12.2006

Beschrijving / geschiedenis

De Zorgvlietmolen is een stenen bergmolen in de Oude Kerkstraat 12 in Molenbeersel.

Op 14 juli 1817 verkregen molenaar Mathieu Hoeken van Rotem en landbouwer Jean Smeets van Beersel toestemming van de gedeputeerde Staten van Limburg om een windkorenmolen te bouwen. Het was een houten zestienkante bovenkruier.

In 1844 stond de molen op naam van de weduwe van Mathieu Hoeken. De molen werd in 1850 geërfd door Theodoor Smeets, pastoor te Gruitrode. In 1882 deed de familie Truyen haar intrede op de molen: hij behoorde dan voor de ene helft aan Godfried Truyen-Smeyers en voor de andere helft aan Elisabeth Stevens. In 1914 werden Godfried Truyen en zijn kinderen de eigenaars

In 1919 liet Godfried Truyen-Smeyers deze molen vervangen door de huidige stenen beltmolen. Molenmaker was Van Tartwijk uit Waalre.
In de huidige molen zijn o.m. de zestienkantstijlen en bintbalken hergebruikt als vloerbalken, en ook het spoorwiel en de draagbalken van de koning komen waarschijnlijk uit de voorganger. De kruivloer (bestaande uit 8 delen) is hoogstwaarschijnlijk het oude boventafelment.
De romp werd opgetrokken door de plaatselijke metselaar Willem Klerckx (Inscriptie op de muur van de luizolder vermeldt: "gebouwd 1919 - KLERCKX - Molenbeersel"). Dit werd niet gedaan met een stok in het midden met een koord eraan om de cirkelvorm af te meten, maar "op het oog". Hierdoor zitten er veel "bulten" in de molenromp.

De Zorgvlietmolen kwam in 1937 bij deling toe aan molenaar Jan Truyen-Aerts. Jan Truyen genoot in 1957 het vruchtgebruik, terwijl Tilmanus Truyen-Swillens de naakte eigendom had.

In 1934 werden de roeden verdekkerd. De huidige molen kreeg vlak vóór W.O. II een dieselmotor, in de jaren 1950 werd deze vervangen door een elektrische motor.

Willem de Regt heeft hier het gatenscherpsel nog aangebracht.

De molen werd in 1950 hersteld, met een nieuwe spruitbalk en Engels kruiwerk op rails. De molen werd op 7 december 1959 beschermd als monument.
In 1964 werd de verdekkering vervangen door Van Bussel stroomlijnwieken en molenmaker Adriaens uit Weert (NL) verving de Limburgse kap door een Hollandse kap.
Sinds 1971 is de molen buiten bedrijf.

Begin jaren 1980 was er een gevaarlijke situatie ontstaan: doordat de windpeluw rot was, zakte de baansteen, waardoor de molenas op de lange spruit zakte. Een grondige opknapbeurt door molenmaker Rik Caers uit Retie, die o.m. de windpeluw verving, zorgde ervoor dat de molen weer in orde was. Hierna werd er weer met de molen gedraaid, totdat de slechte staat van de roeden dit niet meer toeliet.
Helaas werd de omgeving van de molen volgebouwd.

In 2001 bleek een grondige restauratie noodzakelijk. Om de kosten de spreiden, wordt die in fasen uitgevoerd.
In 2001 werden de Potroeden met stroomlijn Van Bussel vervangen door geklinknagelde roeden (model Verhaeghe, fabr. molenbouwer Roland Wieme uit Petegem-aan-de-Leie). Er werden fokwieken met remkleppen aangebracht, omwille van de matige biotoop door inbouwing, maar met smalle fokken. De romp werd weer gezandstraald en gevoegd, de molenbaard, de grote spruitbalk (de oude was een stuk van een oude roede), ramen en deuren en de draagbalken onder de koning werden vervangen.
In het voorjaar 2007 vernieuwde molenmaker Wieme uit Deinze de kammen en de vulstukken op het vangwiel en  de spillen van de weeg. Hij plaatste een volledige nieuwe vang en vernieuwde het luiwerk. In februari 2009 werkte molenbouwer Wieme aan de de lui- en kapzolder. Hij nam het spoorwiel mee naar zijn atelier voor restauratie.

