De Watermolen

De Watermolen van Loppem was een watermolen met onderslagrad op de Watermolenbeek, op de oostzijde van de Torhoutsesteenweg (nr. 11).

Alhoewel het molengebouw is gesloopt, zijn er bijgebouwen bewaard gebleven. De bouw van de herberg met watermolen gaat terug tot het einde van de 17de eeuw en houdt verband met de drooglegging van de moerassige vijvers in de omgeving. De bebouwing werd opgetrokken langs de toenmalige "Torhoutschen Brugghewegh", op de kruising met de Watermolenbeek. De herberg combineerde van bij het begin de uitbating van een watermolen aan de zuidgevel. In 1710 is er sprake van "dhofstede, scheure en stallynghe met den watermeulen en syn toebehoorten daer Pieter Kempe woont". Het zou gaan om een langgestrekt laag dubbelhuis van zeven traveeën met aanbouwen links (een schuur) en rechts (maalderij) later omgevormd tot twee voutekamers. De beek diende als aandrijving van de maalderij en later ook om het op peil houden van de waterstand in de visvijvers van de adellijke familie de Schietere uit Brugge.

Omwille van het geringe verval van de beek werd in 1727 de molenactiviteit gestaakt en het gebouw verder als herberg en hofstede uitgebaat. De aanleg van de Torhoutsesteenweg in 1754 verhoogde de herbergactiviteit.

Enkele toponymische vermeldingen:
- 1752: "d'herberghe den Waetermolen"
- 1846: "Water en strokotmolen"
- 1863: "te Lophem by de Watermolen
- 1880: "de Watermolenbeek"

Op de Atlas der Buurtwegen (1844) vinden we aan de "Route de Thorout à Bruges: Le moulin à eau, cabaret. Na de Eerste Wereldoorlog werd de herberg eigendom van de abdij van Zevenkerke (zie Brugge, Sint-Andries). In 1929 verhuisde de handbooggilde Sint-Sebastiaan van de afspanning de *"Heidelberg" (Torhoutsesteenweg 26) naar de "Watermolen". Op de achterliggende weide werd een staande wip opgericht. Bij een heraanleg en rechttrekken van de bocht in 1956 werd de herberg met woonhuis afgebroken. De bijgebouwen bleven behouden en bieden nu onderdak aan de schuttersgilde. Het zijn witbeschilderde en verankerde bakstenen gebouwen onder zadeldaken (Vlaamse pannen) omgeven door grasvelden. Dwarsschuur met asemspleten en stallingen. Deze bijgebouwen zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Jos DEMAREE

Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen van de collectie Karel Mestdagh, nr. 843: Figuratieve kaart van gronden, geheten De Beysbroucken, eind 18de eeuw.
K. De Flou, Toponymie van Westelijk Vlaanderen..., Brugge, dl. XVII, p. 101-103.
M. Coornaert, Watermolens en hilteweren in West-Vlaanderen, Jaarboek van de Geschied- en heemkundige kring De Gaverstreke, 1980, p. 45-53 (47).
A. Vervenne, Oude hoeven, herbergen en molens en hun bewoners te Loppem, Loppem, 1976, p. 154-157.
Jos Demarée & Joseph Cornelissis, De molens van Sint-Andries, Brugs Ommeland, XLIV, 2004,  2,  p. 85-108; 3, p. 131-144
P. Van Vlaenderen & M. Vranckx, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West- Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, 2010.