Keibergmolen

De Keibergmolen, genoemd naar zijn ligging, was een houten graanwindmolen op de noordzijde van de Molenstraat (nr. 24), op de hoek met Langemunte, op de Keiberg (62 meter hoog), op de Molenkouter, op de grens met Sint-Maria-Lierde.

De staakmolen komt voor in de penningkohieren van Hemlveerdegem (1577), f° 5r°: "Simoen van Lierde haudt van syne broeders ende susters een chooren wintmuelen deser prochie ghestaen by Keyberch jaerl. voer 22 p. gr. es in ponden parisis 264 p. par.". Simon van Lierde was dus de toenmalige uitbater.

We zien hem aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een staakmolen en met de benaming "Moulin de S(ain)t Jean"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Moulin Hybergh"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1841) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de benaming "Moulin de Keyberg"
- Topografische kaart Vander Maelen (ca. 1850): "M(oul)in de Keyberg"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855): "Keyberg Molen"

Sinds 1843 was de molen onafgebroken in het bezit van de familie Morreels (vroeger ook als "Moreels" geschreven).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Heddebaut Josephus, rentenier te Sint-Maria-Lierde
- later, eigenaar: De Cock-Heddebaut Louis, eigenaar te Waregem
- 18.09.1843, verkoop: Morreels Hendrik, molenaar te Hemelveerdegem (notaris Minnaert - "een koorenwindmolen genaemd den Molen te Keiberg")
- later, eigenaar: Morreels Marin en consoorten, molenaar te Hemelveerdegem (overlijden van Hendrik Morreels)
- 15.03.1870, deling: Morreels-Eeman Jan-Baptist, landbouwer en molenaar te Hemelveerdegem (notaris Minnaert)
- 16.09.1899, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan-Baptist Morreels)
- 19.02.1920, gift: Morreels Edmond (later gehuwd met De Boc), molenaar te Hemelveerdegem (notaris Minnaert)
- 15.11.1950, erfenis: Morreels-Haegeman Gilbert Remi, molenaar te Hemelveerdegem (overlijden van Edmond Morreels)
- 23.10.1951, erfenis: Morreels Gilbert Remi, molenaar te Hemelveerdegem (overlijden van vrouw Haegeman)

In 1955 werd de staakmolen gesloopt.

De molenaarsfamilie Morreels zette op de molensite hun bedrijf verder in een mechanische maalderij zogenaamd "Bloemmolens Morreels" (nummer 24). Het is thans een industriëel gebouw met een rij silo's dat de hoogste plek van Hemelveerdegem markeert.
Bakstenen maalderijgebouw met drie bouwlagen, uit 1947 (1943 volgens het kadasterarchief).
Na de sloop van de windmolen in 1955 werd de maalderij op de straathoek uitgebreid met een loods in 1957-'58. Ten noorden verrees er midden de jaren 1950 een villa op de fundamenten van het molenaarshuis uit het derde kwart van de 19de eeuw.
Het machinepark van de maalderij werd op het einde van de 20ste eeuw volledig vernieuwd.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archiefbronnen en kaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Hemlveerdegem (1577), f° 5r°
-  Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1841)
- Topografische kaart Vander Maelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
- Lierde vroeger, de dorpen waarin wij kinderen waren, Projectgroep Cultuur Lierde, 1992, p. 300.
- Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N4.
- Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.
- Dammekens R., "Geschiedenis Hemelveerdegem", Hemelveerdegem, 1944 (onuitgegeven).
- Kerckaert Nöël, "Oude Oostvlaamse hoeven", Gent, 1988, p. 331-332.
- Sint-Jans-Hemelveerdegem, Projectgroep Cultuur Lierde, 1993.
- Van Bockstaele G., Hemelveerdegem, de Kerk en het Sint-Jansretabel ca 1015 tot heden, Lierde, 1998.
- Van Timpont M., Het Land en de Baronie Boelare, Geraardsbergen, 1998, p. 32-33.