Watermolen van Wildenburg

De watermolen van Wildenburg was een korenwatermolen met onderslagrad op de Veldbeek aan de Beernemsteenweg, in de nabijheid van het Blauwbhuis (nr. 171).De site is langs de west- en zuidzijde omwald en de oostzijde wordt begrensd door de Veldbeek of Blauwhuisbeek die van oost naar west loopt en verder naar het noorden, in de richting van de Reie of Brugse Leie. Aan de overzijde van de Beernemsteenweg ligt de nu nog bestaande spaarvijver voor de watermolen.

Het Landhuis "Blauwhuis" werd in het begin van de 16de eeuw gebouwd. Bouwheer was Jan Wyts de Oude, overleden rond 1533 (zie over deze familie in bijlage). In het penningkohier van 1577 wordt melding gemaakt van een "upperhuus staende up Bulscamp velt, leen wezende, rontomme bewatert, ende tnederhof metten huusages daer up staende".

Vermeldingen:
- 1587: "de vervallen watermeulene vanden Goede te Boucharderie" (= het Blauwhuis)
- 1587: "voor by 't Goet van Boucharderye tot anden heerwech loopende van Brugghe naar Thielt, by eenen vervallen watermeulen"
- 1727: ""groot met syn casteel ghenaempt blauwhuys ende erfachtighede 292 bunderen velts vyvers lant bosch ende meirsch ..., behuysde en betemmerde mote met het neerhof ..., watermeulen, ..." (in het leenverhef van Jan Jacques van Hoenacker, advocaat uit Brugge die in 1727 de heerlijkheid van Wildenburg aankocht)
- 1756: "west de beke ende de Waetermeulenbrugghe"

Dat de watermolen in 1587 als vervallen wordt omschreven, heeft te maken met de troebelen rond 1580, waarbij de watermolen verlaten werd.
De molen werd hersteld en wordt nog vermeld in het leenverhef van de nieuwe eigenaar Jan Jacques van Hoenacker, advocaat uit Brugge, die in 1727 de heerlijkheid van Wildenburg kocht.
In 1756 werd enkel nog de Watermolenbrug (over de Beernemsteenweg) maar niet meer de watermolen zelf vermeld.
Ook op de nauwkeurige Ferrariskaart (ca. 1775) zien we geen watermolen meer aangeduid.

Lieven DENEWET

Universiteit Gent, Fonds kaarten, nr. 1494.
Kadasterarchief West-Vlaanderen, Primitief kadasterplan, 207: Mutatieschetsen, Wingene, 1865/62, 1881/38, 1903/3.
"De geschiedenis van de Brugse Leie", Kultureel Jaarboek Oost-Vlaanderen, Nieuwe Reeks, Bijdrage nr. 10, 1979, p. 35-111  35-111 (91, 92).
K. De Flou, Toponymie van Westelijk Vlaanderen..., Brugge, dl. XVII, p. 101-103.
M. Coornaert, Watermolens en hilteweren in West-Vlaanderen, Jaarboek van de Geschied- en heemkundige kring De Gaverstreke, 1980, p. 45-53 (48).
A. Sanderus, Flandria Illustrata, 1644.
J. J. Gailliard, Bruges et le Franc, 1854.
J. Patteeuw, Feodaal overzicht van Wingene, Ons Wingene - jaarboek 10, deel 2, 2007, p. 101-106.
M. Braet, Het geslacht Wyts en het vijvergebied te Wildenburg en Bellem, in: Ons Wingene, jaarboek 2008, p. 104-120.
J. Termote, Project Biscopveld. Historisch-geografisch onderzoek naar het voorkomen van de voormalige veldvijvers in het Bulskampveld en de mogelijkheden van herstel in het natuurinrichtingsproject Biscopveld, 2010.
L. Lams, "Markante gevels van woningen te Wingene en Zwevezele", in Ons Wingene, jaarboek 6 (deel 2), 2003, p. 48.
S. Gilté  & S. Baert, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wingene, Deelgemeente Zwevezele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL43, 2009.