De Zorgvlietmolen, die sinds 2001 weer draaivaardig was, is vanaf eind 2010 ook maalvaardig. Wieme Molenbouw bvba plaatste een nieuw spoorwiel, verving de spillen van de bonkelaar en maakte een nieuwe steenkuip. Met de hulp van Theo Keijers van de nabijgelegen Keijersmolen, hebben de vrijwillige molenaars zelf de molenstenen uitgebalanceerd en gescherpt.

Begin 2012 werd een onderzoek gestart naar de vochtproblemen in de Zorgvlietmolen. Tijdens de restauratie van de romp in 2003 werd de molen opnieuw gevoegd en behandeld met een waterafstotende laag. Sindsdien zijn er vochtproblemen in de molen, wanneer het enkele dagen heeft geregend wordt de binnenkant van de molen zeer nat. Dit houdt in dat de balken die in de muren zitten vochtig worden, wat niet tengoede komt aan de levensduur van deze balken. Het onderzoek dat momenteel wordt gevoerd moet de oorzaak van dit fenomeen opsporen. Er werden twee stalen uit de muur geboord, die voor analyse zijn opgestuurd.

Boers & Peusens bvba uit Merelbeke bezorgde de Zorgvlietmolen in 2013 een dakgoot aan de kap, met hemelwaterafvoer aan de onderkant van de staart.

In 2015 werd fase 1 afgerond in de behandeling tegen de bonte knaagkever. De stelling die verschillende weken het straatbeeld in de oude Kerkstraat heeft bepaald, is ondertussen verdwenen.
De voegen en stenen van de romp werden hersteld en zullen niet langer vocht doorlaten in onze molen. Het was dit vocht dat – samen met het hout van de zoldering een aantrekkelijke voedingsbodem vormden voor de larven van deze kever. Zonder dit vocht kunnen de larven niet meer overleven en zodoende niet ontpoppen tot een kever die dan weer voor nieuwe larven kan zorgen.
In het voorjaar van 2016 werd de zoldering aangepakt: alle aangetaste balken werden deskundig hersteld of vervangen.

De molen werd in 2018 aangekocht door Peter en Sonja Deckers. Na het afronden van de renovatiewerkzaamheden werd de molen in 2020 opnieuw geopend.

Technische gegevens:
Ijzeren molenas (wellicht gemaakt door de Nederlandse firma L.I. Enthoven, volgens Nico Jurgens uit Hoorn.
Blokvang met vangtrommel. Engels kruiwerk met kruilier.
Twee koppels kunststenen (waarvan één koppel met gatenstenen); sleepluiwerk.
Geklinknagelde roeden (fabrikaat Wieme, Deinze), fokwieken met smalle fokken

Wouter PEERLINGS, Molenbeersel & Lieven DENEWET, Hooglede

Aanvullende informatie

Intekendatum: voorjaar 2001
Molen: Molenbeersel (Kinrooi, Limb.), Zorgvlietmolen - stenen bergmolen
Bouwheer & ontwerper: vzw Molenzorg & Molenmuseum Molenbeersel (in beheer van de eigenaar, familie Truijen
Opdracht: Vervanging bestaande Potroeden door geklinknagelde roeden (type Verhaeghe), voorzien van fokwieken met ramkleppen; vier nieuwe zeilen
Toewijzing: Wieme Roland, Deinze, €66.890,60

Intekendatum: voorjaar 2003
Molen: Molenbeersel (Kinrooi, Limb.), Zorgvlietmolen - stenen bergmolen
Bouwheer & ontwerper: vzw Molenzorg & Molenmuseum Molenbeersel  (in beheer van de eigenaar,  familie Truijen)
Opdracht: Herstel molenromp: vervangen slechte stenen en voegwerk, nieuwe roofing boven de ingang, vervangen molenbaard, grote spruit, ramen en deuren, vernieuwen kap- en luizolder: plankenvloeren en steunbalken (o.m. van de koningsspil), plaatsen 4 eiken sloffen, aanpassen steenkranen; raming: €93.062,31

Intekendatum: voorjaar 2007
Molen: Molenbeersel (Kinrooi, Limb.), Zorgvlietmolen - stenen bergmolen
Bouwheer & ontwerper: vzw Molenzorg & Molenmuseum Molenbeersel (in beheer van de eigenaar, familie Truijen
Opdracht: Vernieuwing opvulstukken rond de gietijzeren molenas, kammen vangwiel, spillen wieg, blokvang, vangezel, nieuwe ijzeren banden rond de wieg, vernieuwen luiwerk (luitafel en luias op de luizolder)
Toewijzing: Wieme R. & K. Molenbouw bvba, Zulte

Intekendatum: voorjaar 2009
Molen: Molenbeersel (Kinrooi, Limb.), Zorgvliet-molen - stenen bergmolen
Bouwheer & ontwerper: vzw Molenzorg & Molen-museum Molenbeersel (in beheer van de eigenaar, familie Truijen)
Opdracht: Onderhoud: werken in lui- en kapzolder, her-stel spoorwiel, scherpen & uitbalanceren molenstenen
Toewijzing: Wieme R. & K. Molenbouw bvba, Zulte

Logboek.
Hieronder staan de omwentelingen van de Zorgvlietmolen sinds de plaatsing van de fokwieken in 2001.

2010: 4750 (voorlopig)
Maart: 2317
Februari: 2433
Januari: 0

2009: 9472                    2008: 20627
December:  876              December: 437
November: 5241             November: 3624
Oktober: 0                     Okober: 433
September: 0                 September: 0
Augustus: 0                   Augustus: 1575
Juli: 1630                      Juli: 0
Juni: 152                       Juni: 1480
Mei: 0                           Mei: 3373
April: 1573                     April: 5833
Maart: 0                        Maart: 0
Februari: 0                    Februari: 622
Januari: 0                     Januari: 2750
   
2007: 38726                  2006: 9878
December: 4576            December: 4273       
November: 1900            November: 4194
Oktober: 2279               Oktober: 713   
September: 0                September: 0
Augustus: 2638              Augustus: 499
Juli: 2248                      Juli: 0
Juni: 1788                     Juni: 199
Mei: 5650                      Mei: 0
April: 4047                    April: 0
Maart: 2779                   Maart: 0
Februari: 6302               Februari: 0
Januari: 4517                Januari: 0

2005: 508                    2004: 1241
December: 0                December: 386
November: 0                November: 0
Oktober: 0                   Oktober: 0
September: 0               September: 0
Augustus: 0                  Augustus: 0
Juli: 0                          Juli: 0
Juni: 0                         Juni: 0
Mei: 0                          Mei: 0
April: 0                        April: 0
Maart: 0                      Maart: 855
Februari: 508               Februari: 0
Januari: 0                    Januari: 0

2003: 1577                  2002
December: 842            December: 0
November: 0               November: 0
Oktober: 0                   Oktober: 524
September: 17             September: 0
Augustus: 0                 Augustus: 0
Juli: 0                          Juli: 2742
Juni: 0                         Juni: 3713
Mei: 391                      Mei: 688
April: 0                        April: 5503
Maart: 0                       Maart: 2197
Februari: 0                   Februari: 2789
Januari: 327                 Januari: 2080

2001: 5210
Oktober: 1800
December: 3410
November: 0

Literatuur

A.L. "Molens worden gered", Ons Heem, XVIII, 1963, p. 127.
H. Janssen, "Aanteekeningen over Molen-Beersel", 1938.
Smet & H. Holemans, Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken-Waas, 1981, p. 121-125;
N. Jurgens (m.m.v. T. Meesters & P. Groen), "Een houten zestienkante bovenkruier te Molenbeersel (Limb.): een bouwhistorisch onderzoek", in: Molenecho's, XX, 1992, p. 24-37;
P. Henkens, "Molens en beersen, dat is Molenbeersel", in: Toerisme in Limburg, XV, p. 65, 67 en 70;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
Werner Smet, "Molens en molenzorg in Molenbeersel", Molenbeersel, Werkgroep Molenzorg en Molenmuseum Molenbeersel, 1984, 31 p.;
H. Holemans, "Protest tegen de oprichting van de Heimolen te Aartselaar, anno 1772", in: "Ons Molenheem", 1988, nr. 2, 21-26, ill.;
W. Smet, "Enkele oude vermeldingen betreffende de Zorgvlietmolen", in: "Dao raostj gét", Driemaandelijks heemkundig tijdschrift van de Geschied- en Heemkundige Kring Kinrooi, jg. 5 (1986), p. 10-12, ill.
E. De Kinderen, "Voorbeeldige molenwerking in Molenbeersel: heden en verleden", in: De molenaar (weekblad voor de graanverwerkende en veevoederindustrie), CVI, 2003, nr. 17, p. 45.
W. Smet, "De Zorgvlietmolen te Molenbeersel", Ons Molenheem, 36e jg., 2011, nr. 3, p. 60-61.

Persberichten
P. Henkens, "Molenbeersel", Nieuws uit Limburg, 1963.
J.G., "Teleurgang van de windmolens te Kinrooi", De Autotoerist, 16.02.1978.
C. Reynders, "Molenbeersel bezit 2 geklasseerde windmolens", Het Belang van Limburg, 29.09.1968.
Steven, "De beide windmolens van Molenbeersel", De Standaard, 19.09.1968.
"Molenherstel in Limburg en elders", De Autotoerist, 16.11.1953.
"Restauratie van geklasseerde windmolens", Volksgazet, 13.08.1967.
H.M. "Molen gerestaureerd", Het Belang van Limburg, 26.02.1969.
"Stramproy en Molenbeersel: samen drie geklasseerde windmolens", Het Belang van Limburg, 31.08.1969.
"Le Moulin de Molenbeersel", Le Sillon Belge, 11.02.1977.
H.M., "Molenbeersel. Molen Zorgvliet", Het Volk, 06.07.1953.
"Tirol rond de molen", in: Het Belang van Limburg, 30.07.2007.
"Molenfeesten in het circus", Het Belang van Limburg, 28.07.2008.
"VVV Kinrooi 25 jaar", in: Passe Partout, 2009
"Molenbeerselse Molenfeesten", Het Belang van Limburg, 23.07.2010.
Kizzy Van Horne, "Molenfeesten moeten oud bakhuis redden", Het Nieuwsblad, 30.07.2011.
Molenboek 1925-Zorgvlietmolen Molenbeersel Smet Werner 1988 3 en 4 173
Molenfeesten te Molenbeersel: bekroning van drie jaar molenzorg ! Smet Werner 1986 4 204
Molenmuseum te Molenbeersel Smet Werner 1986 1 45
Molens en wetgeving Smet Werner 1984 4 157
Molenzorg te Molenbeersel Kunnen Mathieu 1984 2 68
Molenzorg te Molenbeersel Smet Werner 1985 1 15
Naar een molenmuseum in Molenbeersel? Kunnen Mathieu 1984 3 112
Frank Vandepoel, "dubbel-Molenfeesten weer voorbij gevlogen. Het Belang van Limburg, dig., 31.07.2014.
Frank Vandepoel, "Zorgvlietmolen in Molenbeersel heeft weer een zorg minder", Het Belang van Limburg, 15.12.2015.

Mailberichten
Peter Deckers (huidige eigenaar), 12.12.2020.

Filmpje over de opening van de zorgvlietmolen 2020 https://www.youtube.com/watch?v=gVJeXzgc-aE

Overige foto's

Zorgvlietmolen - II, Truyensmolen - II, Molenbeersel (Kinrooi), De fokwieken uit 2001. Foto Paul Bauduin, Molenbeersel | Database Belgische molens
© De fokwieken uit 2001. Foto Paul Bauduin, Molenbeersel
Zorgvlietmolen - II, Truyensmolen - II, Molenbeersel (Kinrooi), Foto: Stefan Boumans | Database Belgische molens
© Foto: Stefan Boumans
Zorgvlietmolen - II, Truyensmolen - II, Molenbeersel (Kinrooi), Gatensteen als type molensteen. Foto: Rob Simons, Sint-Huibrechts-Lille, 28.07.2013 | Database Belgische molens
© Gatensteen als type molensteen. Foto: Rob Simons, Sint-Huibrechts-Lille, 28.07.2013
Zorgvlietmolen - II, Truyensmolen - II, Molenbeersel (Kinrooi), Met verdekkerde roeden. Foto Foto: Pierre Lemmens, 1954, rolfilmnegatief 6x6 cm © Stichting Levende Molens, Roosendaal | Database Belgische molens
© Met verdekkerde roeden. Foto Foto: Pierre Lemmens, 1954, rolfilmnegatief 6x6 cm © Stichting Levende Molens, Roosendaal
Zorgvlietmolen - II, Truyensmolen - II, Molenbeersel (Kinrooi), De voorgaande houten zestienkant. Foto voor 1918 (coll. Hubert Lemmens, Kinrooi) | Database Belgische molens
© De voorgaande houten zestienkant. Foto voor 1918 (coll. Hubert Lemmens, Kinrooi)